Mamazone

Obliczanie procentów – proste wytłumaczenie, przykłady

13 czerwca 2025
(pierwsza publikacja: 13 czerwca 2025)
Martyna Binko
Martyna Binko
Martyna Binko

magister farmacji

Obliczanie procentów to umiejętność, która ma zastosowanie w wielu dziedzinach życia – od nauki, przez codzienne zakupy, aż po zarządzanie finansami. Procenty są szczególnie przydatne, gdy chcemy zrozumieć, ile wynosi dana wartość w stosunku do całości. W praktyce oznacza to, że umiejętność obliczania procentów pozwala nam na łatwiejsze przeliczanie np. rabatów, obliczanie podatków czy analizowanie wyników. W artykule przyjrzymy się, jak obliczyć procent danej liczby, a także przedstawimy kilka praktycznych przykładów, które pomogą lepiej zrozumieć ten temat. Procenty nie muszą być skomplikowane – wystarczy poznać kilka prostych reguł, aby zyskać pewność przy ich stosowaniu.

Obliczanie procentów – proste wytłumaczenie, przykłady
Depositphotos

Jak obliczyć procent z liczby – wytłumaczenie z przykładami

Aby obliczyć procent z liczby, należy wykonać następujące kroki:

  1. Zidentyfikuj procent (P), który chcesz obliczyć.

  2. Znajdź liczbę (L), z której chcesz obliczyć procent.

  3. Oblicz wartość procentu, korzystając ze wzoru:

gdzie:

  • P to procent (np. 20%),

  • L to liczba, z której obliczamy procent (np. 200).

Przykłady:

Przykład 1: Oblicz 20% z liczby 200.

  1. Procent = 20%.

  2. Liczba = 200.

  3. Zastosowanie wzoru:

Skracamy 100 i 200, dzieląc obie liczby przez największy wspólny dzielnik (NWD), czyli 100. Zostaje nam do pomnożenia 20 x 2 = 40. Odpowiedź: 20% z liczby 200 to 40.

Przykład 2: Oblicz 15% z liczby 500.

  1. Procent = 15%.

  2. Liczba = 500.

  3. Zastosowanie wzoru:

Skracamy 100 i 500, dzieląc obie liczby przez NWD, czyli 100. Zostaje nam do pomnożenia 15 x 5 = 75. Odpowiedź: 15% z liczby 500 to 75.

Przykład 3: Oblicz 5% z liczby 80.

  1. Procent = 5%.

  2. Liczba = 80.

  3. Zastosowanie wzoru:

Skracamy 100 i 80, dzieląc obie liczby przez NWD, czyli 20. Zostaje nam do pomnożenia 1 x 4 = 40. Odpowiedź: 5% z liczby 80 to 4.

Jak obliczyć jakim procentem liczby jest druga liczba – wytłumaczenie

Aby obliczyć, jakim procentem jednej liczby jest druga liczba, można skorzystać z następującego wzoru:

gdzie:

  • część to liczba, która jest częścią całości (liczba, którą porównujemy),

  • całość to liczba, której procentu szukamy.

Wzór to po prostu zapisanie liczb w postaci ułamka i pomnożenie ich przez 100 oraz dodanie do wyniku procentu.

Przykłady:

Przykład 1: Jakim procentem liczby 200 jest liczba 50?

  1. Całość = 200.

  2. Część = 50.

  3. Zastosowanie wzoru:

Skracamy 100 i 200, dzieląc obie liczby przez NWD, czyli 100. Zostaje nam do podzielenia 50 : 2 = 25. Odpowiedź: Liczba 50 to 25% liczby 200.

Przykład 2: Jakim procentem liczby 500 jest liczba 150?

  1. Całość = 500.

  2. Część = 150.

  3. Zastosowanie wzoru:

Skracamy 100 i 500, dzieląc obie liczby przez NWD, czyli 100. Zostaje nam do podzielenia 150 : 5 = 30. Odpowiedź: Liczba 150 to 30% liczby 500.

Przykład 3: Jakim procentem liczby 80 jest liczba 64?

  1. Całość = 80

  2. Część = 64

  3. Zastosowanie wzoru:

Skracamy 80 i 100, dzieląc obie liczby przez NWD, czyli 20. Po skróceniu zostaje nam ułamek 64/4, który trzeba pomnożyć przez 5. Po skróceniu ułamka przez 4 zostaje nam do pomnożenia 16 x 5 = 80. Odpowiedź: Liczba 64 to 80% liczby 80.

Podsumowanie – aby obliczyć, jakim procentem liczby jest inna liczba, należy podzielić drugą liczbę przez pierwszą i pomnożyć wynik przez 100.

Obliczenia procentowe – wiedza w pigułce i inne przykłady

1. Jak obliczyć procent z danej liczby?

Korzystamy z następującego wzoru:

Przykład: Oblicz 30% z liczby 150.

  • P = 30, L = 150,

  • (30/100)*150 = 45.

2. Jak obliczyć całość z procentu i części?

Aby obliczyć całość, gdy znasz procent i część liczby, możemy skorzystać z proporcji:

część liczby – procent %

całość liczby (x) , 100 %

Przykład: Znajdź liczbę, której 20% wynosi 60.

60 - 20 %

x - 100 %

x = 300

Odpowiedź: Liczba, której 20% wynosi 60 to 300.

3. Obliczanie procentu wzrostu lub spadku

Aby obliczyć procentowy wzrost lub spadek, możemy użyć wzoru:

Przykład: Oblicz, o ile procent zdrożała bluzka, jeśli na początku kosztowała 50 zł, a po podwyżce jej cena wyniosła 70 zł.

  • Stara wartość = 50,

  • Nowa wartość = 70.

  • Obliczamy:

Z obliczeń wynika, że bluzka zdrożała o 40 %.

Procenty – różne zadania

Oto kilka przykładowych zadań procentowych z rozwiązaniami, które pomogą Ci przećwiczyć obliczenia procentowe.

Zadanie 1: Oblicz 25% z liczby 200.

Rozwiązanie: 0,25 * 200 = 50

Odpowiedź: 25% z 200 to 50.

Zadanie 2: Jakim procentem liczby 150 jest liczba 45?

Rozwiązanie:

Całość = 150.

Część = 45.

Korzystamy z wzoru: % =część/całość x 100

% = 45/150 x 100 (150 skracamy ze 100, dzieląc obie liczby przez 50)

% = 45/3 x 2

% = 90/3

% = 30

Odpowiedź: Liczba 45 stanowi 30% liczby 150.

Zadanie 3: Jaką część stanowi 12% z liczby 250?

Korzystamy z wzoru: % = P/100 x L

P = 20

L = 250

Rozwiązanie: 0,12 * 250 = 30

Odpowiedź: 12% z liczby 250 to 30.

Zadanie 4: Jeśli 80 to 40% pewnej liczby, to jaka jest jej całość?

Aby obliczyć całość, gdy znasz procent i część liczby, skorzystać z proporcji:

część liczby – procent %

całość liczby (x) , 100 %

Rozwiązanie:

80 - 40 %

x - 100 %

x = 200

Odpowiedź: Całość wynosi 200.

Zadanie 5: Cena towaru wzrosła z 120 zł do 150 zł. O ile procent wzrosła cena?

Korzystamy z wzoru na obliczanie procentu wzrostu lub spadku

Rozwiązanie: (150-120)/120 * 100 = 25%

Odpowiedź: Cena wzrosła o 25%.

Procenty – o czym warto pamiętać

Poniżej przedstawiamy kilka ważnych informacji dotyczących tematu procentów:

  1. Procent to sposób wyrażania części całości w postaci liczby dziesiętnej na 100 (np. 20% oznacza 20 na 100).

  2. Procent z liczby, obliczenie całości liczby na podstawie jej części i procentu, podwyżki i obniżki cen obliczamy przy pomocy wzorów lub proporcji.

  3. Zmiana procentowa to różnica między nową a starą wartością.

  4. Procenty są często używane do obliczania rabatów, podwyżek, odsetek i w finansach do wyrażania stóp procentowych.

  5. W przypadku trudności w obliczaniu procentów pomóc Ci może kalkulator procentowy.

Bibliografia

Więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści znajdziesz w Polityce Redakcyjnej Mamazone.pl.

  1. https://zpe.gov.pl/a/obliczenia-procentowe-czesc-i/DLiy0FUq5.
  2. https://www.matemaks.pl/obliczanie-procentu-z-danej-liczby.html.
  3. https://kalkulatorprocentow.pl/.

Opublikowano: 13 czerwca 2025
Aktualizacja: 13 czerwca 2025

Więcej na ten temat