Chcesz wiedzieć, czy Twoje dziecko ma prawidłowy wzrost i wagę oraz czy jego rozwój mieści w normie dla jego wieku? Sprawdzisz to w siatkach centylowych. To wykresy przygotowane na podstawie ogólnopolskich danych statystycznych. Dzięki siatkom centylowym dowiesz się, jaki jest średni wzrost i waga dzieci urodzonych w danym roczniku.
Wypełnij wszystkie pola.
Siatki centylowe (kalkulator centyli) opracowano na podstawie zbieranych przez lata danych. Siatki centylowe stosowane są już od kilkudziesięciu lat jako pomoc do oceny rozwoju fizycznego dziecka. Dzięki wykresom każdy rodzic, pielęgniarka środowiskowa czy pediatra może sprawdzić, czy dziecko prawidłowo rośnie i się rozwija. Wzrost i masa ciała są pierwszymi wskaźnikami fizycznego rozwoju dziecka, dlatego zwykle pomiary zbierane są na każdej wizycie lekarskiej.
Siatki zbierają centyle masy ciała dziecka i wzrostu (a nierzadko również innych wymiarów ciała – odrębne siatki centylowe służą np. do mierzenia obwodu głowy). Siatki centylowe chłopców i siatki centylowe dziewcząt są różne. Gdzie znajdziesz siatki centylowe? Znajdują się one na końcu książeczki zdrowia dziecka, ale można znaleźć je również w internecie w serwisach poświęconych zdrowiu dziecka. Dzięki internetowym siatkom centylowym, po wpisaniu wagi dziecka i wzrostu dziecka, centyl i umiejscowienie na siatce pokaże się automatycznie, co eliminuje możliwość błędnego odczytu wykresu. Jak prawidłowo korzystać z siatek centylowych?
Średni wzrost dzieci w danym wieku oraz średnią masę ciała dzieci w danym wieku do wartości, które znajdują się na 50. centylu. Wartości poniżej 50. centyla są poniżej średniej, a wartości powyżej 50. centyla są powyżej średniej. Górna granica normy do 97. centyl, a dolna granica normy to 3 centyl. Jeśli dziecko ze swoimi wymiarami wykracza poza siatki centylowe oznacza to, że statystykach nie było podobnych wartości i dziecko znacząco odbiega ze swoimi wymiarami od normy. Na siatkach centylowych zaznaczono dla ułatwienia odczytu centyle: 3.,10.,25.,50.,75.,90., i 97.
Nieprawidłowe odżywianie, a co za tym idzie problemy z wagą, są obecnie znaczącym problemem wśród dzieci. Największym problemem jest nadwaga i otyłość.
Styl życia, brak aktywności fizycznej i nieprawidłowe odżywianie to główne przyczyny otyłości i nadwagi. Obecnie jest to problem wielu dorosłych i dzieci, skutkujący pogorszeniem zdrowia i ryzykiem wystąpienia wielu chorób. Dlatego regularna kontrola masy ciała jest niezwykle istotna podczas procesu odchudzania i utrzymania stałej wagi.
Międzynarodowe badanie HBSC z 2018 roku, wskazuje, że nadwaga występuje u 29,7% chłopców i 14,3% dziewcząt. W badaniu tym zanotowano wzrost w porównaniu do wyników edycji tego badania z 2014 r. Silniejsze pogorszenie zaobserwowano u chłopców w porównaniu do dziewcząt, a biorąc pod uwagę wiek – u 13-latków obojga płci. Najnowsze badania, które wykonano w Polsce po pandemii wykazują, że duża część dzieci przytyła przez brak ruchu u regularnego trybu życia spowodowanego szkolną rutyną.
Czy siatka centylowa może się "mylić"? Rozwój fizyczny dziecka jest kwestia indywidualną i jest zależny przede wszystkim od czynników genetycznych (czyli puli genów, jakie dziecko otrzymało od rodziców) oraz środowiskowych (czyli tego, gdzie i w jakich warunkach dziecko przebywa). Tempo wzrostu i zmiany masy ciała dzieci w tym samym wieku mogą być różne. Wśród niemowląt i małych dzieci różnice bywają drastyczne – nie dziwi dwójka dzieci, między którymi jest 6 miesięcy różnicy noszących ten sam rozmiar (na przykład dziecko 12- i 18- miesięczne). W wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym różnice stają się zauważalne gołym okiem. Długość ciała dziecka może się różnić od wzrostu rówieśników nawet i kilkanaście centymetrów.
Rozwój fizyczny dzieci różni się także ze względu na płeć. Dziewczynki są statystycznie niższe i mają mniejszą masę ciała niż chłopcy w tym samym wieku. stąd siatki centylowe są podzielone według płci.
Warto notować aktualny wzrost oraz masę ciała dziecka kilka razy do roku, takie zapisy w książeczce zdrowia z czasem pozwolą ocenić, czy dziecko rozwija się harmonijnie, czy przyrosty są regularne. Za każdym razem warto również sprawdzić siatki centylowe. Jeśli dziecko stale "trzyma" się określonego centyla lub określonej strefy na siatce centylowej – to dobry objaw. Jeśli dziecko od lat jest na niskim centylu, może to oznaczać, że "taka jego uroda", ale jeśli gwałtownie spada z centyli, warto skonsultować się z lekarzem i sprawdzić, jakie są przyczyny.
Skoki rozwojowe oczywiście mogą się zdarzać, ale najkorzystniejszy jest równomierny przyrost. Regularne zapisywanie wymiarów dziecka może przydać się lekarzowi pediatrze w diagnostyce w razie problemów ze zdrowiem.