Baśnie to utwory literackie, które zawierają m.in. elementy folklorystyczne i narodowościowe. Do najbardziej znanych autorów baśni należy Hans Christian Andersen. Ten niezwykły baśniopisarz bawi, inspiruje, skłania do myślenia i poszerza horyzonty o funkcjonowaniu świata oraz relacji międzyludzkich. Jego baśnie zawierają mądre, uniwersalne i ponadczasowe wartości. Jedną z cech baśni Andersena jest to, że adresowane są one zarówno do dzieci, jak i dorosłych. Najmłodsi mogą znaleźć w nich ciekawe historie, a dorośli – głębszą refleksję filozoficzną. W artykule skupiono się na tym, czym wyróżniał się autor oraz jego baśnie. Przybliżono także ogólny zarys dziesięciu najbardziej popularnych baśni Andersena.
Baśnie Andersena – 10 najbardziej znanych bajek z krótkimi opisami
Hans Christian Andersen – kilka słów o baśniopisarzu
Ten znany na całym świecie autor urodził się 2 kwietnia 1805 roku w miejscowości Odense, która znajduje się w Danii. Hans Christian Andersen był wszechstronnie utalentowanym artystą, który wiele podróżował i był wrażliwy na naturę. Zgłębiał tajemnice świata i ludzi, aktywnie uczestnicząc w życiu. Miał w sobie pokorę w stosunku do Boga i wiedzy. Choć zasłynął z pisania, tworzył też wyraziste rysunki w stylu arabesek. Interesował się wieloma dziedzinami sztuki – od literatury, przez teatr i operę, aż po plastykę.
Co ciekawe, autor cierpiał na dysleksję, a to pokazuje, że pomimo niedoskonałości, które ma każdy człowiek, można osiągnąć sukces. Potrzeba do tego odwagi, wytrwałości oraz otwartości na ludzi i otaczający świat. To właśnie cechy, którymi wyróżniał się Andersen, choć podobno zmagał się też ze swoją nieśmiałością. Człowiek ten odnalazł własną drogę, podążając za swoimi przekonaniami.
Dysleksja Andersena sprawiła, że jego baśnie są napisane w stylu gawędziarskim – to właśnie dzięki temu są tak pozytywnie odbierane przez dzieci. Hans Christian Andersen był autorem świadomym, który oddawał społeczeństwu przemyślane i dopracowane teksty literackie. Baśnie Andersena zostały przetłumaczone na ponad 80 języków, co świadczy o niezwykłej popularności i szacunku do twórczości pisarza.
Co łączy wszystkie najbardziej znane baśnie Andersena?
O baśniach Andersena można mówić i pisać w samych superlatywach. Oczytany, otwarty na ludzi i obdarzony empatią autor tworzył opowieści, które mogły być przedstawiane zarówno w formie mówionej, jak i pisanej. Co ważne, w jego baśniach główne role przypisywane są nie tylko księżniczkom, ale także zwyczajnym dziewczynkom . Baśnie Andersena można opisać jako:
- wielowymiarowe,
- emocjonalne,
- ciekawe,
- pisane prostym językiem,
- refleksyjne,
- inspirujące,
- pobudzające wyobraźnię,
- wieloznaczne,
- różnorodne,
- przemyślane.
W swoich baśniach Andersen przedstawiał:
- losy ludzi z różnych kręgów społecznych i na różnych etapach życia;
- relacje pomiędzy ludźmi, naturą oraz relacje ludzi z Bogiem;
- tajemnice;
- bogaty świat emocji;
- zachwyt nad naturą.
Przykłady mniej znanych baśni – ile baśni napisał Hans Christian Andersen?
Choć popularność rządzi się swoimi prawami i z pewnych względów rozpoznawalna staje się zaledwie część twórczości, warto wiedzieć, że Hans Christian Andersen napisał aż 156 inspirujących baśni. Mniej znane baśnie Andersena to, m.in.:
- Krzesiwo,
- Kwiaty Idalki,
- Listek z nieba,
- Motylek,
- Opowieść o matce,
- Polny kwiatek – stokrotka,
- Stary dom,
- Śpiewak spod strzechy.
Krótki opis i charakterystyka najbardziej znanych baśni Hansa Christiana Andersena
Baśnie Andersena są rozpoznawalne na całym świecie. Wiele z nich doczekało się swoich adaptacji filmowych. Lektury można kupić w formach książek ze zbiorami baśni czy pojedynczych bogato ilustrowanych książeczek dla dzieci. Popularne są też audiobooki.
1. Brzydkie kaczątko
To historia małego łabędzia, który wykluł się z jaja, wysiedzianego przez kaczkę. Przez to, że wychowuje się wśród innego gatunku ptaków (o czym na początku nie wie), czuje się gorszy i wybrakowany. O odmienności nie dają mu zapomnieć ani bracia i siostry, ani koledzy i koleżanki, którzy go bezlitośnie wyśmiewają i odtrącają, a w końcu wypędzają. Tytułowe kaczątko trafia pomiędzy różne zwierzęta, ale wśród nich też nie czuje się zrozumiane, dlatego postanawia żyć samotnie, ale w zgodzie ze sobą.
Pewnego dnia, pływając w wodzie, kaczątko dostrzega przepiękne łabędzie. Podziwia je z daleka, a kiedy ptaki odlatują na zimę, kaczątku robi się bardzo przykro. Następnie brzydkie kaczątko mierzy się z mrozami, jednak zostaje uratowane przez człowieka. Przyzwyczajone do złego traktowania nie ufa już nikomu i znów ucieka na zewnątrz, gdzie zmaga się ze złą pogodą oraz samotnością. Wraz z nadejściem wiosny brzydkie kaczątko dorasta i okazuje się, że jest pięknym i majestatycznym łabędziem. Odnajduje swoje stado i wreszcie czuje się szczęśliwe, akceptowane i rozumiane.
Morałem baśni o brzydkim kaczątku jest to, że nie wolno nikogo oceniać po wyglądzie, gdyż wyrządza się tym wielką krzywdę. Inną nauką, która wynika z omawianej baśni, jest poszanowanie odmienności.
2. Calineczka
Inne tytuły omawianej baśni to: Odrobinka i Dziecię elfów. Calineczka jest historią upragnionego przez bezdzietną kobietę dziecka — dziewczynki, która przyszła na świat w magicznym tulipanie. Była maluteńka. Kobieta bardzo pokochała Calineczkę i czule się nią opiekowała. Niestety, pewnej nocy Calineczka została porwana w celach matrymonialnych przez okropną ropuchę. Kiedy Calineczka się budzi i dociera do niej, co się stało, zaczyna żałośnie płakać. Słyszące jej zawodzenie rybki litują się nad dziewczynką i wspólnymi siłami uwalniają ją z więzienia na wodzie. Calineczka płynie z prądem aż do innego kraju. Cieszy się z wolności i widoków, niestety w pewnym momencie zostaje porwana przez chrabąszcza, który jest nią zachwycony. Jednak inni przedstawiciele jego gatunku nie podzielają jego opinii, więc chrabąszcz porzuca Calineczkę.
Po tym wydarzeniu Calineczka traci pewność siebie. Przez całe lato i jesień radzi sobie sama, jednak kiedy nadchodzi zima, nie wie już, co robić.
W końcu trafia do mieszkania bogatej polnej myszy i prosi ją o jedzenie. Mysz lituje się nad Calineczką. Zaprasza dziewczynkę do mieszkania i karmi. Zapewnia też, że Calineczka może u niej przezimować. W zamian oczekuje utrzymywania porządku w domu i opowiadania ciekawych historii. Calineczka chętnie na to przystaje. Pewnego dnia mieszkanie myszy odwiedza jej sąsiad kret. Zachwycony Calineczką zaprasza obie panie do swojego domu. Uprzedza je jednak, że w korytarzu leży martwy ptak. Okazuje się, że to mała jaskółeczka, która jeszcze żyje, lecz nie ma już siły wstać. Calineczce robi się jej żal. takiej postawy nie popierają ani mysz, ani kret, którzy nie lubią ptaków.
Calineczka postanawia jednak w tajemnicy przed nimi uratować jaskółkę. Opiekuje się nią przez całą zimę. Jaskółka jest bardzo wdzięczna Calineczce i proponuje jej, że kiedy będzie odlatywać, zabierze ją ze sobą. Calineczka czuje jednak zbyt dużą wdzięczność względem myszy i nie decyduje się na ucieczkę. Pewnego dnia mysz oznajmia Calineczce, że dziewczyna zostanie żoną kreta. Kiedy nadchodzi ten sądny dla niej dzień, Calineczka wychodzi ostatni raz z nory, aby pożegnać się ze światem. Wtedy dostrzega ją uratowana jaskółeczka i zabiera ze sobą do ciepłych krajów. Tam Calineczka poznaje swoją miłość, króla elfów, który – dowiedziawszy się o jej dobrym uczynku względem jaskółki – od razu jej się oświadcza. I tak Calineczka zostaje królową wszystkich kwiatów.
Baśń o Calineczce udowadnia, że nie warto stawiać pragnień innych ponad swoje. Trzeba wszystkich szanować, jednak nie wolno dawać im sobą rządzić. Nie wolno się też zgadzać na coś, czego się nie chce. Poza tym baśń uczy, że warto być wrażliwym na inne istoty, ponieważ dobro zawsze wraca do tego, kto je czyni.
3. Królowa Śniegu
Baśń Królowa Śniegu opowiada o przyjaźni dwójki dzieci – Kaja i Gerdy – niemal nierozłącznych do momentu, w którym Kajowi wpadają do oka i serca dwa okruchy pewnego magicznego lustra. Zostało ono stworzone przez złego czarnoksiężnika – diabła – i miało pokazywać zniekształconą rzeczywistość. Pewnego dnia uczniowie czarnoksiężnika rozbijają lustro, którego odłamki dostają się na Ziemię. Kawałek szkła, który trafił do oka, sprawił, że Kaj zaczął dostrzegać wszystko w czarnych barwach. Szkło w sercu spowodowało jego przemianę w złego człowieka. Dokuczał wszystkim, nawet swojej przyjaciółce Gerdzie.
Pewnego dnia – podczas zabawy na sankach – Kaj zauważa wielkie sanie, w których siedzi tajemnicza postać w białym futrze. Chłopiec postanawia za nią ruszyć. Na skutek splotu okoliczności, Kaj traci panowanie nad saniami. Dostrzega Królową Śniegu, która proponuje mu podróż do jej zamku. Dwa złożone przez nią pocałunki sprawiają, że Kaj przestaje odczuwać chłód oraz zapomina o wszystkich swoich bliskich, także o Gerdzie.
Kiedy Gerda orientuje się, że Kaj zniknął, bardzo się martwi i postanawia go odnaleźć. Wyrusza w podróż, podczas której spotyka samotną staruszkę z czarodziejskimi mocami, która chce zatrzymać Gerdę u siebie. Jednak Gerda pamięta o swojej misji uratowania Kaja i wyrusza w dalszą podróż. Spotyka wrony, które prowadzą ją do księcia i księżniczki. Oni to słuchają jej historii i udzielają Gerdzie schronienia. Dają jej także wszystko, o co prosiła. Gerda rusza w dalszą podróż. Po drodze spotyka rozbójniczkę, która chce zabić Gerdę oraz własną córkę, przez którą morderstwo się nie udaje. (Po usłyszeniu historii Gerdy mała rozbójniczka postanawia pomóc dziewczynie). Leśne gołębie przekazują wieść, że Kaj trafił do Królowej Śniegu w Laponii.
Po otrzymaniu prowiantu od małej rozbójniczki, Gerda rusza na mówiącym reniferze do Laponii. Spotyka tam Laponkę, której renifer opowiada ich historię. Po jej usłyszeniu Laponka postanawia napisać w ich sprawie do Finki – z listem tym wyprawia Gerdę i renifera. Na miejscu renifer prosi o magiczny eliksir dla Gerdy, aby ta mogła stawić czoła Królowej Śniegu. Finka poucza go, że Gerda ma już wystarczająco dużą moc, która pochodzi z jej serca i wysyła ich do Królowej Lodu. Tam, Gerda rozstaje się z reniferem, zmawia modlitwę Ojcze nasz i z pomocą armii aniołów rusza do zamku, aby odzyskać Kaja.
Kiedy wchodzi do pałacu i dostrzega Kaja – tuli go do siebie. On jednak jej nie rozpoznaje. Gerda zaczyna płakać, a jej gorące łzy rozpuszczają cały lód w sercu Kaja i wchłaniają kawałki zatrutego, magicznego szkła. Chłopiec rozpoznaje przyjaciółkę i razem wracają do domu.
Baśń Królowa Śniegu to opowieść o sile przyjaźni, miłości i wytrwałości.
4. Księżniczka na ziarnku grochu
Krótka baśń o księżniczce na ziarnku grochu opowiada historię prawdziwej księżniczki, której książę poszukuje po całym świecie. Przedstawiano mu wiele panien z tytułami księżniczek, jednak nie pasowała mu żadna z dziewcząt. W końcu zrezygnowany książę powraca do zamku swoich rodziców. Tam to – w pewną burzową noc – puka niepozorna dziewczyna, która mówi, że jest prawdziwą księżniczką. Jednak jej wygląd na to nie wskazuje, więc królowa postanawia to sprawdzić. Dlatego też umieszcza małe ziarnko grochu pod 20 materacami i 12 puchowymi kołdrami księżniczki. Rano okazuje się, że dziewczyna się nie wyspała, bo coś ją uwierało. Był to dowód na to, że jest ona prawdziwą księżniczką, więc książę ją poślubił.
Omawiana baśń pokazuje, że nie wolno oceniać nikogo po wyglądzie, gdyż można bardzo się pomylić. Kolejnym morałem baśni jest to, że nie warto oszukiwać, bo prawda i tak zawsze wyjdzie na jaw. Przesłaniem jest też fakt, że nie warto rezygnować z marzeń, nawet jeśli wydają się niemożliwe do zrealizowania.
5. Dzielny żołnierz cynowy
Baśń Dzielny żołnierz cynowy – znana jest także pod nazwą Dzielny ołowiany żołnierzyk – opowiada o przeżyciach wybrakowanej zabawki, wykonanej z cyny – żołnierzyka z jedną nogą, który zakochuje się w papierowej tancerce stojącej na jednej nodze. Żołnierzyk myśli, że jest ona podobna do niego, bo... nie ma jednej nogi. Sam dzielnie utrzymuje równowagę i podziwia grację, z jaką stoi baletnica. Kiedy żołnierzyk wpatruje się w tancerkę, zostaje zaczepiony przez diablika, który go wyśmiewa.
Następnego dnia na skutek zbiegu kilku okoliczności, żołnierzyk spada z okna, a potem zostaje znaleziony podczas deszczu przez obcych uliczników. Oni to postanawiają się żołnierzykiem zabawić. Robią łódkę z gazety, na którą wsadzają żołnierzyka, i umieszczają go w płynącym ścieku ulicznym. Przerażony – lecz dzielny – żołnierzyk martwi się o to, co się z nim stanie. Spotyka szczura, a następnie wpada do głównego kanału. Nawet wtedy, kiedy czuje, że tonie, bohatersko znosi swój los, myśląc o pięknej tancerce. Nagle żołnierzyk dostaje się do wnętrza wielkiej ryby. Po pewnym czasie spędzonym w ciemnościach żołnierz dostrzega przebłysk światła i słyszy ludzkie głosy.
Okazuje się, że trafił (razem z rybą) do kuchni tego samego domu, z którego okna wypadł. Ponownie trafia na półkę. A tam, radosny, znów może podziwiać piękną tancerkę. Niestety jeden z obecnych w pokoju chłopców bez żadnego powodu wrzuca żołnierzyka do pieca. W płomieniach żołnierzyk nadal wpatruje się w tancerkę, a ona w niego. Czuje głęboki smutek, że tak się skończą jego losy i że nie dane mu było poznać swojej wybranki. Powiew wiatru chwyta jednak baletnicę i przenosi ją prosto do pieca, do cynowego żołnierza. Kiedy tancerka się spaliła, żołnierzyk także stopniał do reszty. Pozostało z niego cynowe serduszko, a z tancerki – osmolona gwiazda, w którą baletnica była przystrojona.
Ta smutna baśń opowiada o wielkiej mocy miłości. Ukazuje też kruchość życia i nieuchronność losu – w kontraście do siły uczuć, które – jeśli są szczere i prawdziwe – potrafią przetrwać wszystko.
6. Dzikie łabędzie
Bohaterem baśni jest kochające się, królewskie rodzeństwo – złożone z 11 braci i 1 siostry. Pewnego dnia ich dziecięce szczęście zostaje zburzone przez złą macochę, która ma magiczne moce. Zatruwa serce ojca dzieci i zniechęca go do nich. Siostrę Elizę wysyła na wieś, a jej 11 braci przemienia w ptaki – dzikie łabędzie – i odbiera im mowę.
Bracia przemienieni w łabędzie przylatują do chaty, w której mieszka siostra, i próbują zwrócić na siebie uwagę. Pozornie pozostają jednak niezauważeni, więc odfruwają. Eliza wyrasta na dobrą, niewinną, piękną i pobożną nastolatkę. Kiedy kończy 15 lat, wraca do swojego domu. Jednak gdy macocha dostrzega jej urodę, planuje zniszczyć dziewczynę. Intrygą z ropuchami próbuje doprowadzić do zguby dziewczynki. Niewiarygodna dobroć Elizy sprawia jednak, że złe czary na nią nie działają. Kiedy dostrzega to zła czarownica, celowo brudzi dziewczynę i kołtuni jej włosy do tego stopnia, że własny ojciec jej nie poznaje. Eliza w rozpaczy ucieka z zamku i gubi się w ciemnym lesie.
Śni o swoich braciach, a po przebudzeniu dostrzega w odbiciu wody, co zrobiła z nią zła królowa. Zmywa z siebie cały brud i odzyskuje piękną postać. Zaplata sobie warkocze i z ufnością rusza w dalszą drogę przez las. Kiedy spotyka staruszkę z jagodami, pyta, czy nie widziała ona 11 królewiczów na koniach. Staruszka odpowiada, że widziała tylko 11 łabędzi w złotych koronach na głowach i prowadzi ją na miejsce, gdzie ostatni raz je spotkała.
Kiedy zapada zmrok, Eliza dostrzega klucz łabędzi lecących w stronę lądu. One to – po zachodzie słońca – przemieniają się w jej braci. Uszczęśliwieni spotkaniem chłopcy opowiadają siostrze swoją historię. Eliza dowiaduje się, że za dnia bracia są więzieni w ciałach łabędzi, a w nocy – zmieniają się w ludzi. W swoim kraju mogą przebywać jedynie 11 dni w roku. Kiedy nadchodzi czas ich odlotu, zabierają Elizę ze sobą do innego kraju. We śnie Eliza otrzymuje odpowiedź na swoje modlitwy – sposób na odczarowanie braci.
Okazuje się, że aby zdjąć zły czar, Eliza musi upleść ze świeżych pokrzyw (rosnących na cmentarzach) 11 koszulek rycerskich z długimi rękawami. Przez cały czas pracy nie może odezwać się ani słowem, bo wtedy jej bracia natychmiast umrą. Praca idzie jej sprawnie, jednak dostrzega ją król i zakochuje się w dziewczynie. Ta jednak nie może odezwać się do niego ani słowem. Król zabiera ją do zamku i planuje wesele. Eliza bardzo się smuci i ciągle płacze. Król domyśla się, że tęskni ona za dawnym życiem.
Rozkazuje przygotować jej komnatę – na wzór pieczary, w której dziewczyna tkała koszule z pokrzyw – i wyposażyć ją w zapas pokrzyw. Eliza czuje ogromną wdzięczność do króla. Ma jednak wroga w postaci arcybiskupa, który knuje, jak nie dopuścić do małżeństwa. Kiedy Elizie kończą się pokrzywy, wymyka się nocą na cmentarz. Jest obserwowana przez arcybiskupa, który publicznie oskarża ją o uprawianie czarów. Król nie chce w to uwierzyć, do czasu kiedy na własne oczy widzi, jak Eliza zrywa pokrzywy na cmentarzu. Oddaje los Elizy ludowi, który pragnie śmierci dziewczyny w płomieniach. Eliza nawet na moment nie zaprzestaje pracy.
W drodze na stos dziewczyna dalej plecie koszulki z pokrzyw. Kiedy kat chwyta ją za rękę, Eliza kończy ostatnią koszulkę i zarzuca ją na otaczające ją stado łabędzi. Ptaki przemieniają się w 11 królewskich braci. Od tej pory Eliza może już mówić i bronić swojej niewinności. Gdy widzi, że wszyscy jej wierzą, mdleje, a bracia opowiadają całą historię. Baśń kończy się szczęśliwym małżeństwem Elizy i dobrego króla.
Baśń Dzikie łabędzie to jedna z najpiękniejszych baśni Andersena, która opowiada o magii miłości do rodzeństwa oraz sile czystego serca i dobra, które zwyciężą nawet najsilniejsze przeciwności losu.
7. Nowe szaty cesarza
Baśń Nowe szaty cesarza to zabawna opowieść o tym, jak ludzie – niezależnie od wieku i stanowiska –boją się zostać uznanymi za niemądrych. Akcja baśni rozgrywa się na cesarskim dworze. Wszyscy wiedzą, że cesarz ponad wszystko uwielbia się stroić. Nie obchodzi go nic innego. Na jego dwór przybywa dwóch oszustów, którzy obiecują wykonać dla niego wyjątkowe szaty. Ich moc ma polegać na tym, że ten, kto nie nadaje się na swoje stanowisko i jest niemądry, po prostu nie zobaczy szat.
Zarówno cesarz, jak i jego poddani nie mogą doczekać się wykonania szat. Oszuści udają, że ciężko nad nimi pracują, jednak w rzeczywistości nic nie szyją. Okazuje się, że ani dworzanie, ani urzędnicy, ani nawet sam cesarz, nie widzą żadnych szat. Nikt jednak nie śmie się do tego przyznać. Wszyscy – włącznie z cesarzem – udają, że zachwycają się szatami. Podczas gdy cesarz paraduje nago przed całym dworem, jedynie dziecko ma odwagę wypowiedzieć na głos to, co wszyscy – także cesarz – widzą – a mianowicie to, że cesarz jest nagi.
Przesłaniem baśni Nowe szaty cesarza jest krytyka próżności oraz pochwała zdrowego rozsądku, szczerości i odwagi mówienia prawdy – niezależnie od okoliczności.
8. Mała syrenka
Baśnie Andersena to także Mała syrenka. Jest jedną z najpopularniejszych baśni – po kilku zmianach w treści została ona zekranizowana przez wytwórnię Disneya. To jedna z dłuższych lektur napisanych przez Andersena, która opowiada historię podwodnej istoty – córki króla mórz – która wbrew zasadom zakochuje się w człowieku i jest gotowa dla niego poświęcić samą siebie.
Tytułowa syrenka to najmłodsza z morskich księżniczek. Fascynuje ją życie ludzi. Sprawująca nad nią pieczę babcia obiecuje jej i innym morskim księżniczkom, że po ukończeniu 15 lat będą mogły wypływać na powierzchnię morza. Kiedy syrenka kończy wreszcie wymagany wiek, wynurza się i widzi statek, a na nim pięknego księcia z dużymi, czarnymi oczami. Jest nim oczarowana. Gdy mu się przypatruje, pogoda się zmienia i – na skutek silnej burzy – statek zaczyna tonąć. Syrenka ratuje księcia przed utonięciem, a następnie wraca do podwodnego królestwa.
Nie mogąc znieść tęsknoty i smutku, zwierza się innym syrenkom. Okazuje się, że jedna z nich wie, gdzie znajduje się zamek księcia i prowadzi syrenkę do niego. Od tej pory syrenka często go odwiedza i obserwuje. Coraz bardziej pragnie należeć do świata ludzi. Wypytuje babcię o wszystko, co dotyczy ludzkiego życia. Dowiaduje się też, że istnieje tylko jeden sposób na to, aby mogła zostać człowiekiem i zyskać nieśmiertelną duszę – człowiek musi ją prawdziwie pokochać i poślubić.
Mała syrenka postanawia zaryzykować. Wymyka się z dworskiego balu i płynie do okrutnej morskiej czarownicy, która przedstawia jej straszne warunki warunki i zgadza się spełnić życzenie syrenki o zamianie ogona na parę nóg. Jednak mówi też, że doprowadzi ją to do nieszczęścia. Podczas chodzenia będzie czuła ogromny ból, nigdy nie będzie mogła wrócić do syreniej postaci, a jeśli książę ożeni się jednak z inną dziewczyną, to syrenka zamieni się w morską pianę.
Czarownica zażądała też wyjątkowego głosu syrenki jako zapłaty za swoje usługi. Syrenka zgadza się na wszystko i otrzymuje miksturę. Po jej wypiciu i przemianie ogona w nogi, spotyka księcia, który zostaje oczarowany jej urodą. Pomimo iż przywiązuje się on do pięknej syrenki, ostatecznie żeni się z księżniczką z pobliskiego królestwa. Syrenka wie, że czeka ją przemiana w morską pianę.
Nieoczekiwanie z morza wypływają jej siostry syreny, informując o tym, że aby ją ocalić, zawarły pakt z czarownicą. Jeśli zakochana dziewczyna chce wrócić do morza jako syrena, musi – przed wschodem słońca – przebić serce księcia sztyletem. Syrenka woli jednak zginąć, niż zabić ukochanego. Po śmierci nie zamienia się w morską pianę, lecz staje się córą powietrza i zyskuje szanse na szczęście, które może osiągnąć dzięki dobrym uczynkom.
Dzięki swojemu poświęceniu syrenka otrzymała szansę na nieśmiertelną duszę, a więc na to, czego pośrednio pragnęła. Przesłanie bajki można więc odczytać jako pochwałę dla poświęcenia.
9. Dziewczynka z zapałkami
Smutna baśń o dziewczynce z zapałkami opowiada historię, która wydarzyła się w sylwestra. Mała i bardzo biedna dziewczynka marznąca na mrozie, idzie boso, niosąc w fartuszku zapałki. Próbuje je sprzedać i zarobić, jednak nie udaje jej się to. Jest bardzo głodna i smutna. Wokół czuje apetyczne zapachy przygotowywanych potraw i widzi światła przytulnych domów. Dziewczynka bardzo chce wrócić do domu, jednak przez to, że nie sprzedała żadnej zapałki, boi się reakcji rodziców.
W pewnym momencie jest już tak zmarznięta, że po długich wahaniach, odpala zapałkę, żeby się odrobinę ogrzać. Czuje rozkoszne ciepło i wyobraża sobie, że siedzi przed wielkim, gorącym piecem. Zapałka szybko gaśnie, a dziewczynka – chcąc znów poczuć się dobrze – zapala kolejną. Podczas wypalania się kolejnych zapałek dziewczynka przeżywa piękne chwile, oglądając wszystko to, czego pragnęła. W pewnym momencie widzi swoją zmarłą babcię, która za życia bardzo ją kochała. Uradowana dziewczynka prosi babcię o to, aby zabrała ją ze sobą, co też babcia czyni. Obie trafiają do Boga, gdzie nie muszą już cierpieć.
Baśń duńskiego pisarza o dziewczynce z zapałkami uczy tego, że trzeba być bardziej wrażliwym na innych ludzi – szczególnie tych słabych, chorych i potrzebujących.
10. Świniopas
Baśń Świniopas opowiada o młodym, przystojnym, odważnym – lecz dość ubogim – księciu pewnego małego królestwa, któremu spodobała się córka cesarza. Książę prosi dziewczynę o rękę i daje jej dwa wyjątkowe prezenty – różę, która niesamowicie pięknie pachnie, oraz słowika, którego śpiew nie może równać się z żadnym innym. Rozkapryszona księżniczka odrzuca jednak te dary i nie chce słyszeć o małżeństwie.
Książę postanawia się nie poddawać. Przebiera się za służącego i puka do bram cesarza, a następnie prosi go o jakąkolwiek pracę na dworze. Otrzymuje posadę świniopasa. Dniami ciężko pracuje, a wieczorami robi niezwykłe przedmioty, czym zwraca uwagę księżniczki. Za pierwszy z przedmiotów żąda od niej ceny 10 całusów, na co księżniczka przystaje. Za drugą rzecz świniopas chce już 100 całusów. Podczas „płacenia należności” księżniczka i świniopas zostają zauważeni przez cesarza, który w gniewie wypędza ich z dworu. Księżniczka lamentuje i żałuje, że nie zgodziła się na propozycję małżeństwa z księciem. Wtedy to jej oczom ukazuje się książę, który zmył z siebie brud i ubrał się w swoje prawdziwe ubrania. Wygarnia jej, że go nie chciała i nie doceniła cennych prezentów, a za grającą zabawkę, którą skonstruował jako świniopas, gotowa była zrobić wszystko – nawet całować świniopasa. Książę porzuca księżniczkę i wraca do swojego królestwa, a córka cesarza zostaje bez niczego.
Przesłaniem tej baśni jest to, że czasem zwykłe z pozoru rzeczy są dużo cenniejsze, niż te, które wyglądają atrakcyjnie. Świniopas uczy też, aby szanować innych ludzi i nie ulegać pustym pokusom.
Bibliografia
- H.Ch. Andersen, Baśnie, Wydawnictwo Armoryka, Sandomierz 2014, s. 16–25, 59–68, 70–74, 87–105, 154–177, 187, 212–230, 235–239, 314–317.
- E. Ogłoza, Wokół opowieści Hansa Christiana Andersena. O radości czytania, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2014, s. 7–19, 273–274.
- https://www.mediarodzina.pl/blog/basnie-andersena-wszystkie-tytuly-jakie-basnie-sa-najpopularniejsze/, dostęp online dnia 05.08.2024 r.
- https://tezeusz.pl/blog/2024/01/08/co-to-jest-basn-i-jakie-sa-jej-cechy-gatunkowe/, dostęp online dnia 02.08.2024 r.
Anna Gilewska
Kosmetolog
Licencjonowany kosmetolog (temat pracy dyplomowej: „Pielęgnacja skóry dotkniętej trądzikiem pospolitym w gabinecie kosmetologa oparta o wybrane metody aparaturowe”) i magister administracji na specjalizacji zarządzania ochroną zdrowia (temat pracy magisterskiej: „Prawne i organizacyjne uwarunkowania wykonywania zabiegów kosmetycznych”). Propagatorka zdrowego trybu życia oraz kosmetyków naturalnych. Poszerza swoją wiedzę na kongresach i targach branżowych. Interesuje się psychologią i medycyną komplementarną.
Komentarze i opinie (0)