Fazy porodu – co dzieje się podczas pierwszej, drugiej i trzeciej fazy porodu?

Poród naturalny i jego zwiastuny

Ciało kobiety zaczyna się przygotowywać się do porodu już na kilka tygodni przed rozpoczęciem się akcji porodowej. Najwcześniejszym zwiastunem zbliżającego się rozwiązania ciąży są skurcze przepowiadające, czyli skurcze Braxtona-Hicksa. U niektórych pacjentek mogą one pojawić się pod koniec II trymestru ciąży, jednak większość ciężarnych zaczyna je odczuwać w III trymestrze.

Skurcze przepowiadające to nieregularne skurcze macicy, które są odczuwane przez kobiety jako napinanie się lub „stawianie się” brzucha.

W ostatnich tygodniach ciąży dziecko opuszcza się niżej w miednicy i ustawia częścią przodującą (najczęściej główką) w stronę kanału rodnego. Takie ustawienie płodu ułatwia ciężarnej oddychanie, ponieważ zmniejsza się ucisk na przeponę, ale wymusza częstsze wizyty w toalecie ze względu na zwiększony nacisk na pęcherz. Zwiastunem porodu jest także odejście czopa śluzowego, czyli gęstej, śluzowej wydzieliny, która zabezpiecza wejście do szyjki macicy w czasie ciąży przed patogenami. Czop śluzowy odchodzi na kilka dni przed porodem.

Ile jest faz porodu?

Ginekolodzy położnicy wyróżniają 4 fazy porodu, z których każda obejmuje różne etapy i charakteryzuje się specyficznymi procesami fizjologicznymi i wyzwaniami dla rodzącej kobiety. Wspomniane wyżej fazy porodu to:

• faza skracania i rozwierania się szyjki macicy,
• faza aktywnego parcia,
• faza wydalania łożyska,
• dwie pierwsze godziny po porodzie.

Przedstawione etapy porodu są charakterystyczne dla porodu siłami natury. Warto tutaj rozróżnić dwa pojęcia – poród fizjologiczny i medyczny. Poród fizjologiczny to taki, który nie wymaga żadnej interwencji medycznej, ponieważ wszystko toczy się zgodnie z tym, jak zaplanowała to matka natura.

Jeżeli w trakcie rozwiązania rodzącej podawane są leki (np. oksytocyna) lub nacinane jest krocze, mówimy już o porodzie medycznym, który niestety przeważa w polskich szpitalach. Cesarskie cięcie jest porodem medycznym i operacyjnym. Prześledźmy teraz wszystkie fazy porodu.

Pierwszy okres porodu – od momentu pojawienia się regularnej czynności skurczowej do pełnego rozwarcia szyjki macicy

Początek pierwszej fazy porodu rozpoczyna się z momentem wystąpienia regularnych skurczów i trwa aż do chwili, gdy szyjka macicy osiąga pełne rozwarcie, czyli ok. 10 cm. Na początku tej fazy skurcze trwają około 30 do 45 s i pojawiają się mniej więcej co 20 min. Z czasem stają się one częstsze, występują co 3–4 min i trwają do ok. 60 s.

Odejście wód płodowych – czas jechać do szpitala!

Jeśli wody płodowe mają niepokojący kolor, taki jak: krwisty, brązowy lub zielony, konieczna jest natychmiastowa wizyta na porodówce. W trakcie pierwszej fazy porodu można zaobserwować także inne reakcje organizmu – takie jak biegunka lub wymioty – które są naturalnym sposobem przygotowania ciała do porodu i wydania na świat dziecka. W szpitalu rodząca zostanie podłączona do aparatu KTG, który rejestruje czynność serca płodu.

W trakcie pierwszej fazy porodu bardzo ważny jest ruch – stosowanie pozycji wertykalnych, skakanie na piłce, masaże. Wszystko to pomaga dziecku w przechodzeniu przez kanał rodny, skraca poród i łagodzi ból. Pierwsza faza porodu jest najdłuższa.

Drugi okres porodu – od pełnego rozwarcia szyjki macicy do urodzenia dziecka

Gdy szyjka macicy osiąga pełne rozwarcie, rozpoczyna się druga faza porodu. W tym momencie kobieta doświadcza intensywnego parcia na krocze i odbyt. Następuje najbardziej wymagająca fizycznie i umysłowo część porodu, gdy tzw. skurcze parte wspomagają wypchnięcie dziecka przez kanał rodny.

Jakie są najlepsze pozycje na czas aktywnej fazy porodu? Rodzące kobiety zazwyczaj same wiedzą, w jakich pozycjach najwygodniej będzie im rodzić. Oto najczęściej wybierane pozycje:

• Stanie i chodzenie. Te pozycje dają Ci poczucie większej kontroli nad własnym ciałem, w czasie skurczu oprzyj się o ścianę.
• Kołysanie się. Poruszaj się w rytm własnych oddechów, oprzyj się o ścianę lub o ramię partnera, albo usiądź na bujanym fotelu.
• Siedzenie. Usiądź na łóżku lub krześle, a pod plecy podłóż poduszki. Pochyl się do przodu, by złagodzić ból pleców.
• Siedzenie tyłem. Usiądź przodem do oparcia krzesła, brzuch zabezpiecz poduszką.
• Klęczenie z podparciem. Uklęknij na łóżku i podeprzyj się dłońmi. Taka pozycja ulży obolałym plecom.
• Siedzenie na piłce. Usiądź na piłce do ćwiczeń i pochyl się lekko do przodu, ręce oprzyj np. o łóżko. Możesz też oprzeć się na piłce, klęcząc na podłodze.
• Leżenie na boku. To pozycja, która pomoże ci odpocząć – połóż się na lewym boku, a między kolana włóż poduszkę.

Poród i jego przebieg zależą od wielu czynników, w tym m.in. od położenia dziecka w łonie matki i współpracy rodzącej z położną.

Jeżeli w tym czasie poród nie nastąpi, lekarz może podjąć decyzję o wykonaniu cesarskiego cięcia. W takiej sytuacji kobieta przenoszona jest na salę operacyjną, a dziecko przychodzi na świat poprzez zabieg chirurgiczny, a nie drogą pochwową.

Jeśli mielibyśmy wskazać, która faza porodu jest najbardziej bolesna, to z pewnością jest to faza druga.

Trzeci okres porodu – wydalenie łożyska

Po urodzeniu dziecka następuje trzecia faza porodu, która obejmuje odcięcie pępowiny po ustaniu jej tętnienia oraz wydalenie łożyska. W przypadku porodu naturalnego konieczne jest ponowne parcie, aby urodzić łożysko. Na szczęście potrzeba do tego mniej siły, a sam proces jest krótszy i mniej bolesny niż rodzenie dziecka.

Po urodzeniu łożyska położna sprawdza, czy jest ono kompletne. Pozostawienie fragmentu łożyska w macicy może się skończyć masywnym krwotokiem. Jeśli w czasie porodu doszło do nacięcia lub pęknięcia krocza, zostaje ono zszyte i opatrzone. W tym czasie noworodek leży na brzuchu matki (kontakt skóra do skóry), a personel medyczny wykonuje konieczne badania i pomiary.

Czwarty okres porodu – monitorowanie stanu zdrowia matki przez 2 godziny po porodzie

Czwarta faza porodu polega na kontrolowaniu procesu obkurczania się macicy u kobiety, która wciąż pozostaje na bloku porodowym. Faza ta trwa zwykle ok. 2 godz. i jest początkiem okresu połogu. Jeśli stan zdrowia matki jest stabilny i nie ma komplikacji po porodzie, przenosi się ją na oddział położniczy.

Ile trwa poród od pierwszych skurczy?

Przebieg porodu jest indywidualny i zależy od wielu różnych czynników, takich jak np.: wiek matki, stan jej zdrowia, obecność komplikacji podczas ciąży czy liczba przebytych porodów. U pierwiastek poród może trwać od 12 do 18 godzin, choć nie jest to regułą. Kobiety, które rodziły w przeszłości, zwykle mogą powitać swoje dziecko szybciej na świecie. U wieloródek poród trwa od 6 do 12 godzin, choć jest to oczywiście uśredniony czas.

Jak liczy się czas porodu? Czas porodu liczy się od momentu rozpoczęcia regularnych skurczów porodowych prowadzących do stopniowego rozwierania szyjki macicy, aż do momentu narodzin dziecka.