Zgrzytanie zębami u dziecka ma wiele przyczyn. Wymienia sie tu m.in.: pasożyty, wady zgryzu, alergie, zbyt płaskie wypełnienia w zębach czy zbyt długie stosowanie smoczka. Zgrzytanie zębów u niemowlaka związane jest zazwyczaj z niedojrzałością układu mięśniowego. Objawy, które mogą sugerować rozwój parafunkcji w przyszłości (np. bruksizmu), to: częste bóle głowy i kolki, problemy z przyjmowaniem pokarmu czy nieuzasadniony płacz w pierwszym roku życia. Zgrzytanie należy różnicować z clenchingiem (zaciskaniem zębów). Jak rozpoznać, czy problem zgrzytania zębami jest poważny?
Zgrzytanie zębami u dzieci – przyczyny, objawy, leczenie
Spis treści
- Bruksizm u dzieci – zgrzytanie zębami
- Dlaczego dziecka zgrzyta zębami? Jakie są przyczyny?
- Zgrzytanie i zaciskanie zębów u dzieci (clenching) – jak odróżnić?
- Nocne zgrzytanie zębami u dzieci to objaw robaczycy
- Bruksizm u dziecka – jakie są objawy?
- Zgrzytanie zębami u dziecka – co robić i jak leczyć?
Bruksizm u dzieci – zgrzytanie zębami
Zgrzytanie zębami u dzieci jest jedną z parafunkcji zwarciowych, czyli nawyków ruchowych narządu żucia, jakie możemy zaobserwować u małych pacjentów.
Przyczyn bruksizmu jest wiele. Dolegliwość ta może być związana zarówno z niedostateczną dojrzałością układu nerwowego, jak również być objawem robaczycy.
Zazwyczaj podłoże problemu jest złożone i nie dotyczy tylko zaburzenia pracy stawów skroniowo-żuchwowych, ale odnosi się do całego organizmu. Objawem, który możemy zaobserwować u dzieci, jest ścieranie zębów u dzieci, czyli atrycja. Oczywiście do pewnego stopnia jest to zjawisko fizjologiczne. Dotyczy ono w szczególności zębów mlecznych i zachodzi w miejscach właściwego kontaktu zębów ze szczęką oraz żuchwą.
Bruksizm u dorosłych czy dzieci związany jest z atrycją patologiczną, w której dochodzi do niewłaściwej pracy narządu żucia. Ważne, aby w porę wykryć problem u dziecka, niezwłocznie udać się do specjalisty oraz obrać odpowiedni tor leczenia małego pacjenta.
Dlaczego dziecka zgrzyta zębami? Jakie są przyczyny?
Czynniki wpływające na prawidłowy stan narządu ruchu oraz żucia możemy podzielić na wstępujące oraz zstępujące. Wstępujące mówią nam o tym, że na przykład wady stóp, takie jak koślawość, wpływają na nieprawidłowy zgryz u dzieci i odwrotnie.
Oznacza to, że każde zaburzenie w obrębie narządu żucia, dotyczące patologicznej pozycji żuchwy, będzie wywoływało przeciążenia całego ciała – zwłaszcza miednicy oraz stóp.
Do czynników wstępujących zaliczamy:
- poród przez cięcie cesarskie,
- sztuczne karmienie,
- urazy kończyn oraz kręgosłupa,
- zniekształcenia stóp.
Czynniki zstępujące będą dotyczyć samego zgryzu bądź stóp, ponieważ pierwotna przyczyna zaburzenia będzie zlokalizowana tylko w obrębie żuchwy bądź w stawach skokowych. Warto jednak pamiętać, że podczas leczenia zajmujemy się całym układem ruchu.
Do czynników zstępujących zaliczamy: wady zgryzu u dziecka, asymetrie czaszki, nieprawidłowe oddychanie przez usta (alergia, nietolerancja pokarmowa), obecny niemowlęcy typ połykania związany z wąską szczęką, utratę zębów, zbyt niskie bądź nadmiernie płaskie wypełnienia w zębach, urazy głowy i szyi, przewlekłe zapalenie ucha środkowego u dzieci, długotrwałe używanie smoczka u noworodków, a także pasożyty u dziecka.
Zgrzytanie zębami u niemowlaka może być wywołane z kolei niedojrzałością układu mięśniowego i nerwowego.
Wśród przyczyn zgrzytania zębami u dziecka wyróżnia się również alergie i niedobory witaminowe.
Zgrzytanie zębami może też być objawem stresu. Ten sposób odreagowywania emocji występuje nie tylko dzieci, ale także u osób dorosłych. Dzieci jednak zdecydowanie słabiej radzą sobie z codziennymi stresami, więc często zgrzytanie zębami występuje u nich właśnie na tym tle. Można je zaobserwować szczególnie w obliczu jakichś zmian życiowych, jak pójście do przedszkola czy pojawienie się nowego członka rodziny, ale nie tylko. Dzieci bardzo wrażliwe mogą stale lub okresowo zgrzytać zębami.
Do bardzo rzadkich przyczyn zgrzytania zębami u dzieci należą: choroby układu pokarmowego, choroby psychiczne czy mózgowe porażenie dziecięce.
Zgrzytanie i zaciskanie zębów u dzieci (clenching) – jak odróżnić?
Zgrzytanie zębami u dzieci w ciągu dnia dotyczy coraz większej populacji małych pacjentów w różnym wieku. Warto zauważyć, że bruksizm bardzo często mylony jest z inną parafunkcją zwarciową, jaką jest zaciskanie zębów, czyli clenching.
Z pewnością zgrzytanie zębami u małych pacjentów jest jedną z wielu kompensacji naszego organizmu, który zawsze dąży do regulacji stanu, jaki zaistniał w ciele dziecka. Z uwagi na to, że nasze ciało wykorzystuje siły zastępcze organizmu, dochodzi do nieprawidłowej pracy całego narządu żucia.
W skutek niedojrzałości układu nerwowego oraz wzmożonego napięcia mięśniowego podczas zgrzytania zębami u dzieci, dochodzi do uszkodzenia zębów oraz śluzówki jamy ustnej. Jest to niekontrolowane zjawisko, które często występuje w nocy, powodując ścieranie górnych i dolnych zębów. Może to prowadzić do próchnicy oraz uporczywego bólu całej żuchwy, kiedy dziecko budzi się nad ranem.
W clenchingu zaś uszkodzeniu ulegają stawy skroniowo-żuchwowe. Dlatego też szczególną uwagę powinniśmy zwrócić na ustawienie stawów krzyżowo-biodrowych, które mają bezpośredni związek z tą parafunkcją.
Trzeba pamiętać, że kiedy dziecko zgrzyta zębami zarówno w dzień jak i w nocy, to najprawdopodobniej pierwotnej przyczyny nie znajdziemy tylko w obrębie aparatu żucia.
Nocne zgrzytanie zębami u dzieci to objaw robaczycy
Istotna przyczyną nocnego zgrzytania zębami u dzieci może być także robaczyca (owsica). Pasożyty wydzielając szkodliwe produkty przemiany materii będą istotnie wpływać na obniżenie odporności u dzieci oraz powodować szereg innych dolegliwości, takich jak na przykład: zespół drażliwego jelita, nietolerancje pokarmowe, uczucie przewlekłego zmęczenia, częste przeziębienia, problemy ze snem.
Źródłem zakażenia pasożytami mogą być przede wszystkim: zanieczyszczona woda, surowe oraz niedogotowane mięso, ryby, warzywa oraz owoce, brudne ręce, częste stosowanie antybiotykoterapii. W przypadku badania obecności pasożytów w organizmie, najczęściej posiłkujemy się badaniem analizy kału. Jest to jednak mało precyzyjna metoda z uwagi na to, iż pasożyty mogą mieć różne pory wylęgania oraz czasowo lokować się w określonych częściach przewodu pokarmowego oraz innych narządach wewnętrznych. Tym samym będą wydzielać szkodliwe substancje tylko do krwi.
Objawami zewnętrznymi mogącymi świadczyć o obecności pasożytów są: bladość skóry, sińce pod oczami, nadmierne ślinienie, sucha skóra, rozdwojone paznokcie. Dziecko zgrzyta zębami w nocy i kaszle .
Oprócz badania analizy kału, w skutecznym zwalczaniu robaczycy u dzieci stosuje się także odpowiednią dietę, naturalne zioła oraz test aparatem F-scan Remote.
Bruksizm u dziecka – jakie są objawy?
Pierwszym objawem zgrzytania u dzieci jest patologiczne ścieranie zębów (atrycja). Podczas tego procesu zostają odsłonięte tkanki zębowe, co może skutkować nadwrażliwością zębiny, czyli bólem zębów podczas przyjmowania płynów o różnej temperaturze.
W atrycji patologicznej u dzieci, w odróżnieniu do fizjologii, twarda tkanka zęba zostaje odsłonięta znacznie szybciej w porównaniu do rówieśników, u których ten proces nie zachodzi. Zjawisko dotyczy głównie zębów przednich.
Objawami, które mogą sugerować nieprawidłowości oraz późniejsze pojawienie się parafunkcji (nawyków ruchowych), takich jak na przykład bruksizm u dzieci, są: nieuzasadniony płacz dziecka w pierwszym roku życia, częste kolki, problemy z przyjmowaniem pokarmu, uderzanie główką o twardą powierzchnię, ocieranie głowy o poduszkę, labilność emocjonalna oraz częste bóle głowy. Jak poradzić sobie ze zgrzytaniem zębami u dziecka?
Zgrzytanie zębami u dziecka – co robić i jak leczyć?
Zgrzytanie zębami będzie często spowodowane dysfunkcjami odnoszącymi się do całego układu ruchu. Dlatego tak ważne jest znalezienie pierwotnej przyczyny i właściwe leczenie bruksizmu.
Właściwa diagnoza oraz współpraca duetu stomatolog – fizjoterapeuta jest niezbędna w prawidłowej ocenie wszystkich parafunkcji i właściwym leczeniu zgrzytania zębami u dzieci.
Poprzez wyrównanie płaszczyzny podporu, czyli stopy koślawej, wpływamy znacząco na pracę żuchwy oraz całego kręgosłupa. Właściwe ustawienie osi kończyn dolnych (na przykład poprzez zastosowanie wkładek ortopedycznych), poprawia „jakość” napięcia mięśniowego tak, by nadmierne przeciążenia nie wpływały degenerująco na stawy.
Podczas leczenia bruksizmu u dziecka stomatolog w porozumieniu z fizjoterapeutą koryguje niewłaściwe ułożenie łuków zębowych, które wpływa na całą postawę dziecka. Dzięki wspólnej pracy, zarówno stawy skokowe jak i żuchwa ustawiają się względem siebie prawidłowo, tj. równolegle.
Po takim wyrównaniu płaszczyzn fizjoterapeuta może przystąpić do pracy nad miednicą oraz poszczególnymi grupami mięśni. Z tego powodu, istotnym elementem badania zarówno u fizjoterapeuty, jak i stomatologa jest określenie prawidłowego ustawienia: żuchwy, miednicy oraz stawów skokowych. Dysbalans między nimi może być przyczyną wielu dodatkowych problemów, takich jak na przykład bóle głowy, kolan oraz stóp.
Nieco trudniejsze leczenie zgrzytania zębami może okazać się w przypadku, kiedy dziecko robi to odreagowując stres przez sen. Należy zadbać o to, by w dzień dziecko miało wiele możliwości zrelaksowania poprzez ruch i zabawę, a także, by czuło się bezpieczne i zawsze mogło liczyć na wsparcie rodziców. Jeżeli dziecko potrafi się już komunikować, dobrze znaleźć czas na rozmowę, która może w dużej mierze pomóc dziecku borykać się ze swoimi małymi codziennymi problemami. Przed snem relaks jest wyjątkowo ważny. Warto wprowadzić uspokajające i wyciszające rytuały, takie jak kąpiel, czytanie bajki, a potem utulenie do snu.
Bibliografia
- Leczenie dysfunkcji narządu żucia i zaburzeń zwarcia, J.P. Okeson.
- Rehabilitacja stomatologiczna, K. Gorzechowski.
- Stawy skroniowo- żuchwowe w osteopatii, dr n. med. M. Kulesa Mrowiecka. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja; 2015, 64.
- MFA-czy jest niezbędna w diagnostyce fizjoterapeutycznej stawu skroniowo- żuchwowego?, dr n.med. J. Gorzałek, dr n. med. M. Kulesa Mrowiecka. Rehabilitacja w praktyce; 2016, 2.
- Rehabilitacja w dysfunkcjach stawu skroniowo-żuchwowego, mgr E. Miler, mgr Agata Nowak. Praktyczna Fizjoterapia i Rehabilitacja; 2016, 17.
Opublikowano: 14.12.2021;
aktualizacja: 30.05.2022
Oceń:
3.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Julita Wojda
Fizjoterapeuta
Fizjoterapeutka, absolwentka Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Obecnie pracuje w Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji „Złota Rybka”.
Komentarze i opinie (0)