Lewatywa jest jedną z najstarszych i nadal stosowanych u dzieci oraz dorosłych metod leczenia schorzeń układu pokarmowego, znaną już od starożytności. Aplikacja wlewki do odbytu nie jest komfortowa, jednak warto ją stosować, ponieważ pomaga rozwiązać problem zaparć, które często występują u dzieci. W niniejszym artykule przedstawiamy informacje na temat bezpieczeństwa wykonywania lewatywy u dziecka.
Lewatywa dla dziecka – czy jest bezpieczna?
Spis treści
Czym jest lewatywa?
Lewatywa to inaczej wlewka doodbytnicza, wykonywana w warunkach domowych lub szpitalnych, aby oczyścić jelito grube z mas kałowych oraz zainicjować wypróżnienie poprzez pobudzenie perystaltyki jelit. Można ją stosować zarówno w przypadku osób dorosłych, jak i dzieci. Zamiast lewatywy niektórzy lekarze zalecają czopki, leki i preparaty przeczyszczające, które także można kupić w aptece.
Skład płynu, aplikowanego do odbytu pacjenta, jest uzależniony m.in. od długości trwania objawów zaparcia oraz wskazań lekarskich, uwzględniających wiek pacjenta i objawy.
U dzieci stosuje się najczęściej lewatywy:
- mleczne,
- z melasy,
- z roztworem soli sodowych lub fosforanów,
- z rumiankiem,
- z gliceryną,
- z parafiną.
Anomalie skurczowe jelita grubego - wskazaniem do wykonania lewatywy
Lewatywę u dziecka wykonuje się przede wszystkim przed zabiegami operacyjnymi, badaniami (np. manometrycznymi) oraz w przypadku występowania uporczywych zaparć i spowodowanych nimi problemów ze strony układu pokarmowego. U 90-95% osób mają one charakter czynnościowy.
Przyczynami omawianego rodzaju zaparć mogą być m.in.:
- niedowład okrężnicy, przez co masy kałowe dziecka nie przesuwają się prawidłowo i zalegają w jelicie grubym;
- anomalie skurczowe jelita grubego;
- nieprawidłowości budowy np. mięśni dna miednicy;
- wysuszenie kału.
Długie zaleganie kału jest bardzo niebezpieczne dla dziecka, ponieważ może spowodować rozdęcie części jelita grubego oraz zakażenia i stan zapalny błony śluzowej jelit. Nieleczenie zaparć może źle wpłynąć nie tylko na fizjologię, ale także psychikę. Rodzice powinni uważnie obserwować swoje dziecko, zmienić mu dietę oraz przede wszystkim zasięgnąć porady lekarskiej, jeśli wystąpią u dziecka następujące objawy, utrzymujące się kilka lub kilkanaście dni:
- zaledwie dwa wypróżnienia na 7 dni. U małoletnich w wieku od 1. do 4. roku życia ich częstotliwość powinna wynosić od 1 do 2 stolców dziennie;
- popuszczanie stolca i zabrudzenia bielizny;
- bóle w okolicach odbytu podczas defekacji;
- rzadko oddawane stolce o zwiększonej ilości lub objętości;
- obecność krwi w stolcu;
- nudności;
- powstrzymywanie się dziecka od wypróżniania się, widoczne w postawie ciała i odruchach;
- osłabiony organizm;
- bóle brzucha, wzdęcia i rozdęcia.
Diagnostyka zaparć stolca wykonywana przez lekarza obejmuje kilka rodzajów badań: podmiotowe, przedmiotowe i pomocnicze. W przypadku chęci wykluczenia zaparć organicznych, spowodowanych np. guzami czy przewężeniami szczeliny odbytu, lekarz może zlecić badania specjalistyczne okolic jelita grubego, np. RTG, USG i badania endoskopowe. Zalecenie lekarza dotyczące wykonania lewatywy zazwyczaj nie jest pierwszym wyborem metody leczenia w przypadku dziecka. W pierwszej kolejności jest nim zmiana diety z ciężkostrawnej na lekką i bogatą w błonnik. Najlepiej wdrożyć także przyjmowanie dużej ilości płynów oraz spożywanie owoców i warzyw.
To też może Cię zainteresować: Lambie u dzieci
Bezpieczeństwo stosowania lewatywy u dziecka
Lewatywa jest zabiegiem stosunkowo bezpiecznym, jednak tylko wtedy, kiedy jest wykonana prawidłowo i po wykluczeniu przeciwwskazań. Należy ona do najlepszych i najbardziej skutecznych metod na zaparcia. Pomimo tego źródła podają, że należy uważać z robieniem lewatywy u dziecka poniżej 2. roku życia. Jeśli jednak jest taka konieczność, podaje się mu wyłącznie wlewki z roztworem: soli fizjologicznej, parafiny, laktulozy i dokusanu sodowego. W przypadku wątpliwości, związanych z bezpieczeństwem robienia lewatywy u dziecka do 3. roku życia, lepiej skontaktować się z lekarzem prowadzącym dziecko.
Przeciwwskazania do stosowania lewatywy u dzieci to m.in.:
- ostre choroby w obrębie jamy brzusznej;
- przetoki jelitowe;
- odwodnienie organizmu;
- mocne krwawienia z przewodu pokarmowego.
Ponadto w niektórych przypadkach po zrobieniu dziecku lewatywy mogą wystąpić komplikacje w postaci: uszkodzeń mechanicznych jelita czy odwodnienia spowodowanego wypłukaniem elektrolitów z organizmu.
Sprawdź nasz kalkulator siatek centylowych
Jak samodzielnie zrobić lewatywę dziecku?
Jak każdy zabieg ingerujący w ciało, lewatywa powinna być wykonana wyłącznie ze wskazań medycznych z uwzględnieniem wszelkich przeciwwskazań. W aptekach można zakupić specjalne domowe zestawy do wykonywania lewatywy u najmłodszych i starszych dzieci. W ich składzie znajdują się m.in.: gruszka zakończona specjalną końcówką, gotowy płyn oraz instrukcja. Gruszka doodbytnicza może mieć różne wielkości. Powinna być dostosowana do wieku dziecka. Domowe zestawy do wykonywania lewatywy mogą być jednorazowe lub wielokrotnego użytku. Przykładami gotowych wlewek są: popularna Enema, Abi-Hanna, Lake, laktuloza czy sorbitol.
Pomimo tego, że lewatywa nie boli, to nie należy do lubianych przez pacjentów zabiegów, ponieważ powoduje dyskomfort zarówno fizyczny, jak i psychiczny. Z tego względu przed wykonaniem lewatywy należy odpowiednio przygotować organizm młodego pacjenta m.in. poprzez niepodawanie posiłku przez co najmniej 2 godziny przed zabiegiem.
Ilość płynu, którą aplikuje się pacjentowi podczas lewatywy, zależy od masy jego ciała. Dziecku, ważącemu około 14 kg wlewa się nie więcej niż 30 ml płynu, przy 27 kg masy ciała można zaaplikować 60 ml, a dziecko, które waży 40 kg, może przyjąć około 90 ml przygotowanego roztworu. Dawka lewatywy dla nastolatka i dorosłego jest większa, i wynosi około 120-150 ml.
Wykonanie lewatywy w warunkach domowych – krok po kroku
- Umyć ręce, przygotować roztwór lewatywy z wykorzystaniem ciepłej wody lub użyć gotowego z apteki.
- Założyć jednorazowe rękawiczki medyczne.
- Położyć chłonne podkłady w miejscu, gdzie położy się dziecko.
- Ułożyć dziecko na lewym boku i polecić mu lekkie pochylenie się.
- Posmarować końcówkę aplikatora wazeliną, co zmniejszy nieprzyjemne doznania, zapobiegnie uszkodzeniom i ułatwi wprowadzanie do odbytu.
- Zrobić lewatywę poprzez ostrożne wsunięcie końcówki do odbytnicy dziecka, mniej więcej na głębokość 7 cm i wpuszczenie płynu.
- Polecić dziecku utrzymanie płynu w odbycie przez około 10 minut. Przy czym nie należy przejmować się, jeśli dziecku się to nie uda i natychmiast będzie musiało skorzystać z toalety.
- Po upływie określonego czasu pozwolić dziecku na wypróżnienie się. Jeśli zabieg przyniósł skutek, jelito grube dziecka jest oczyszczone z zalegających mas kałowych.
- Dokładnie umyć okolice intymne dziecka.
Bibliografia
- J. Ryżko, J. Socha (red.), „Zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego u dzieci i młodzieży”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004, s. 50, 139-140, 247, 250.
- Choroby wieku dziecięcego,, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, s. 255-256.
- Ż. Malczyk, A. Jarzumbek, J. Kwiecień, K. Ziora, „Praktyczne aspekty leczenia zaparć u dzieci”, Pediatr Med Rodz 2014, 10(1), s. 58.
- M. Czerwionka-Szaflarska, B. Romańczuk, „Postępowanie w zaparciu czynnościowym stolca u dzieci i młodzieży”, Via Medica, 2008.
- A. Majda, „Lewatywa”, Wybrane procedury postępowania pielęgniarskiego, s. 316-319.
Opublikowano: 14.12.2021;
Oceń:
4.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Gilewska
Kosmetolog
Licencjonowany kosmetolog (temat pracy dyplomowej: „Pielęgnacja skóry dotkniętej trądzikiem pospolitym w gabinecie kosmetologa oparta o wybrane metody aparaturowe”) i magister administracji na specjalizacji zarządzania ochroną zdrowia (temat pracy magisterskiej: „Prawne i organizacyjne uwarunkowania wykonywania zabiegów kosmetycznych”). Propagatorka zdrowego trybu życia oraz kosmetyków naturalnych. Poszerza swoją wiedzę na kongresach i targach branżowych. Interesuje się psychologią i medycyną komplementarną.
Komentarze i opinie (3)
opublikowany 22.04.2022
opublikowany 22.04.2022
opublikowany 25.01.2023