Lamblioza – co to jest lamblia?
Lamblioza (giardioza) jest chorobą pasożytniczą przewodu pokarmowego, spowodowaną zarażeniem Giardia lamblią (inaczej: Giardia intestinalis lub Lamblia intestinalis – lamblia jelitowa). Jest to pasożyt ludzki, pierwotniak, czyli drobny organizm występujący na całym świecie, również w Polsce. Rezerwuarem są przede wszystkim ludzie, ale także zwierzęta domowe.
Lamblioza rozpowszechniona jest głównie w krajach rozwijających się, o obniżonym standardzie higienicznym. Zarażenie lamblią następuje poprzez spożycie cyst lamblii jelitowej z zakażoną żywnością, wodą, dlatego jest to jedna z chorób zaliczanych do grupy tzw. chorób brudnych rąk. Choć pasożyty mogą wystąpić u osób dorosłych, stosunkowo częstym problemem są lamblie u dzieci.
Pasożyty u dzieci – kto jest narażony na zakażenie lamblią?
Giardia lamblia, jak już wspomniano, występuje powszechnie na całym świecie. W Polsce tego typu tzw. robaki u dzieci najczęściej występują w przypadku:
- dzieci uczęszczających do żłobków, przedszkoli;
- dzieci przebywających w domach dziecka, domach opieki;
- dzieci z upośledzoną odpornością.
Bardzo rzadko zdarza się lamblioza u dzieci poniżej szóstego miesiąca życia. Jest to związane przede wszystkim z dietą niemowląt, opartą w tym czasie praktycznie tylko na mleku matki.
Ważnym czynnikiem ryzyka zakażenia lambliami u dzieci są podróże do krajów rozwijających się, w których do zakażenia lambliami dochodzi zdecydowanie częściej niż w Polsce. Do zakażenia może również dojść w przypadku picia nieprzegotowanej wody ze zbiorników wodnych, np. rzek, jezior, strumieni.
Objawy lamblii u dzieci – jak sprawdzić, czy dziecko ma lamblie?
Giardioza może przebiegać bezobjawowo i jest to najczęstsza postać kliniczna choroby. W części przypadków występuje ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy z krótkotrwałymi objawami, trwającymi około 7–14 dni.
W tym wypadku objawami pasożytów u dzieci są:
- kurczowe bóle brzucha i wzdęcia,
- wodniste stolce bez krwi i śluzu (ostra lub przewlekła biegunka),
- objawy dyspeptyczne, tzw. objawy niestrawności,
- osłabienie, zaburzenia wchłaniania, zmniejszenie łaknienia, spadek masy ciała,
- rzadko lambliozie mogą towarzyszyć wymioty.
Ostry nieżyt może także przejść w przewlekłą postać prowadzącą do upośledzenia wchłaniania – pojawia się biegunka tłuszczowa, a objawy są podobne, choć łagodniejsze, jak w postaci ostrej i nawracają co jakiś czas.
Inne objawy pasożytów u dzieci
Nieco mniej charakterystyczne dolegliwości także mogą wskazywać na zakażenie pasożytem, jakim jest lamblia. Objawy nietypowe to pokrzywka czy reaktywne zapalenie stawów. Tego rodzaju pasożyty w organizmie mogą manifestować się w postaci nietolerancji laktozy, zapalenia dróg żółciowych bądź zapalenia pęcherzyka żółciowego. Specyficznym objawem robaków u dzieci bywa także żółtaczka.
Objawy lambliozy (giardiozy) występują przede wszystkim u osób z obniżoną odpornością, niedożywionych i małych dzieci. Lamblioza u dorosłych częściej przebiega bezobjawowo, przede wszystkim ze względu na lepszą odporność organizmu i większą dbałość o higienę.
Lambliozę należy leczyć – powikłaniem lambliozy może być zespół jelita drażliwego czy zespół przewlekłego zmęczenia.
Badania na pasożyty – jak wykryć lamblie u dziecka?
Objawy lambliozy nie są specyficzne i mogą występować w wielu jednostkach chorobowych, choćby w zatruciu pokarmowym, dlatego też jeśli lekarz ma uzasadnione podejrzenie zakażenia lambliami, zleci wykonanie badań w celu potwierdzenia diagnozy.
Istnieje kilka metod umożliwiających wykrycie zakażenia:
- badanie kału na pasożyty jest podstawową metodą diagnostyczną w przypadku podejrzenia giardiozy. Polega ono na pobraniu 3 próbek kału co 2 dni i poszukiwaniu w tychże próbkach cyst pasożyta. Muszą one być pobierane kilkukrotnie w odstępach czasu, ponieważ cysty są wydalane nieregularnie i nie w każdej próbce można je znaleźć.
- Sposobem na wykrycie lamblii jest także serodiagnostyka, czyli badanie krwi na pasożyty, polegające na wykrywaniu przeciwciał wytworzonych przez organizm w celu usunięcia czynnika zakaźnego. Jest to jednak metoda mało przydatna. Jeśli już wcześniej dziecko czy dorosły przebył lambliozę, w jego krwi przeciwciała mogą utrzymywać się nawet przez wiele lat po zakażeniu i wyzdrowieniu. W dodatku test może być fałszywie dodatni, tzn. zgodnie z wynikiem badania osoba jest zakażona lub przebyła zakażenie, a w rzeczywistości nie miało to nigdy miejsca.
Lamblie – leczenie. Jakie leki na pasożyty?
Przyczynowym leczeniem lamblii pierwszego rzutu jest podawanie antybiotyku – metronidazolu, doustnie przez 5–7 dni. Jeśli to nie spowoduje ustąpienia objawów lambliozy lub w kontrolnych badaniach nie uzyskano kryterium wyleczenia, lekiem na lamblię drugiego rzutu jest inny doustny antybiotyk – tynidazol.
Po przeleczeniu należy skontrolować, czy lek spowodował usunięcie lamblii z organizmu, czy jedynie ustąpienie objawów pasożytów. W tym celu po około 2–4 tygodniach od zakończenia leczenia lekarz zleci wykonanie kontrolnych badań, aby wykazać, że z organizmu nie są już wydalane cysty G.intestinalis.
Nie należy zapominać o leczeniu objawowym występującej w trakcie choroby biegunki.
- Bardzo ważne jest nawadnianie. W trakcie biegunki organizm traci bardzo duże ilości wody, co, szczególnie u dzieci, może bardzo szybko prowadzić do odwodnienia i pogorszenia stanu ogólnego dziecka,
- Następnie po 3–5 godzinach należy stopniowo wprowadzać żywienie opierające się przede wszystkim na produktach bogatych w skrobię (ryże, makarony, ziemniaki), a także kasze, gotowane mięso, gotowane warzywa.
- Pokarmy powinny być spożywane często, ale w małych ilościach.
Po ustąpieniu objawów pasożytów u dziecka należy stopniowo wracać do normalnej diety, unikając początkowo produktów ciężkostrawnych, aby nie powodować podrażnienia przewodu pokarmowego.
