Wychowanie dziecka to podróż pełna wyzwań, z którymi muszą zmierzyć się zarówno rodzice, jak i pedagodzy. Jednym z elementów tego procesu jest nauka dzielenia się. Jak skutecznie wprowadzić malucha w świat społecznych interakcji, kształtując jednocześnie jego umiejętność empatii i zrozumienia dla innych? Jak nauczyć dziecko dzielenia się, ale tak, żeby umiało być również asertywne? Jakie metody wychowawcze mogą być pomocne w tym procesie? Podpowiadamy.
Dzielenie się zabawkami – jak nauczyć tego dziecko?
Spis treści
Dzielenie się zabawkami – trudna sztuka
Wspólna zabawa, szczególnie ta z innym dzieckiem tymi samymi zabawkami, to naprawdę wyzwanie. O nauce dzielenia się napisano wiele mądrych opracowań, wynika z nich jednakowo, że małe dzieci nie rodzą się z tą umiejętnością, ale wypracowują ją na drodze wychowania.
Tak, chęć dzielenia się swoimi rzeczami nie przychodzi naturalnie. Dwu- czy trzyletnie dziecko myśli głównie o sobie i o swoich potrzebach, i za wszelką cenę dąży do ich zaspokojenia. Tak działa mechanizm przetrwania, dzięki któremu bezbronne dziecko może przeżyć.
Na pewno nie raz byliśmy świadkami walki naszego dziecko o przedmioty należące do innego dziecka. Aby dziecko umiało się dzielić, wymaga to świadomego ukształtowania w nim odpowiednich wzorców przez rodziców i nauczycieli.
Jak nauczyć dziecko dzielenia się? Zdolność ta wymaga od dziecka pewnego stopnia dojrzałości emocjonalnej. Duże znaczenie mają również pierwsze doświadczenia. Zarówno te pozytywne (kiedy inne dziecko dało mu się pobawić jego zabawkami), jak i negatywne (kiedy nie udało się brzdącowi zaspokoić swoich potrzeb, albo inny maluch bawił się jego zabawką i nie chciał oddać), kształtują długotrwałe postawy i przekonania.
W jakim wieku dziecko zaczyna się dzielić zabawkami?
Najbardziej odpowiedni wiek na naukę dzielenia się zabawkami to przedział między 3. a 4. rokiem życia. W miarę jak dzieci rozwijają się fizycznie, emocjonalnie i społecznie, także ta umiejętność staje się istotnym aspektem ich życia.
Okres przedszkolny a dzielenie się zabawkami – czyli jak myśli dziecko
W 3. i 4. roku życia maluchy zaczynają wykazywać pierwsze, pojedyncze oznaki gotowości do dzielenia się zabawkami. Jednak zdolność zrozumienia, dlaczego warto to robić, jest jeszcze ograniczona. To okres, w którym dzieci eksplorują świat wokół siebie, ale nadal są skupione głównie na swoich potrzebach.
Między 5. a 7. rokiem życia nabierają większej świadomości społecznej. Zaczynają rozumieć, że dzielenie się przyczynia się do pozytywnego budowania relacji z innymi dziećmi. Proces ten jest ściśle związany z rozwojem umiejętności językowych i zdolnością wyrażania swoich myśli oraz uczuć.
Dzielenie się zabawkami – kształtowanie tych umiejętności u dzieci w wieku szkolnym
W wieku szkolnym większość dzieci wykształciła już zdolność dzielenia się. Jednak indywidualne różnice są istotne, a wpływ na ten proces ma wiele czynników, takich jak np. cechy temperamentu czy dotychczasowe doświadczenia środowiskowe.
Wprowadzenie nauki dzielenia się zbyt wcześnie może być przeciążające dla dziecka, które jeszcze nie do końca rozumie, dlaczego tego od niego oczekujemy. Z kolei brak zachęty do dzielenia się we wczesnym okresie rozwoju społecznego może skutkować trudnościami w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami w późniejszym okresie.
Jak uczyć dziecko dzielenia się zabawkami?
Proces nauki dzielenia się zabawkami wymaga delikatności, cierpliwości oraz zrozumienia etapów rozwoju. Dzieci uczą się poprzez obserwację, dlatego ważne jest, aby rodzice i opiekunowie byli dla nich pozytywnym przykładem. Oto kilka praktycznych wskazówek, jak skutecznie wprowadzić dziecko w tę trudną sztukę.
Rozwijanie empatii, aby nauczyć dziecko dzielenia się zabawkami
Rozmawiaj z maluchem, pomóż mu zrozumieć, jakie uczucia towarzyszą innym, gdy się dzielą. Możesz zadawać pytania typu: „Jak byś się czuł, gdybyś chciał się czymś podzielić, a ktoś by ci odmówił?”.
Wprowadzanie zasad współdzielenia
Dziecko potrzebuje jasnych wskazówek. Wprowadź proste zasady dotyczące współdzielenia zabawek, ale jednocześnie pozwól mu mieć kontrolę nad swoją przestrzenią i własnością.
Dzielenie się zabawkami a wspólne zabawy
Baw się razem z maluchem tymi samymi zabawkami, jednak najpierw zapytaj, czy możesz. Dziel się również swoimi przedmiotami i okazuj radość z dzielenia. W ten sposób można zaszczepić w dziecku chęć do podobnych działań.
Nagradzanie pozytywnych postaw
Głośne uznanie i nagradzanie dziecka za pozytywne zachowanie, takie jak dzielenie się z rówieśnikami swoimi zabawkami, zmotywuje je do kontynuowania tego typu postaw. Podkreślaj ideę dzielenia i to, dlaczego takie zachowanie jest ważne.
Rozumienie indywidualnych potrzeb
Każde dziecko jest inne, a tempo nauki dzielenia się może się różnić. Jeżeli maluch nie chce się akurat dziś czymś podzielić, zajmij jego uwagę czymś innym. Dziecko powinno znaleźć dobry balans między tym, co rozumiemy pod pojęciem „grzecznego zachowania”, a poczuciem swojej własności i asertywną decyzyjnością.
Cierpliwość i systematyczność
Dzielenie się zabawkami to proces, który wymaga czasu. Bądź cierpliwy, systematyczny i otwarty na rozmowy z dzieckiem na temat jego uczuć i doświadczeń z tym związanych. Zachęcaj dziecko do podjęcia próby, ale jej nie wymagaj. Nigdy nie karz oraz nie okazuj zniecierpliwienia.
Jak nauczyć dziecko dzielenia się – książki, które mogą pomóc
Literatura przychodzi na pomoc we wszystkich trudnościach wychowawczych. W książkach o Basi, Kici Koci, Tupciu Chrupciu czy Puciu, znajdzie się osobny tom albo rozdział odnoszący się do tematyki dzielenia się. Bardzo dobrze sprawdzi się również książka „Smok” z serii „Niegrzeczne książeczki”, która wyjaśnia np., że nie zawsze trzeba się dzielić. Od bohaterów dzieci mogą nauczyć się podstaw rozwiązywania sporów i stawiania granic. Czytanie o tym, jak z trudnych sytuacji wybrnęli inni, jest pouczające.
Czy dziecko musi się dzielić zabawkami?
Nauka odmawiania jest równie istotna, jak nauka dzielenia się. Dzieci mają prawo chronić swoje granice, a odmowa może wynikać z różnych powodów, takich jak przywiązanie do konkretnego przedmiotu czy potrzeba prywatności. Dlatego kluczowa jest tu dobrowolność. Dziecko, które dzieli się z własnej woli, wewnętrznej potrzeby, rozwija empatię i umiejętności społeczne.
Prawo do posiadania własnej przestrzeni i rzeczy, a nie wspólnej zabawy, stanowi fundamentalny element nauki odróżniania tego, co jest nasze, od tego, co należy do innych. Kształtowanie tej świadomości pozwala rozwijać kontrolę nad otoczeniem i budować poczucie bezpieczeństwa oraz własnej tożsamości.
Bibliografia
- A. Pietrzak, Rozważania nad rolą zabawek w kształtowaniu zachowań prospołecznych we wczesnym dzieciństwie – kontekst edukacyjny w Edukacja elementarna w teorii i praktyce, nr 49, 2018/3, str. 111-125
- G. Rudkowska, Kształtowanie zachowań prospołecznych u dzieci w wieku przedszkolnym, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny. Prace Psychologiczne nr 2, str. 197-217
- dziecisawazne.pl – O co tak naprawdę chodzi w dzieleniu się?, dostęp z dn. 21. 01. 2024
Opublikowano: 22.01.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Magdalena Krajewska-Sochala
pedagog
Magdalena Krajewska-Sochala – żona oraz mama dwóch córek, muzyk i pedagog z wykształcenia, animatorka kultury, copywriterka, od niedawna również, po tranformacji zawodowej, rekruterka realizująca się w dziedzinie HR. Romantyczna i kreatywna osobowość, łącząca elementy z natury trudne do połączenia. Interesuje się wychowaniem bliskościowym, zdrowiem, rozwojem osobistym oraz... grą na XIX-wiecznym drewnianym flecie irlandzkim.
Komentarze i opinie (1)
opublikowany 26.01.2024