Tiki nerwowe u dzieci – skąd się biorą, jak się leczy tiki?

Tik nerwowy – czym jest?

Tik nerwowy to krótkotrwały, mimowolny ruch, skurcz mięśni, nad którym nie można zapanować. Tikami mogą być zarówno ruchy konkretnej części ciała, np. potrząsanie głową, mruganie, jak i tiki wokalne, czyli nagłe, niezamierzone i powtarzające się wymawianie słów, chrząkanie, mlaskanie, pociąganie nosem.

Tiki nerwowe u dzieci – jakie są przyczyny ?

Tiki u dzieci z reguły mają podłoże neurologiczne – przyczyną są zazwyczaj zaburzenia w przewodzeniu impulsów nerwowych. Nieprawidłowy sposób funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego u niektórych dzieci sprawia, że są one bardziej podatne na występowanie mimowolnych zachowań niż inne.

Zdarza się, że tiki nerwowe u dzieci zaczynają pojawiać się po konkretnym, stresującym, trudnym wydarzeniu, stąd częste występowanie tików nerwowych u dziecka w wieku szkolnym lub przedszkolnym, zwłaszcza jeśli maluch dopiero zaczyna odnajdować się w nowym środowisku. Przyczyna tików u dziecka może być jednak trudna do ustalenia.

Wśród przyczyn tików nerwowych u dzieci wymienić można:

• napięcie,
• stres,
• dietę bogatą w cukry, pobudzającą dziecko,
• złe relacje z innymi,
• przykre okoliczności,
• przeżywanie silnych emocji, np. podekscytowania.

Powyższe sytuacje mogą wywoływać lub nasilać tiki, powodować np. chrząkanie u dziecka na tle nerwowym czy mruganie oczami na tle nerwowym (niekontrolowane, silne zaciskanie powiek).

Jak rozpoznać i jak leczyć tiki na tle nerwowym?

Po zauważeniu pojawienia się tików u dziecka, w pierwszej kolejności należy wykluczyć dolegliwości, takie jak np. alergia (w przypadku chrząkania), wada wzroku (przy mruganiu oczami u dziecka) czy pasożyty (gdy dziecko jest niespokojne ruchowo). Pojawiające się u dziecka tiki nerwowe, jako mimowolne skurcze mięśni, mogą też oznaczać obniżony poziom magnezu u dziecka.

Jeśli zachowania te nie są spowodowane czynnikami wymienionymi wyżej lub podobnymi problemami, konieczna jest wizyta u lekarza neurologa.

Tiki nerwowe u dzieci – leczenie

Leczenie tików u dziecka w dużej ilości przypadków polega na połączeniu terapii psychologicznej i farmakologicznej, jednak zawsze zależy to od indywidualnego przypadku i stopnia nasilenia problemu. Po wykluczeniu wspomnianych wcześniej przyczyn (np. wad wzroku) często zalecane jest zrobienie badań mających potwierdzić lub wykluczyć występowanie niedoboru niektórych minerałów i witamin, np. magnezu.

Oprócz uzupełnienia ich braków ważne jest stosowanie leków poprawiających działanie receptorów i przekaźników chemicznych w mózgu. W przypadku dzieci szczególnie istotne jest, aby dawki były możliwie jak najmniejsze, ze względu na wiele skutków ubocznych, jakie leki te mogą powodować, np. senność lub brak koncentracji.

Jeśli chodzi o pomoc psychologiczną, na którą kładzie się duży nacisk, aby pomóc dziecku z tikami nerwowymi, stosowana jest:

• dokładna obserwacja dziecka;
• skupienie się na redukcji lęku i sytuacji, które go wywołują;
• nauczenie dziecka rozpoznawania momentów stresujących i próba oswojenia go z nimi;
• wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa.

Kiedy dziecko ma tiki na tle nerwowym, ważna jest także rozmowa o sytuacjach trudnych.

Tiki u dziecka – jak reagować i pomóc?

Aby pomóc dziecku w zwalczeniu problemu przede wszystkim:

• szukajmy przyczyn tików – obserwujmy, kiedy i w jakich sytuacjach dziecko ma tiki najczęściej;
• nie karćmy dziecka za tiki, nie mówmy mu, że ma przestać – pamiętajmy że ono nie chce tego robić, jest to mimowolne i niekontrolowane;
• postarajmy się zredukować stres i sytuacje, które go wywołują – zobaczmy, kiedy dziecko jest nerwowe i czy ma to związek z występowaniem tiku;
• nie udawajmy, że nic się nie dzieje, że jest to chwilowy problem – zgłośmy się do specjalisty.

Tiki mogą być nawracające, najważniejsze w działaniu rodziców jest nie ignorowanie problemu i dokładne sprawdzenie, co dolega dziecku. Pozostawione samo z trudną sytuacją, której nie jest w stanie kontrolować, może mieć problem z akceptacją siebie, wycofać się społecznie, wstydzić się swojej dolegliwości i tego, że zwraca na siebie uwagę.

Należy również wziąć pod uwagę fakt, że tiki mogą być objawem różnych chorób, np. zespołu Tourette'a, dlatego ignorowanie występowania tików u dziecka może pogłębić jego trudności i tym samym znacznie utrudnić leczenie.