Jednym z największych leśnych zagrożeń jest "spotkanie" z kleszczem. Kleszcze mogą przenosić groźne wirusy i stać się źródłem poważnych chorób. Szczególnie niebezpieczne może się okazać kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).
Kleszczowe zapalenie mózgu
Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba wirusowa przenoszona przez kleszcze. Choroba może przebiegać w różnym stopniu nasilenia - od łagodnych objawów po ciężkie, zagrażające zdrowiu i życiu. W łagodnym przebiegu kleszczowego zapalenia mózgu chorzy skarżą się na dolegliwości podobne do grypy, które w większości przypadków ustępują samoczynnie. W cięższych przypadkach po pierwszym łagodnym okresie choroby i kilku dniach dobrego samopoczucia następuje nawrót choroby, objawiający się symptomami charakterystycznymi dla zapalenia opon mózgowych. Chorzy cierpią wtedy na:
- wysoką gorączkę
- sztywność karku
- bóle głowy
- wymioty
- może również dojść do zaburzeń świadomości, a w skrajnych przypadkach do porażenia kończyn oraz mięśni oddechowych
Ciężki przebieg choroby wymaga hospitalizacji. Leczenie kleszczowego zapalenia mózgu to leczenie objawowe - nie można za pomocą znanych środków farmakologicznych trwale usunąć odpowiedzialny za rozwój choroby wirus z organizmu chorego.
Wirus dostaje się do organizmu człowieka już w trakcie ugryzienia, dlatego nawet szybkie usunięcie kleszcza nie zabezpiecza przed zachorowaniem. Uwaga - nie każdy kleszcz przenosi groźne wirusy! Aby nie dopuścić do rozwoju choroby, warto jeszcze w okresie zimowym zaplanować szczepienie.
To też może Cię zainteresować: Jak zaplanować wakacje, będąc w ciąży?
Szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu
Kleszczowemu zapaleniu mózgu najskuteczniej można zapobiegać poprzez przyjęcie szczepionki - najlepiej zimą. Warto zaplanować szczepionkę wybierając się na wakacje w okolicach Mazur, Polesia i Dolnego Śląska. Szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu obejmuje szczepienie podstawowe (podawane w 3 dawkach w okresie około roku) oraz szczepienie przypominające (podawane co 3 lata). Szczepionka może być podawana już dzieciom po ukończeniu 1. roku życia.
Szczepienie przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu znajduje się na liście szczepień zalecanych przez Ministerstwo Zdrowia. Jest to szczepienie płatne (nie finansowane ze środków z budżetu resortu zdrowia).
Paweł Grzesiowski, wakcynolog, opowiada o szczepieniu przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu:
Gdzie występują kleszcze?
Wiele osób sądzi, że kleszcze występują tylko w lasach. To błędny sąd. Ryzyko "spotkania" z kleszczem jest równie wysokie w trakcie spacerów na łące, przebywania na działkach i w ogrodach, nad brzegami rzek i jezior, a nawet w parkach. Obszary, na których występują kleszcze, tzw. obszary endemiczne, to w Polsce głównie województwo lubelskie, podlaskie, warmińsko-mazurskie i opolskie. Jeśli wybieracie się w podróż po Europie, warto wiedzieć, że do europejskich obszarów endemicznych należą głównie kraje bałtyckie (Litwa, Łotwa, Estonia), południowe Niemcy, Czechy, Austria, Węgry, Ukraina i Rosja.
Aktywność kleszczy rozpoczyna się już wczesną wiosną (marzec) i trwa do późnej jesieni (listopad). Okres największej aktywności przypada na maj (czerwiec) oraz październik (listopad).
Jak usunąć kleszcza?
Stare sposoby polegające na posmarowaniu kleszcza tłustym kremem, wazeliną czy olejem to wybór najgorszy z możliwych. Takie rozwiązanie może doprowadzić do wprowadzenia do organizmu jeszcze większej ilości wirusa i chorobotwórczych drobnoustrojów. Kleszcze należy usunąć za pomocą pęsety - jednym, zdecydowanym ruchem, przykładając narzędzie jak najbliżej skóry (starać się chwycić za główkę kleszcza). Jeśli nie uda się wyciągnąć kleszcza w całości i w skórze pozostaną fragmenty jego ciała, należy bezwzględnie udać się do lekarza.
W aptekach można również kupić specjalne przyrządy do usuwania kleszczy - wyglądem przypominają strzykawki, działają na zasadzie próżniowej pompki, która wysysa kleszcza ze skóry.
ABC spacerów na łonie natury
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu jest ograniczenie ryzyka ugryzienia przez kleszcza. Podczas leśnych wypraw należy stosować się do kilku podstawowych zasad. Aby uchronić dziecko przed kleszczami, należy przede wszystkim:
- W trakcie pobytu w lesie nosić odpowiednią odzież. Jeśli pogoda na to pozwala, najlepiej założyć długie spodnie i bluzy z długim rękawem, które osłaniają dużą powierzchnię ciała i wysokie buty. Warto również pamiętać o ochronie głowy - dla dzieci niezbędne są czapeczki lub chustki
- Dobrym pomysłem jest stosowanie środków odstraszających kleszcze - można je kupić w każdym supermarkecie. Należy przestrzegać zaleceń producenta i stosować środek tak często, jak to potrzebne
- Po powrocie ze spaceru należy dokładnie sprawdzić ciało dziecka. Kleszcze najbardziej lubią miejsca, w których skóra jest cienka i delikatna (szyja, pachwiny, zgięcia łokci i kolan), ale także skórę głowy. Najlepsze rozwiązanie to prysznic!
