Konsultacja: Janusz Pałaszewski, ginekolog położnik, Klinika Leczenia Niepłodności INVICTA
Ile dni trwa normalny cykl miesiączkowy?
Długość prawidłowego cyklu miesiączkowego wynosi 26-33 dni. Najwygodniej by było, gdyby co miesiąc była to ta sama liczba. Ale nie zawsze tak jest. Co więcej – nie wszystkie odstępstwa od reguły świadczą o nieprawidłowościach. Przyjmuje się, że u regularnie miesiączkującej kobiety różnice w długości poszczególnych cykli mogą wynieść nawet 5 dni. To znaczy, że w tym miesiącu może on trwać np. 27 dni, a w następnym 32 i należy to uznać za normę. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy miesiączka zawsze (!) zaczyna się konkretnego dnia cyklu, a tu nagle jej nie ma.
Zaburzenia miesiączkowania, jak brak miesiączki, często są sygnałem od organizmu: „zajmij się mną, bo mam pewien problem”. Nie warto go lekceważyć, zwłaszcza jeśli planujesz dziecko, bo nieleczony brak okresu może zmniejszać płodność. Leczenie zaniku miesiączki trzeba więc rozpocząć jak najszybciej.
Jakie mogą być przyczyny braku miesiączki? Oto 12 najczęstszych powodów.
Ciąża
Już 8-10 dni po zapłodnieniu, czyli jeszcze przed terminem spodziewanej miesiączki, mogłabyś sprawdzić, czy jesteś w ciąży. Pozawalają na to nowoczesne testy ciążowe, które są bardzo czułe i dają wiarygodny (ok. 99 proc.) wynik. Oczywiście jeśli test wypadnie pozytywnie, trzeba go jeszcze potwierdzić u ginekologa. On zleci badanie krwi w celu oznaczenia poziomu beta HCG.
Zaburzenia hormonalne
Mogą być spowodowane wieloma czynnikami, a wśród najczęstszych wymienia się zespół policystycznych jajników . U kobiet w wieku rozrodczym jest on najczęściej występującym zaburzeniem hormonalnym i główną przyczyną niepłodności. Zespół policystycznych jajników to zbiór cech organizmu, uwarunkowanych genetycznie, obejmujący m.in. zaburzenia syntezy estradiolu z nadmiarem męskiego hormonu testosteronu, insulinooporność z nadmiernym wydzielaniem IGF, zbyt wysoki poziom hormonu luteinizującego oraz często dziedziczną otyłość.
Inne nieprawidłowości w gospodarce hormonalnej organizmu mogą być także związane ze zbyt niską produkcją estrogenów albo zbyt dużą produkcją prolaktyny.
Stres
To dość częsta przyczyna opóźnień miesiączki. Jeśli żyjesz w ciągłym stresie (masz trudny czas w pracy, albo przejmujesz się chorującym dzieckiem), w twoim organizmie wzrasta poziom prolaktyny – hormonu, który jeśli występuje w zbyt dużej ilości, zatrzymuje owulację, a więc i wpływa na długość cyklu menstruacyjnego oraz podwyższenie się poziomu hormonów kory nadnerczy.
Odstawienie pigułek
Zdecydowana większość kobiet po zarzuceniu antykoncepcji hormonalnej boryka się z problemem nieregularnych cykli, a więc także z brakiem miesiączki. Kiedy zaczęłaś brać pigułki, ustaliła się nowa równowaga hormonalna – zmienił się poziom hormonów i proporcje pomiędzy nimi. Celem było przecież nie dopuścić do owulacji i w konsekwencji – ciąży. Nic więc dziwnego, że twój organizm może potrzebować czasu, by przystosować się do nowej sytuacji. Zdarza się jednak, że już pierwszy cykl po odstawieniu pigułek może przebiegać prawidłowo. Pamiętaj o tym, bo to oznacza, że już w tym cyklu możesz zajść w ciążę.
Kilkanaście lat temu powrót do pełnej płodności trwał dłużej, bo dawki hormonów stosowanych w antykoncepcji były znacznie wyższe. Teraz ilość substancji czynnych jest ograniczona do minimum niezbędnego do zatrzymania jajeczkowania i niedopuszczenia do ewentualnego zagnieżdżenia się zapłodnionego jaja. Dlatego więc, jeśli nie masz okresu przez dwa kolejne miesiące po odstawieniu pigułek, wybierz się do lekarza. Bardzo prawdopodobne, że potrzebne będzie wykonanie prostych badań hormonalnych, a nawet zastosowanie leków, które wywołują miesiączkę.
Odchudzanie i zaburzenia odżywiania
Przysadka mózgowa i jajniki potrzebują „paliwa” do produkowania hormonów. Dlatego niezbędna jest zdrowa, zbilansowana dieta. Trudno o nią w okresie odchudzania, zwłaszcza gdy decydujesz się na drastyczną dietę, która wyklucza jakieś składniki odżywcze (np. węglowodany czy białka). Obniżenie odsetka tkanki tłuszczowej organizmu poniżej 16% zatrzymuje z reguły miesiączkowanie.
Intensywny sport
Jeśli często fundujesz sobie bardzo duży wysiłek fizyczny, potem może się okazać, że twój organizm ma za mało energii, by kontrolować wszystkie funkcje, np. pracę układu rozrodczego i dobrze wykonywać swoje zadania, jak chociażby wydzielanie odpowiedniej ilości hormonów.
Podróż
Zwłaszcza jeśli jest daleka i związana ze zmianą stref czasowych. Prawidłowe wydzielanie hormonów, także tych odpowiedzialnych za cykl miesiączkowy, w dużej mierze zależy od zegara biologicznego. Ustabilizowany dobowy rytm jest ważny dla pracy organów odpowiadających za produkcję hormonów. Niekiedy, jeśli po podróży mamy problem ze snem, lekarz może zalecić przyjmowanie melatoniny (to hormon naturalnie produkowany przez komórki szyszynki, którego zadaniem jest normowanie snu i regulowanie zegara biologicznego), by organizm odzyskał równowagę.
Menopauza
Przyjmuje się, że klimakterium dotyczy kobiet w wieku 44-56 lat (statystycznie pojawia się ok. 52 roku życia). Coraz częściej jednak z miesiączką definitywnie żegnają się kobiety w okolicach swoich 40. urodzin. Gdy tak się dzieje, mówimy o menopauzie przedwczesnej lub przedwczesnym wygaśnięciu funkcji jajników. Towarzyszą temu wszystkie objawy charakterystyczne dla menopauzy w późniejszym wieku, czyli także zanik miesiączki. Nadejście menopauzy sygnalizować mogą symptomy w postaci m.in. nieregularnych okresów.
Więcej na temat przedwczesnej menopauzy.
Praca na zmiany
Jeśli od dawna pracujesz raz w nocy, raz w dzień, to możesz sądzić, że zdążyłaś już przyzwyczaić się do tych zmian. Jednak chociaż ty możesz nie zauważać żadnych problemów, twój organizm wcale nie musi być równie zadowolony i swój sprzeciw może zasygnalizować właśnie między innymi zatrzymaniem miesiączki. Wiele badań dowiodło, że pracownicy zmianowi są bardziej zagrożeni chorobami metabolicznymi i schorzeniami serca, a nawet rakiem piersi (według WHO). To sugestywny dowód na to, że kiedy ty gubisz rytm dnia, twój organizm też może się pogubić.
Choroby tarczycy
Zarówno niedoczynność, jak i nadczynność tarczycy zaburza prawidłowe wydzielanie hormonów płciowych. Funkcjonowanie tarczycy łatwo sprawdzić, badając poziom jej hormonów i oczywiście konsultując wyniki z endokrynologiem.
Zobacz, jak działa tarczyca oraz jak dochodzi do nadczynności i niedoczynności.
Przyjmowanie niektórych leków
Na długość cyklu hormonalnego mogą wpływać leki przyjmowane przewlekle. Zatrzymanie miesiączkowania może być spowodowane lekami psychotropowymi, m.in. antydepresantami.
Brak owulacji
Jeden lub nawet dwa cykle miesiączkowe w ciągu roku mogą być bezowulacyjne i nie jest to uznawane za niepokojące. Niekiedy właśnie z tego powodu miesiączka nie pojawia się w terminie.
