Odynofagia to ból gardła przy przełykaniu – typowo podczas przechodzenia kęsa pokarmowego przez przełyk. Zazwyczaj jest wynikiem dość poważnych stanów, jak na przykład: przewlekły stan zapalny błony śluzowej żołądka i przełyku, obecność ciała obcego, oparzenia przełyku. Może także wskazywać na chorobę nowotworową, którą jest rak przełyku. Pacjent zgłaszający się do lekarza z odynofagią powinien być skierowany na dalszą diagnostykę np. na RTG przełyku i/lub gastroskopię. Odynofagii nie należy mylić z bólem gardła, którego przyczyną jest zapalenie gardła czy podrażnienie błony śluzowej gardła, zwłaszcza w przypadku infekcji wirusowej.
Ból gardła przy przełykaniu (odynofagia) – przyczyny, leczenie
Spis treści
Silny ból gardła – przyczyny
Ból gardła przy przełykaniu może mieć wiele przyczyn. Najczęstszą przyczyną bólu gardła będzie ostre zapalenie gardła spowodowane infekcją wirusową. Wtedy to domowe sposoby stosowane przy leczeniu bólu gardła – takie jak płukanie gardła, oszczędzanie głosu oraz leki przeciwbólowe – powinny spowodować ustąpienie objawów po kilku dniach.
Ból gardła może być także jedną ze składowych infekcji wirusowej, której mogą towarzyszyć: bóle mięśni, ból głowy, zapalenie krtani, ból ucha.
Niewielki odsetek ostrego bólu gardła spowodowany jest infekcją bakteryjną. Są to głównie zakażenia paciorkowcem beta-hemolizującym grupy A (wywołuje on ostre zapalenie migdałków) (1).
Najczęstsze przyczyny bólu gardła – leczenie
Bardzo pomocna dla różnicowania bakteryjnego i wirusowego zapalenia gardła jest skala Centora/ McIsaaca. W tej skali ocenia się następujące kryteria: gorączka (powyżej 38°C), brak kaszlu, obecność nalotu włóknikowego i obrzęku migdałków, powiększenie węzłów chłonnych szyi, a także uwzględnia trzy przedziały wiekowe pacjentów.
Im więcej uzyskanych punktów tym większe prawdopodobieństwo włączenia antybiotyku.
Aby wyleczyć stan zapalny gardła w przypadku infekcji bakteryjnej antybiotyk z grupy penicylin powinien być stosowany przez 10 dni (2). Szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwoli z dużym prawdopodobieństwem uniknąć groźnych powikłań, którym jest na przykład ropień okołomigdałkowy.
Nieleczony stan zapalny gardła – gdzie podłoże jest bakteryjne – może być zatem niebezpieczny.
Przewlekły ból gardła – przyczyny
Ostry ból gardła przy przełykaniu – jak już wspomniano – może być objawem zarówno infekcji wirusowej, jak i bakteryjnej. Jednak tutaj istotne jest to, że taki ból powinien minąć po kilku czy kilkunastu dniach. Ból gardła przy przełykaniu może mieć także przewlekły charakter, czyli zazwyczaj utrzymujący się ponad 2 tygodnie. Przyczyny przewlekłego bólu gardła są liczne.
Może to być mononukleoza zakaźna (choroba o podłożu wirusowym, długotrwale utrzymuje się gorsze samopoczucie). Przyczyną może być także palenie papierosów – wtedy występuje przewlekłe podrażnienie gardła przez dym papierosowy. Jeśli chodzi o używki, to również nadużywanie alkoholu będzie powodować przewlekły ból gardła.
Należy dodatkowo pamiętać, że przewlekły ból gardła – zwłaszcza u osób nadużywających papierosów i alkoholu – może być czynnikiem sprzyjającym rozwoju nowotworów. Taki pacjent powinien być skonsultowany przez laryngologa i onkologa.
Również podejrzenie choroby nowotworowej stanowi jednostronny ból gardła przy przełykaniu – wówczas także konieczna jest konsultacja onkologiczna.
Odynofagia – ból podczas przełykania – przyczyny
Odynofagia – jak już wcześniej wspomniano – to ból przy połykaniu pokarmów. Odynofagia bardzo często występuje razem z dysfagią, czyli nieprawidłowościami procesu przyjmowania pokarmów, ich rozdrabniania oraz transportowania z jamy ustnej przez przełyk do żołądka. Przyczynami odynofagii i dysfagii bardzo rzadko jest ostry ból gardła związany z infekcją.
Najczęstszymi przyczynami będą zmiany zapalne lub nowotworowe: gardła, przełyku lub żołądka, a także powikłanie po zastosowanym leczeniu onkologicznym, np. po radioterapii (3). Dość częstą przyczyną odynofagii jest zapalenie przełyku.
Przyczyn jest jednak więcej. To również: przewlekłe stosowanie niektórych leków (na przykład niesteroidowych leków przeciwzapalnych), niezdrowa dieta (spożywanie dużych ilości pokarmów pikantnych, kawy i herbaty), a także palenie papierosów i nadużywanie alkoholu.
Ból gardła przy przełykaniu – rozpoznanie
Do rozpoznania zapalenia przełyku służy gastroskopia. W przypadku gdy przyczyną jest zapalenie, konieczne będzie zastosowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej na kilka miesięcy. Ich odstawienie będzie możliwe dopiero po ustąpieniu objawów.
Przyczyny bólu gardła i bólu przy połykaniu czy podczas przełykania śliny to niestety także choroby nowotworowe, które często są rozpoznawane w zaawansowanym stadium. A to dlatego że objawy towarzyszące występujące wcześniej, takie jak: chrypka, złe samopoczucie, utrata masy ciała, bywają lekceważone. Choroby przełyku również rozpoznawane są najczęściej w wyniku gastroskopii z pobraniem wycinka – rokowanie jest jednak najczęściej niepomyślne.
Podsumowując, w razie wystąpienia bólu gardła przy przełykaniu, należy w pierwszej kolejności wykluczyć, czy ból gardła nie jest wynikiem ostrej infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Najlepiej udać się w tym celu do lekarza.
Jeśli jest to wirusowe zapalenie gardła, leczenie bólu gardła będzie objawowe, jeśli jednak jest to bakteryjne zapalenie gardła, konieczne będzie włączenie antybiotyku (który jest dostępny na receptę) celem uniknięcia groźnych powikłań.
A gdy ból gardła przy przełykaniu śliny utrzymuje się przewlekle albo jest jednostronny, konieczna jest konsultacja laryngologiczna (ocena krtani), gastroskopia i konsultacja onkologiczna celem wykluczenia choroby nowotworowej.
Bibliografia
- Mielcarek-Kuchta D., Ostre zapalenia gardła i krtani. Laryngologia – wybrane zagadnienia z patologii jamy ustnej, gardła, krtani i okolic, Szyfter W. Termedia, Poznań 2016; 111–133.
- Waśniewska-Okupniak E., Angina – diagnostyka i leczenie, Przew Lek 2012; 2 (supl.): 37–39.
- Dzierżanowski T., Rydzewska G., Zaburzenia połykania u chorych objętych opieką paliatywną, Med Paliat 2017; 9: 1–6.
Opublikowano: 13.11.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Komentarze i opinie (0)