Przychodzi taki czas w życiu dziecka, kiedy rodzice podejmują ważną dla jego przyszłości decyzję dotyczącą edukacji. Wybierając żłobek, przedszkole czy szkołę, coraz częściej kierują się nie tylko odległością placówki od domu, ale także podejściem pedagogicznym, sposobem nauczania i panującą tam atmosferą. Pojawia się pytanie, czy wybrać szkołę publiczną, edukację domową czy placówkę alternatywną? W Polsce mamy kilka szkół alternatywnych, a jedną z najbardziej znanych jest szkoła waldorfska.
Szkoła alternatywna – czyli czym jest pedagogika waldorfska?
Spis treści
Czym jest pedagogika waldorfska?
Pedagogika waldorfska, zwana też steinerowską to model nauczania odmienny od szkolnictwa tradycyjnego, opierający się na wspieraniu dziecka w rozwoju, a nie jego wychowaniu. Stworzył ją na początku XX wieku Rudolf Steiner – filozof, literat, architekt i wizjoner. W tej metodzie zadaniem pedagogów jest stworzenie dziecku jak najlepszych warunków do indywidualnego rozwoju. To nie dziecko ma się dostosować do myślenia dorosłych, ale dorośli powinni zrozumieć myślenie każdego dziecka i dostosować do niego swoje podejście. Dziecko jest podmiotem w procesie wychowania i nauczania, a podstawą podejścia steinerowskiego jest szacunek do dziecka, jego indywidualność i wolność .
Rudolf Steiner twierdził: „Dorosły człowiek o tyle może być nauczycielem dziecka, o ile dziecko może być jego nauczycielem”.
Charakterystyka pedagogiki waldorfskiej
Poniżej przedstawiamy główne założenia pedagogiki steinerowskiej:
- Dziecko należy postrzegać całościowo, wspierać je oraz wspomagać jego rozwój jednocześnie na trzech poziomach: w sferze myślenia, uczuć i woli działania.
- Maluch poznaje świat i uczy się całym ciałem, a nie tylko umysłem. Zdobywa wiedzę przez praktyczne działanie (prace ręczne, prace z drewnem, pielęgnacja ogrodu, garncarstwo, pieczenie chleba), twórczą zabawę oraz aktywności artystyczne (malowanie, rysowanie, śpiewanie, gra na instrumentach, sztuka ruchu).
- Zabawa jest najważniejszą działalnością dziecka. Rozwija poprzez nią: fantazję, aktywność, siłę twórczą, inicjatywę, uczucia wyższe i pozytywny stosunek do świata. Sposób zabawy w dzieciństwie ma znaczący wpływ na życie w dorosłym świecie.
- Podstawowym sposobem poznawania świata jest przykład i naśladowanie oraz rytm i powtarzanie.
- Ważnym aspektem jest kontakt z przyrodą, harmonia i spokój, dbanie o rozwój fizyczny dzieci oraz zmysłowe poznawanie świata.
- R odzice współpracują z przedszkolem, uczestniczą w organizowaniu świąt i pracach porządkowych, w podejmowaniu decyzji dotyczących przedszkola oraz w cyklicznych spotkaniach i wykładach.
- Wystrój przedszkola jest utrzymany w pastelowych kolorach. Daje dziecku poczucie bezpieczeństwa i pozwala na wyciszenie. Zabawki wykonane są z materiałów naturalnych i w większości są dziełem rodziców i nauczycielek.
To też może Cię zainteresować: Mindfulness dla dzieci
W jakich krajach stosowana jest pedagogika waldorska?
Pedagogika waldorfska wykorzystywana jest w 75 krajach. Najwięcej szkół waldorfskich jest w Niemczech, Szwajcarii, Holandii, krajach skandynawskich i USA. Np. cała edukacja powszechna w Finlandii jest oparta n a podstawach pedagogiki waldorfskiej i jest uznawana za najefektywniejszy system edukacji na świecie. Szkoły waldorfskie stoją otworem dla wszystkich dzieci. Dzieci są do nich przyjmowane po rozmowie kwalifikacyjnej. Nauka trwa do ukończenia 21. roku życia i jest podzielona na trzy siedmioletnie okresy:
- do 7. roku życia – nauczanie przedszkolne,
- od 7. do 14. roku życia – szkoła podstawowa,
- od 14. do 21. roku życia – liceum.
Istnieją placówki całkowicie oparte na metodzie waldorfskiej, jak i te, które się tą metodą inspirują.
W 2019 roku na świecie było ponad 1200 waldorfskich szkół i 2000 przedszkoli. Ich absolwentami są m.in. premier Norwegii Jens Stoltenberg , minister rządu Finlandii Peka Haavisto, aktorzy – Sandra Bullock , Jennifer Aniston, Rutger Hauer.
Przeczytaj też: Kiedy z dzieckiem do logopedy?
Czym szkoła waldorfska różni się od klasycznego nauczania?
Szkoła waldorfska funkcjonuje zupełnie inaczej niż tradycyjna – zarówno pod względem metodyki nauczania, filozofii, podejścia do ucznia, jak i stosowanych zasad.
Podstawowe różnice w stosunku do klasycznego nauczania:
- W przedszkolach dzieci nie są dzielone na grupy wiekowe , młodsze uczą się razem ze starszymi. Nie ma nauki pisania i czytania, dzieci uczą się przez zabawę, a nie w ciszy przez skupienie i koncentrację.
Przeczytaj też: Czym jest przedszkole leśne?
- Nauczanie nauk ścisłych rozpoczyna się w wieku 12-14 lat. Dzieci uczone są w blokach tematycznych podzielonych na tygodnie, a nie kilku przedmiotów naraz. Nie ma podręczników, treści edukacyjne przekazywane są tylko raz, a nie cyklicznie, a klasę prowadzi jeden nauczyciel.
- Nie ma ocen, sprawdzianów, drugoroczności. Szkoła działa bez stresu, presji i wymagań, wola dziecka nie jest tłumiona. Wychowanie bazuje na naśladowaniu, a nie na nakazach i zakazach.
- Wspiera się rozwój myślenia. Nauka odbywa się przez doświadczenie, a nie uczenie się na pamięć.
- Liczy się rozwój osobisty , a nie konkurencja czy ambicje.
- Szkoła jest płatna – w przeciwieństwie do publicznej.
Wady i zalety pedagogiki waldorfskiej
Jak każdy system nauczania, tak i ten ma swoje zalety i wady.
Najważniejsze zalety:
- empatyczne podejście,
- komfort psychiczny dziecka,
- wspieranie rozwoju,
- rozbudzanie kreatywności,
- indywidualne podejście,
- okazywany szacunek,
- brak przymusu i nakazów,
- stały kontakt z psychologiem i logopedą,
- małe klasy.
Główne wady:
- brak dyscypliny,
- trudności w radzeniu sobie w sytuacjach stresowych,
- odkładanie nauk ścisłych „na później”, w wieku 12-14 lat,
- nauka pisania i czytania w wieku 7-8 lat,
- brak przystosowania do współczesnych realiów,
- mała atrakcyjność zabawek,
- nie poprawia się błędów,
- wysokie czesne.
To też możesz przeczytać: Metoda Reggio Emilia
Pedagogika waldorfska w Polsce
Waldorfskie przedszkola i szkoły funkcjonują w Polsce od początku lat 90. XX wieku, a obecnie działa:
- 6 szkół waldorfskich,
- 9 przedszkoli waldorfskich,
- 11 przedszkoli funkcjonujących z inspiracji pedagogiki waldorfskiej.
Placówki te znajdują się w: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Olsztynie, Bielsku-Białej, Grudziądzu i Wieliczce. Są one zrzeszone w Związku Szkół i Przedszkoli Waldorfskich w Polsce (ZSPWP).
Bibliografia:
- Jadwiga Wasiukiewicz „Pedagogika waldorfska w teorii i praktyce”, wyd. 2006 r.
- Rudolf Steiner „Ogólna wiedza o człowieku jako podstawa pedagogiki”, wyd. 2009 r.
- Christof Wiechert „Szkoła waldorfska. Wprowadzenie”, wyd. 2020 r.
Opublikowano: 14.12.2021;
Oceń:
4.0
Komentarze i opinie (2)
opublikowany 20.01.2022
opublikowany 26.04.2022