Płytki krwi w ciąży – normy, niskie, podwyższone, co to oznacza?

Jaką rolę pełnią płytki krwi?

Płytki krwi (PLT), inaczej określane jako trombocyty to jedne z elementów morfotycznych krwi, krążące w naszych naczyniach krwionośnych. Ich najważniejszym zadaniem jest udział w procesie krzepnięcia krwi, dodatkowo odgrywają one również rolę w magazynowaniu i transporcie takich neuroprzekaźników jak adrenalina czy serotonina. Trombocyty to najkrócej żyjące elementy morfotyczne krwi, ich czas przeżycia wynosi bowiem ok. 8-10 dni.

Płytki krwi – oznaczenie i normy

Ilość płytek krwi oznaczana jest w ramach morfologii krwi. Prawidłowa ilość trombocytów w przypadku osoby dorosłej powinna mieścić się między 150-450 tysięcy w mikrolitrze krwi. W trakcie trwania ciąży liczba płytek krwi może ulec fizjologicznemu obniżeniu, jednak powinna nadal mieścić się w zakresie wartości referencyjnych. Jest to istotne chociażby w perspektywie nadchodzącego porodu, zarówno siłami natury jak i poprzez cesarskie cięcie. Z tego względu ciężarna powinna regularnie wykonywać morfologię krwi, a wszelkie odchylenia od normy konsultować z ginekologiem lub specjalistą z zakresu hematologii.

Podwyższone płytki krwi w ciąży

Za wysoka ilość płytek krwi określana jest mianem nadpłytkowości. Taki stan w ciąży obserwowany jest stosunkowo rzadko, najczęściej gdy mamy do czynienia z:

• infekcjami;
• niedoborem żelaza;
• chorobami nowotworowymi.

W przypadku jej stwierdzenia niezbędne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia przeciwzakrzepowego, głównie w postaci preparatów z heparyną, zwłaszcza że w okresie ciąży i połogu ryzyko występowania zakrzepów jest wyższe niż zazwyczaj.

Niski poziom płytek krwi w ciąży

Z kolei stan, kiedy we krwi krążącej jest poniżej 150 tys./mm3 określamy mianem małopłytkowości. U kobiet w okresie ciąży i połogu jest to jedno z najczęściej występujących (zaraz po niedokrwistości) zaburzeń hematologicznych. Trombocytopenia najczęściej diagnozowana jest w ostatnich tygodniach ciąży. Jakie mogą być jej przyczyny? To przede wszystkim:

• fizjologiczne zmiany w organizmie w czasie ciąży, czyli tzw. małopłytkowość ciężarnych;
• zaburzenia powstające w przebiegu nadciśnienia indukowanego ciążą, które może prowadzić m.in. do zespołu HELLP;
• zaburzenia o podłożu immunologicznym (np. pierwotna małopłytkowość immunologiczna).

W większości przypadków u kobiet w ciąży płytki krwi w przebiegu małopłytkowości nie spadają jednak poniżej 50-80 tys./mm3. W takiej sytuacji małopłytkowość rozpoznawana jest jedynie na podstawie wyników morfologii krwi.

Małopłytkowość ciążowa

Małopłytkowość ciążowa jest wynikiem naturalnych zmian zachodzących w organizmie kobiet w ciąży i uznawana jest za stan fizjologiczny. Zazwyczaj rozpoznawana jest dopiero w II połowie ciąży, a jej przebieg ma charakter łagodny (w ponad 70% przypadków liczba płytek krwi mieści się w granicach 130-150 tys./mm3).

Jakie są przyczyny małopłytkowości ciążowej? To głównie:

• zwiększenie objętości osocza (w czasie ciąży płytki krwi w tej samej ilości co zazwyczaj krążą w dużo większej objętości krwi);
• zwiększona aktywacja trombocytów i krótszy czas ich przeżycia;
• nadmierne niszczenie trombocytów;
• niedostateczne wytwarzanie nowych trombocytów w organizmie ciężarnej.

Jak wygląda diagnozowanie i leczenie małopłytkowości ciążowej? Stwierdza się ją po wykluczeniu innych możliwych przyczyn obniżonego poziomu trombocytów, a także na podstawie występowania kilku typowych dla tego stanu cech:

• rozpoznanie schorzenia dopiero w drugiej połowie ciąży;
• brak objawów najczęściej występujących skaz krwotocznych u ciężarnej;
• łagodny przebieg;
• brak incydentów małopłytkowości u kobiety w przeszłości;
• prawidłowy poziom płytek krwi u płodu;
• u matki powrót liczby płytek krwi do wartości prawidłowych do 2 miesięcy po porodzie.

W większości przypadków małopłytkowość ciężarnych nie wymaga żadnego leczenia. Jedynie w przypadku gdy w okresie okołoporodowym spadek liczby płytek krwi jest znaczny (poniżej 50 tys./mm3) lekarz może zadecydować o podaniu przed porodem glikokortykosteroidów lub przetoczeniu koncentratu płytek krwi by zadbać o prawidłowe krzepnięcie krwi. W pozostałych przypadkach zaleca się jedynie regularną kontrolę poziomu płytek krwi, minimum raz w miesiącu.

Czy małopłytkowość jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?

Obniżona liczba płytek krwi w czasie ciąży nie zawsze jest przeciwwskazaniem do porodu naturalnego. Jeżeli jest ona wynikiem nadciśnienia indukowanego ciążą lub innych, zagrażających zdrowiu matki i dziecka schorzeń może zaistnieć taka konieczność, natomiast małopłytkowość ciążowa nie jest wskazaniem do przeprowadzenia cesarskiego cięcia.

Jeżeli u kobiety nie występują wzmożone krwawienia, skłonność do siniaków itp., za bezpieczną wartość okołoporodową, zarówno w przypadku porodu siłami natury jak i przez cesarskie cięcie uznaje się wartości > 50 tys./mm3. Warto pamiętać natomiast, że nieprawidłowa ilość trombocytów (<70–75 tys./mm3) wyklucza możliwość podania pacjentce znieczulenia zewnątrzoponowego. W tej sytuacji konieczne jest zastosowanie znieczulenia ogólnego (narkozy).