Elektrolity w ciąży – badanie, wyniki, normy

Elektrolity – rola w organizmie

Pod pojęciem elektrolitów kryją się kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jony: sód, potas oraz chlorki. Roztwory tych jonów znajdują się zarówno wewnątrz każdej komórki organizmu, jak i w płynie pozakomórkowym. Najważniejsza rola elektrolitów w organizmie to:

• regulowanie pracy układu nerwowego, w tym przewodnictwa impulsów nerwowych,
• zapewnienie prawidłowej kurczliwości mięśnia serca oraz właściwego ciśnienia krwi,
• regulowanie kurczliwości mięśni szkieletowych i mięśni gładkich,
• utrzymanie równowagi wodnej organizmu.

Poziom elektrolitów w organizmie regulowany jest przez wiele uzupełniających się mechanizmów – w tym nerki oraz proces wydzielania potu.

Przeczytaj też: Jak przetrwać upały w ciąży?

Niskie elektrolity w ciąży – przyczyny

Równowaga elektrolitów w organizmie zależy od dwóch przeciwstawnych procesów – ich podaży oraz usuwania z organizmu. W ciąży zachodzi w ciele kobiety szereg zmian, które mogą tą równowagę zaburzyć, prowadząc do zbyt niskiego poziomu elektrolitów. Oto one:

• częste, zwłaszcza na początku, poranne wymioty w ciąży,
• przyspieszony metabolizm i nasilone wydalanie wody z organizmu,
• częste oddawanie moczu w ciąży, uwarunkowane uciskiem powiększającej się macicy na pęcherz moczowy i uczuciem stałego parcia na pęcherz,
• wzrost temperatury ciała i potliwości.

Za zaburzenia poziomu elektrolitów w ciąży mogą oczywiście odpowiadać inne czynniki, niespecyficzne dla ciąży, takie jak: źle zbilansowana dieta, stosowanie leków przeczyszczających czy moczopędnych.

Także poważne stany chorobowe, dotyczące np. nerek, cukrzyca czy zaburzenia hormonalne mogą zaburzać równowagę wodno-elektrolitową organizmu.

To też może Cię zainteresować: Badanie moczu w ciąży – jak odczytać wyniki?

Badanie elektrolitów w ciąży (jonogram) – jak się przygotować i jak wygląda?

W celu oznaczenia poziomu elektrolitów wykonywany jest jonogram w ciąży – badanie krwi oznaczające poziom najważniejszych jonów, czyli sodu, potasu, chlorków, magnezu oraz fosforanów. W wersji bardziej podstawowej można oznaczyć tylko sód, potas oraz chlorki.

Przygotowanie do badania elektrolitów w ciąży polega na przybyciu do laboratorium na czczo. Oznaczanie elektrolitów wykonywane jest w próbce krwi żylnej pobranej najczęściej ze zgięcia łokciowego.

Wynik badania elektrolitów gotowy jest do odebrania już następnego dnia. Kiedy oznaczać elektrolity w ciąży? Ponadto wskazaniem do oznaczania elektrolitów w ciąży są:

• skurcze mięśni,
• zaburzenia rytmu serca,
• cukrzyca ciążowa,
• nieprawidłowe ciśnienie krwi,
• obrzęki nóg,
• częste wymioty w ciąży,
• ogólne osłabienie.

Cena jonogramu nie jest wysoka (ok. 15–20 zł), zatem badanie elektrolitów w ciąży można wykonać rutynowo przy okazji innych badań okresowych.

Elektrolity w ciąży – normy sodu, potasu i chlorków

Normy elektrolitów w ciąży są następujące:

• sód w ciąży (Na) 135 – 145 mmol/l,
• potas w ciąży (K) 3,5 – 5, 1 mmol/l,
• chlorki w ciąży (Cl) 95 – 105 mmol/l.

Aby prawidłowo zinterpretować wyniki badań elektrolitów, należy ocenić poziom wszystkich jonów.

Wysoki i niski potas w ciąży – hiperkalemia i hipokalemia – co to znaczy?

Najczęściej stwierdzany jest niedobór potasu w ciąży (hipokaliemia), co wynika z wymiotów, diety niskopotasowej czy odwodnienia organizmu. Rzadziej przyczyną niskiego potasu w ciąży są choroby nerek czy zaburzenia hormonalne, np. zespół Cushinga.

Natomiast wysoki potas w ciąży (hiperkaliemia) może być spowodowany niewydolnością nerek lub cukrzycą.

Hiponatremia i hipernatremia – niski i wysoki sód w ciąży – jakie są przyczyny?

Niski sód w ciąży (hiponatremia) wynika z diety ubogiej w sód, a także niedoczynności tarczycy bądź chorób nerek.

Natomiast sód w ciąży powyżej normy (hipernatremia) spowodowana jest wymiotami i biegunką lub zbyt wysokim poziomem glukozy we krwi.

Za niskie i wysokie chlorki w ciąży (hipochloremia i hiperchloremia) – o czym świadczą?

Chlorki w ciąży poniżej normy (hipochloremia) najczęściej spowodowana jest wymiotami, a wysokie chlorki w ciąży (hiperchloremia) wynikają z diety bogatej w sód bądź odwodnieniem.

Najczęściej zaburzenia elektrolitów w ciąży nie wymagają wyrównania poziomu elektrolitów kroplówkami – wystarczy odpowiednio zbilansowana dieta.

Elektrolity w ciąży – jak uzupełnić?

W celu uzupełnienia niskiego poziomu elektrolitów w ciąży warto pić sporo wysokozmineralizowanych wód, a także uzupełnić dietę w produkty bogate w potas, sód czy magnez. Najwięcej potasu znajduje się w pomidorach, bananach, awokado, fasoli, pestkach dyni, kakao, kaszy gryczanej czy brokułach. Z kolei sodu szukać należy w: serach pełnotłustych, rybach tłustych, wędlinach. Pieczywie czy sokach warzywnych.

Ponadto doraźnie w okresie wzmożonych wymiotów można sięgnąć po dostępne w aptekach roztwory elektrolitów, które stosować należy ściśle według podanego na opakowaniu dawkowania. Ponadto w okresie dużych upałów czy gorączki należy przyjmować większe niż zwykle ilości płynów oraz unikać większego wysiłku fizycznego.

W ciąży nie należy sięgać po napoje izotoniczne, które co prawda uzupełniają niedobory elektrolitów, ale zawierają sporo cukrów, konserwantów i barwników.