Wczesne wspomaganie rozwoju (WWR) – dla kogo, na czym polega?

Dla każdego rodzica, zdrowie, szczęście własnego dziecka jest najważniejszą wartością. Nie ustaje się w dążeniach, aby cele te osiągnąć i niczego po drodze nie przeoczyć. Niektóre dzieci mają łatwość w zdobywaniu kolejnych kamieni milowych w rozwoju: wcześnie siadają, chodzą, poprawnie się wysławiają, bezbłędnie operują motoryką i szybko się uczą.

Czasem zdarza się jednak, że maluch zacznie odstawać od reszty. Nie musi to wynikać z żadnych wad, upośledzeń czy innych zaburzeń, warto jednak każdy taki sygnał potraktować poważnie i spróbować znaleźć wykwalifikowaną osobę (np. terapeuta integracji sensorycznej), która może pomóc zrozumieć problemy dziecka. Być może to chwilowa niedyspozycja, a może nasz maluch będzie wymagał przeprowadzania wielospecjalistycznej diagnozy i podjęcia działań takich jak wczesne wspomaganie rozwoju. Czym właściwie jest to wspomaganie rozwoju, kto się kwalifikuje i na czym polega taka terapia WWR?

Na czym polega wczesne wspomaganie rozwoju?

Wczesne wspomaganie rozwoju to forma pomocy, zarówno dziecku (które posiada zauważalne i zdiagnozowane deficyty), jak i całej jego rodzinie, obejmująca kompleksowe i wielospecjalistyczne oddziaływanie w celu pobudzenia psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka. Odpowiednie stymulowanie daje dzieciom z różnymi niepełnosprawnościami szansę na nadrobienie braków i osiągnięcie poziomu rozwoju, który byłby zbliżony do przewidywanych osiągnięć zdrowych rówieśników.

Podczas terapii odbywają się specjalistyczne zajęcia dostosowane indywidualnie do konkretnych nieprawidłowości. Prowadzą je pedagodzy, psycholodzy, fizjoterapeuci, logopedzi, terapeuci SI, którzy pracują z danym dzieckiem od 4 do 8 godzin w miesiącu, dążąc do poprawy rozwoju i zaopatrzenia deficytów w niżej wymienionych obszarach:

• problemy z fizycznością – nieprawidłowe odbieranie bodźców przez zmysły, nieprawidłowe funkcjonowanie aparatu ruchu;
• problemy z emocjami – brak poczucia własnej wartości, nieprawidłowe wyrażanie, odbieranie i przeżywanie emocji;
• problemy poznawcze – kłopoty z koncentracją uwagi, pamięcią, spostrzeganiem czy myśleniem;
• problemy społeczne – złe funkcjonowanie w grupie, nieumiejętność przestrzegania zasad, brak empatii czy współodczuwania.

Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka – komu przysługuje?

WWR przysługuje każdemu dziecku (a patrząc kompleksowo, także i jego rodzinie) posiadającemu stwierdzenie niepełnosprawności – od chwili orzeczenia, aż do momentu rozpoczęcia nauki w szkole.

Mówimy więc tu o maluszkach i przedszkolakach, których układ nerwowy i różne obszary w mózgu dopiero się rozwijają, mają więc dużą szansę na poprawienie ich funkcjonowania w przyszłości. Aby objąć dziecko terapią wczesnego wspomagania rozwoju potrzebna jest opinia wydana przez zespół orzekający, działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Same zajęcia mogą być prowadzone w różnych ośrodkach, w których pracują odpowiednio wykwalifikowani specjaliści WWR, posiadający przygotowanie do pracy z małymi dziećmi o zaburzonym rozwoju psychoruchowym.

Jaka jest skuteczność terapii wczesnego wspomagania rozwoju?

Jak zwykle w takich przypadkach, czas gra tu kluczową rolę. Im wcześniej zauważony i zdiagnozowany zostanie dany deficyt tym szybciej będzie możliwe wdrożenie odpowiedniej terapii.

Im niższy wiek, tym także większa szansa na dużą poprawę lub nawet całkowite przywrócenie prawidłowego rozwoju dziecka w konkretnym obszarze. Układ nerwowy maluszka jest jeszcze bardzo plastyczny i dużo może się zmienić: na korzyść (wprowadzając odpowiednie leczenie i specjalistyczne zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju) lub wręcz przeciwnie (jeżeli problem zostanie zbagatelizowany i nikt nie podejmie pracy terapeutycznej z dzieckiem niepełnosprawnym). Od tego zależeć będzie komfort życia i dalsza samodzielność osoby niepełnoprawnej.

Mówi się, że terapia WWR to terapia całej rodziny. Faktycznie na ostateczny sukces i pomyślność ma wpływ dobra współpraca rodziców z terapeutami. To najbliżsi spędzają większość czasu z maluchem i to oni powinni ćwiczyć z dzieckiem w domu, ściśle według wskazówek i schematów przekazywanych im przez specjalistów. Systematyka i dokładne przestrzeganie reguł i poprawności wykonywanych ćwiczeń decyduje o tym, czy uda się pomóc optymalnie i wyciągnąć najwięcej ile tylko można w konkretnym przypadku. Jak już było wspomniane wyżej, wczesne wspomaganie rozwoju przysługuje w granicach 4 do 8 godzin miesięcznie, a pracować z dzieckiem powinno się codziennie, aby osiągnąć zamierzone efekty. Im więcej nowych połączeń neuronów uda się pozyskać, tym większa szansa, że uzyskane rezultaty uda się utrzymać przez całe życie.

Kto może prowadzić zajęcia w ramach wczesnego wspomagania rozwoju dziecka?

W ramach wczesnego wspomagania rozwoju organizowane są zajęcia terapeutyczne prowadzone przez specjalistów z różnych dziedzin. Będą to więc neurolodzy, pedagodzy, pedagodzy specjalni (w zależności od rodzaju niepełnosprawności dziecka: w zakresie oligofrenopedagogiki, tyflopedagogiki, surdopedagogiki), logopedzi, terapeuci SI, psycholodzy, rehabilitanci i fizjoterapeuci (absolwenci podyplomowych studiów kwalifikacyjnych), pracujący w zespołach. Tylko takie holistyczne i kompleksowe podejście może zagwarantować pełen sukces.

Program studiów podyplomowych WWR

Studia podyplomowe z wczesnego wspomagania rozwoju przeznaczone są dla tych nauczycieli lub innych osób posiadających wykształcenie wyższe, chcących uzyskać kwalifikacje w zakresie WWR.

Program nauczania spełnia wymogi określone rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela i przygotowuje absolwentów do pełnienia roli terapeuty, pedagoga specjalnego, pracującego z dziećmi z zaburzeniami rozwoju. Takie osoby mogą pracować we wszystkich miejscach, w których prowadzona jest terapia WWR, m. in. w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, szkołach, przedszkolach lub w ośrodkach i poradniach rehabilitacyjnych, zobligowanych do prowadzenia zajęć terapeutycznych.