Kiedyś to było! Każdego dnia o godzinie 19 wieczorem niemal wszystkie dzieci zasiadały przed TV, żeby obejrzeć dobranockę. Był to swego rodzaju rytuał, który pozwalał idealnie zakończyć pełen zabawy dzień. Spotkanie z ulubionymi bohaterami dawało chwilę wypoczynku i dobrej zabawy, ale nie takiej, która pobudza i targa emocjami, a raczej daje prostą przyjemność, wzmaga kreatywność i wyobraźnię, a także wywołuje uśmiech. Często były to chwile radości dla całej rodziny. Jakie bajki były najchętniej oglądane przez dzieci? Jakie są kultowe dobranocki i co sprawia, że obecnie tak często mówi się: kiedyś było jakoś fajniej w kontekście bajek dla dzieci?
Stare bajki – 10 kultowych polskich (i nie tylko) dobranocek
Spis treści
Jakie były stare bajki?
Pozytywne, bezpretensjonalne, bezpieczne, wesołe – tak w skrócie można określić stare bajki, na których wychowywały się całe pokolenia Polaków. Z pewnością obecnie dzieci byłyby zaskoczone animacjami – które są dalekie od dzisiejszych efektów komputerowych – prostymi kreskami oraz w wielu przypadkach... brakiem słów! Wiele animacji było bowiem niemych – efekty tworzyła odpowiednia dobrana muzyka oraz historia, która zawarta w obrazkach bawiła i szczerze interesowała.
Stare bajki pozbawione były kontekstów i dwuznaczności, zrozumiałych tak naprawdę tylko dla dorosłych, wielowątkowości, która potrafi namieszać w głowie małego widza, agresywnych przekazów i nadmiaru wrażeń wizualnych. Były po prostu lekkie, łatwe w odbiorze i przyjemne, wzbudzały pozytywne emocje i podobały się zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
Kultowe bajki lat 90.
Do najpopularniejszych polskich bajek animowanych, które oglądało się w latach dziewięćdziesiątych i które do dziś wywołują uśmiech na twarzy, należą m.in.: Bolek i Lolek, Reksio, Zaczarowany ołówek, Miś Uszatek, Baltazar Gąbka, Przygody kota Filemona, Dziwne przygody Koziołka Matołka, Pomysłowy Dobromir, Jacek i Agatka.
-
Bolek i Lolek. To serialowa opowieść o dwóch braciach bliźniakach, którzy nigdy się nie nudzą! Ich niesamowita wyobraźnia sprawia, że zawsze znajdą sposób na ciekawą zabawę, dzięki czemu przeżywają mnóstwo przygód. Bajka przepełniona jest optymizmem, klimatem braterstwa i dobrego humoru, co pozytywnie oddziałuje na dzieci. Jest odzwierciedleniem prawdziwego, pełnego przygód dzieciństwa, a o takich perypetiach, jakie spotykały jej bohaterów, marzy każde dziecko.
-
Reksio. Kreskówkowy serial opowiada o przygodach rezolutnego kundelka Reksia, który codziennie przeżywa mnóstwo ciekawych, nie zawsze „psich” przygód oraz mierzy się z różnymi problemami, z których zawsze potrafi wyjść obronną łapką. Pomysłowy piesek był swego czasu marzeniem każdego dziecka, bo niemal każde chciało mieć swojego Reksia! Zwierzęcy bohaterowie to doskonały sposób, by na zasadzie prostych skojarzeń uczyć dzieci empatii i pozytywnego nastawienia do zwierząt.
-
Zaczarowany ołówek. To historia o tym, jak mały chłopiec z pomocą małego krasnala wchodzi w posiadanie niezwykłego ołówka – wszystko, co zostanie nim narysowane, natychmiast staje się prawdziwe, a sam ołówek pojawia się w chwilach, w których jest najbardziej potrzebny. Dzięki temu mały bohater może znaleźć rozwiązanie wielu problemów i z chęcią pomaga wszystkim, którzy tego potrzebują. Tytułowy ołówek jest fizycznym odzwierciedleniem dziecięcej wyobraźni, która ma niezwykłą moc i pozbawiona jest jakichkolwiek ograniczeń. Animacja pokazuje, że wystarczy chwila zastanowienia, by we własnej głowie stworzyć coś, co jest przydatne i pomocne.
-
Miś Uszatek . Bajka opowiada o przygodach misia o imieniu Uszatek, który codziennie przed spaniem odpowiada dzieciom, co wydarzyło mu się w ciągu dnia. Okazuje się, że dzień z życia misia i jego przyjaciół – prosiaczka, zajączków czy królika – może być bardzo ciekawy! Zdecydowanym atutem tej uroczej bajki jest to, że pod pozorem prostych historii każdy odcinek uczy tego, jak z pomocą przyjaciół radzić sobie w trudnych sytuacjach. Miś Uszatek to dobranocka wyjątkowo bezpretensjonalna i sympatyczna, w klimacie sprzyjającym wyciszaniu się i relaksowaniu, stworzona z myślą o najmłodszych. Wspaniale pokazuje, jak ważna jest współpraca i przyjaźń.
-
Baltazar Gąbka. Ta sympatyczna produkcja z wątkiem kryminalnym oraz Krakowem w tle opowiada o wyjątkowym naukowcu profesorze Gąbce i jego przygodach w podróży do Krainy Dreszczowców. Równie znane, jak sam profesor, są postaci szpiega Don Pedra, królewskiego kucharza Bartłomieja Bartoliniego herbu Zielona Pietruszka oraz, oczywiście, Smoka Wawelskiego! Przygody Baltazara Gąbki to wyjątkowo ciekawa seria dla dzieci lubiących zagadki i dobry humor, która przy okazji może zachęcić do nauki historii.
-
Przygody kota Filemona. Ta urocza animacja opowiada o dwóch kotach – starym, leniwym, czarnym Bonifacym i małym białym kocurku Filemonie, który żądny wiedzy i przygód, z chęcią poznaje świat. Oboje mieszkają w małym wiejskim domku, a ich przyjaźń to wyjątkowe połączenie dziecięcego żywiołu i dorosłej mądrości. Animacja doskonale ukazuje połączenie dwóch pokoleń i ich współgranie, uczy szacunku, wrażliwości i sprawiedliwości. Ta łagodna bajka dla najmłodszych jest całkowicie pozbawiona agresji, dzięki czemu idealnie nadaje się na wieczorny, wyciszający seans.
-
Dziwne przygody Koziołka Matołka. Bez wątpienia każdy dorosły pamięta te słowa: W Pacanowie kozy kują, więc koziołek – mądra głowa – błąka się po całym świecie, aby dojść do Pacanowa. I o tym właśnie opowiada historia odważnego koziołka, który podążając do Pacanowa, przeżywa wiele ciekawych, a czasem nawet niebezpiecznych przygód. Koziołek Matołek to bajka, która uczy wytrwałości w dążeniu do celu i pokazuje, jak zdobywać nowe doświadczenia, nawet jeśli te poprzedzone są trudnościami.
-
Pomysłowy Dobromir. To serial opowiadający o zdolnym chłopcu, który mieszka wraz z dziadkiem i szpaczkiem w małym domku. Codziennie pomaga w domowych i ogrodowych pracach, i ma mnóstwo ciekawych pomysłów. Postać głównego bohatera do dziś jest przywoływana jako wzór i służy określaniu kreatywnej osoby, która potrafi rozwiązać każdy domowy problem. Bajka doskonale uczy współpracy oraz tego, jak można wykorzystywać różne pomysły w codziennym życiu.
-
Pszczółka Maja. Piosenkę z tej kultowej bajki śpiewaną przez Zbigniewa Wodeckiego, znają niemal wszyscy! Produkcja opowiada o przygodach sympatycznej pszczółki Mai, która zawsze chętnie wszystkim pomaga, ale często wpada w kłopoty. Na szczęście, zawsze może liczyć na pomoc swoich przyjaciół. Serial animowany przemyca sporo wiedzy na temat przyrody i zależnościach w niej występujących, a także uczy o przyjaźni i współpracy.
-
Jacek i Agatka. To jedna z najstarszych polskich dobranocek, stworzona metodą pacynkową. Opowiada o przygodach rodzeństwa – Jacka i Agatki – których przygody nie tylko bawiły małoletnich widzów, ale miały również wartości dydaktyczne. Uczyły podstawowych zasad współpracy, a także tego, że zawsze warto być sobą.
Wszystkie seriale animowane emitowane w dawnych czasach łączyły podobne motywy – bohaterowie zawsze mogli liczyć na przyjaciół, byli kreatywni i chętni do pomocy. Animacje były pozbawione jakiejkolwiek agresji – idealnie nadawały się na wieczorne seanse dla najmłodszych, a z bohaterów można było czerpać wzorce. Nie niosły ze sobą ryzyka przebodźcowania czy też kształtowania złych postaw – były bezpieczne, lekkie w odbiorze, a przy tym interesujące dla dzieci.
Bajki z dzieciństwa – urok dawnych lat
Stare bajki miały ponadczasowy przekaz, co z pewnością czyni je wyjątkowymi. Wątki, które poruszały, są wiecznie żywe, dlatego nawet dzisiaj wywołują uśmiech i z sentymentem się do nich powraca. Wśród starych bajek, które oglądało się na wieczorynkę, znaleźć można było nie tylko polskie, ale również zagraniczne produkcje.
Poza polskimi bajkami, na dobranocki puszczane były także zagraniczne seriale. Do jednych z najpopularniejszych zdecydowanie należały Muminki. To serialowa opowieść o sympatycznych trollach, zamieszkujących Dolinę Muminków. Wraz ze swoimi przyjaciółmi – Włóczykijem, Ryjkiem, Paszczakiem, Małą Mi i innymi – codziennie przeżywają nowe przygody. Wiele postaci z Muminków doczekało się swoistego kultu i na dobre osiadło w popkulturze, tak jak wspomniany Włóczykij, będący obecnie swego rodzaju symbolem podróżników czy Mała Mi – niesforna, odważna i zawadiacka dziewczynka, która zawsze potrafi osiągnąć swój cel.
Nie można również pominąć disneyowskich animacji o przygodach Kaczora Donalda, Myszki Miki czy Chipa i Dale'a, a wraz z postępem mediów zaczęły się pojawiać alternatywne produkcje, które wnosiły do świata bajek nową jakość.
Jakie są popularne bajki?
Wśród animacji, które do dziś wspomina się z uśmiechem, były również takie, które – wtedy uwielbiane – dziś nadal są z chęcią oglądane, ale jednocześnie wywołują dyskusję, czy aby na pewno przekazują dzieciom odpowiednie treści. Chodzi o animacje, w których głównymi bohaterami są dziewczynki, np. królewna czekająca tylko na księcia. Dotyczy to głównie baśni, które zachwycały wspaniałymi rysunkami, np. Śnieżka, Mała Syrenka czy Kopciuszek, ale w których bohaterka nie odznacza się żadną cechą charakteru, która mogłaby stanowić inspirację czy wzorzec dla dzieci.
Nie oznacza to, że bajki te są pozbawione wartości i morału – mówią o sile wyobraźni i marzeń o tym, że warto być dobrym, uczynnym, sprawiedliwym i pomocnym. Obecnie jednak odchodzi się od przedstawienia bohaterek jako biernych i niesamodzielnych, tworząc silne postaci kobiece, niezależne, odważne i pomysłowe, marzące o czymś więcej niż wyłącznie księciu na białym koniu.
Polskie filmy animowane zachwycały prostotą, z kolei zagraniczne animacje zabierały w wyjątkowy świat baśni. Do dziś, kiedy zupełnie przypadkiem natrafi się na nie w TV, dla wielu dorosłych stanowią wspaniałą podróż sentymentalną.
Dobranocki były ważny elementem dzieciństwa wielu Polaków. Wspomnienie wieczornych rytuałów do dziś wywołuje uśmiech. Obecnie coraz więcej rodziców niechętnie podchodzi do oglądania przez dzieci bajek, szczególnie wieczorem, z obawy przed nadmiarem bodźców i nieodpowiednimi treściami. Może jednak warto spojrzeć wstecz, na swoje dzieciństwo i pokazać własnym pociechom, jak kiedyś wyglądały wieczorynki i typowe bajki w telewizji. Z pewnością wiele dzieci będzie zachwyconych i z przyjemnością obejrzy to, co bawiło rodziców. Może być to także wstęp do ciekawej dyskusji na wartościowe, poruszane w wieczorynkach tematy.
Bibliografia
- https://pilot.wp.pl/strefapilota/stare-polskie-bajki-czyli-kultowe-dobranocki-do-ktorych-warto-wrocic-6772943226456672a
- https://littleforest.pl/stare-bajki-dla-dzieci/
Opublikowano: 02.08.2024;
Oceń:
0.0
Roksana Krysa
dziennikarka
Magister filologii polskiej ze specjalizacją z komunikacji społecznej i krytyki literackiej. Jest copywriterem z wieloletnim doświadczeniem, ze szczególnym zamiłowaniem do tematyki parentingowej, którą realizuje w oparciu o samodzielnie zdobywaną wiedzę i własne doświadczenia. Szczególnie bliskie są jej założenia pedagogiczne Korczaka, Montessorii i Freineta oraz idea rodzicielstwa bliskości.
Komentarze i opinie (0)