Zadania nauczyciela
Obserwacja sposobów zachowania dzieci należy do obowiązków nauczycieli. Oceny zachowania przedszkolaków dokonuje się na podstawie specjalnie przygotowanych arkuszy obserwacyjnych, które są dostosowane do wieku dzieci - obserwacje dotyczą funkcji poznawczych, myślenia, mowy oraz emocji.
Na podstawie danych zgromadzonych w arkuszu nauczyciel określa poziom rozwoju dziecka (umiejętności) oraz poziom socjalizacji. Jeżeli z obserwacji nauczyciela wynika, że dziecko nie osiągnęło oczekiwanego w jego wieku poziomu, bądź znacznie od niego odstaje, to za zgodą rodziców kieruje się malucha do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, która działa w każdym większym mieście.
Bez zgody rodziców nie ma możliwości postawienia diagnozy przez specjalistę. Nauczyciel najpierw w rozmowie z rodzicem informuje go o problemach i trudnościach jakie wykazuje dziecko oraz proponuje rodzinie wizytę w poradni. Termin wizyty w poradni umawia nauczyciel - wypisuje przy tym opinię, w której wymienia wszelkie zaobserwowane przez siebie niedociągnięcia i zaburzenia. To, czy dziecko ostatecznie trafi do poradni, zależy od decyzji rodziców.
Badania w poradni Psychologiczno-Pedagogicznej
Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna zatrudnia m.in. psychologów, pedagogów, logopedów, terapeutów. Wszystkie zaburzenia, nawet związane ze wzrokiem lub słuchem, są najpierw sprawdzane w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Jeśli dziecko ma np. problemy z dzieleniem wyrazów na sylaby, specjalista w poradni ocenia (na podstawie badania audiometrycznego), czy przyczyną są zaburzenia związane ze słuchem fizjologicznym czy ze słuchem fonematycznym.
W Poradni Psychoologiczno-Pedagogicznej dziecko jest poddawane testom, dzięki czemu można ustalić poziom braków, jaki wykazuje. Na podstawie wyników testów określa się rodzaj terapii i ćwiczeń, które będą prowadzić rodzice i nauczyciele. Współpraca rodziców i nauczycieli jest bardzo ważna - po otrzymaniu wyników poradnia przekazuje rodzicom opinię. Rodzic może, choć nie musi, udostępnić ją nauczycielom przedszkolnym. Jest to o tyle ważne, że przedszkola same prowadzą zajęcia wyrównawcze - zgodnie z zaleceniami poradni.
Gotowość szkolna
6-latki są badane pod kątem gotowości szkolnej. Jeśli poziom ich umiejętności (umiejętność czytania, liczenia) znacznie odbiega od normy, to zaleca się rodzicom odroczenie od obowiązku szkolnego. Równocześnie prowadzi się z dzieckiem terapię zajęciową (zajęcia wyrównawcze) niwelującą istniejące braki. Rodzic ma prawo odmówić odroczenia obowiązku szkolnego, ale praktyka pokazuje, że chociaż dziecko idzie do szkoły, później i tak wraca do poradni.
ADHD
Coraz częściej dzieci w wieku przedszkolnym mają duże kłopoty z koncentracją uwagi, są niespokojne, nie potrafią usiedzieć na miejscu. Za tym idą kłopoty wychowawcze (w przedszkolu i w domu) oraz kłopoty z nauką. Dzieci, które w przedszkolu są nadpobudliwe i wykazują zaburzenia koncentracji uwagi, kieruje się (za zgodą rodziców) do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w celu wykluczenia ADHD.
ADHD to zespół nadpobudliwości psychoruchowej powiązany z deficytem uwagi. Do symptomów ADHD należą:
- zaburzenia uwagi (dzieci są skoncentrowane w małym stopniu),
- impulsywność (kierują się w zachowaniu chwilowym bodźcem),
- hiperkinezja (wykazują wysoki poziom aktywności),
- emocjonalna labilność (popadają w szybkie zmiany nastroju),
- kłopoty w kontaktach z rówieśnikami (często wywołują konflikty).
Jeśli psycholog stwierdzi ADHD, wtedy wysyła dziecko do Poradni Zdrowia Psychicznego. Rozpoznanie ADHD oznacza konieczność poddania dziecka terapii. Dzieci z ADHD są leczone farmakologicznie i poprzez indywidualną terapię psychologiczną. Dzieci z ADHD są na ogół bardzo inteligentne, jednak rozpoczęcie terapii jest o tyle ważne, że zaburzenia uwagi i koncentracji mają duży wpływ m.in. na odnoszenie sukcesów w szkole.
Autyzm
Dzieci z autyzmem zachowują się, jakby żyły w swoim własnym świecie. Autyzm u dzieci przedszkolnych przejawia się poprzez:
- wycofanie z życia grupy (dziecko nie uczestniczy w zabawach, nie bawi się z innymi dziećmi)
- odosobnienie dziecka (dziecko przebywa w swoim towarzystwie, nie rozmawia z pozostałymi dziećmi)
- brak kontaktu wzrokowego (dziecko nie utrzymuje kontaktu wzrokowego w czasie rozmowy)
W przypadku podejrzewania przez nauczyciela autyzmu również bardzo ważna jest rozmowa z rodzicami. Jeśli rodzic wyraża zgodę, dziecko kierowane jest do Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, zaś później do Poradni Zdrowia Psychicznego. Tam specjaliści dobierają terapię zgodnie ze stopniem intensywności objawów choroby (autyzm może występować w lżejszej lub cięższej postaci).
Rodzice i nauczyciele
Do obowiązków nauczycieli należy obserwacja dzieci i wykrywanie ewentualnych zaburzeń. Nauczyciel musi poinformować rodzica o tym, że dziecko ma trudności i na czym te trudności polegają. Jednak zgodę na wizytę dziecka i badania w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej musi wyrazić rodzic. Jeśli rodzic po wizycie w poradni udostępni nauczycielowi opinię specjalisty, wtedy nauczyciele w przedszkolu będą mieli szansę przystąpić do reedukacji dziecka, prowadząc z nim odpowiednie zajęcia wyrównawcze. Rodzice jednak nie mają takiego obowiązku - wszystko zależy od ich dobrej woli.
Przeczytaj, zanim stwierdzisz, że masz trudne dziecko.
