Pleśniawki u dzieci – skąd się biorą i jak je zwalczyć?

Pleśniawki u dzieci – niepokojące zmiany w jamie ustnej dziecka

Pleśniawki u dzieci mają postać kremowo-białych plam, które uwidaczniają się, gdy badamy wnętrze jamy ustnej malucha. Najczęściej zlokalizowane są po wewnętrznej stronie policzków, na języku, podniebieniu, dziąsłach lub w gardle. Pleśniawki mogą występować pojedynczo lub w skupiskach. W skrajnych przypadkach zajmują nawet całe wnętrze jamy ustnej dziecka.

Pleśniawki mogą sprawiać niemowlakowi ból oraz dyskomfort podczas ssania. Zazwyczaj maluch sygnalizuje to rozdrażnieniem, nadmierną płaczliwością oraz niechęcią do jedzenia. Starsze dzieci najczęściej zgłaszają ból lub pieczenie w jamie ustnej, które nasila się podczas jedzenia i picia. Kilkulatki bardzo często podrażniają też pleśniawki palcem lub zębami, co prowadzi do uszkodzenia śluzówki jamy ustnej i delikatnego krwawienia.

Pleśniawki u dzieci – dlaczego powstają?

Pleśniawki u niemowlaka i starszych dzieci są spowodowane przez drożdżaki z rodziny Candida albicans, które wchodzą w skład mikroflory bakteryjnej ludzkiego przewodu pokarmowego oraz mikroflory bakteryjnej skóry. Grzyby te są dla nas niegroźne, o ile występują w kontrolowanych ilościach. Sytuacja zmienia się, gdy na skutek osłabienia odporności dochodzi do nadmiernego rozrostu wspomnianych wyżej drożdżaków. Prowadzi to do zaburzenia prawidłowej flory bakteryjnej, na skutek czego rozwija się infekcja grzybicza, czyli kandydoza jamy ustnej, której objawem są m.in. pleśniawki.

Najczęstszą przyczyną pleśniawek u niemowlaka jest niedojrzałość układu odpornościowego, który dopiero „uczy się”, jak reagować na kontakt z różnymi patogenami. W takim przypadku wspomniane wyżej zmiany zazwyczaj znikają samoistnie i zupełnie przechodzą z wiekiem.

Pleśniawki u niemowląt – inne przyczyny ich powstawania

Wiemy już, że pleśniawki u małych dzieci pojawiają się na skutek obniżenia odporności organizmu i zmian w składzie mikroflory bakteryjnej. Poza tym mogą one pojawić się:

• u wcześniaków, noworodków z niską masą urodzeniową i niską odpornością,
• w czasie antybiotykoterapii,
• na skutek podawania dziecku sterydów wziewnych,
• w przebiegu cukrzycy,
• w wyniku nieprawidłowej higieny jamy ustnej,
• podczas ząbkowania,
• na skutek używania przez niemowlę brudnych zabawek i akcesoriów (np. smoczek, gryzak),
• podczas karmienia piersią, jeśli brodawki matki są zainfekowane drożdżakami Candida.

Pleśniawki u dzieci – rozpoznanie i leczenie

Pleśniawki u dzieci rozpoznaje się przede wszystkim na podstawie charakterystycznych białych nalotów w jamie ustnej. Zwykle nie ma potrzeby wykonywania dodatkowych badań, takich jak wymaz, chyba że leczenie nie przynosi oczekiwanych rezultatów. W takiej sytuacji wymaz pobiera się w celu potwierdzenia lub wykluczenia zakażenia Candida.

Leczenie pleśniawek polega na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych, które dostępne są w formie zawiesin, płynów do pędzlowania jamy ustnej, żeli lub sprayów. Najczęściej stosowanym lekiem jest nystatyna, którą należy aplikować 2-3 razy dziennie na zmienione chorobowo miejsca. Nystatyna jest lekiem wydawanym na receptę, a do jej uzyskania konieczna jest konsultacja z pediatrą. W przypadku cięższych zakażeń grzybiczych lekarz może przepisać preparat zawierający flukonazol.

Ile trwają pleśniawki u dziecka? Zmiany mogą utrzymywać się od kilku dni do dwóch tygodni. U niektórych maluchów problem może jednak nawracać, zwłaszcza jeśli po wdrożonym leczeniu nie zmienią się nawyki higieniczne rodziców lub gdy dziecko cierpi na niedobory odporności.

Pleśniawki u dzieci – domowe sposoby na pleśniawki

Jeśli z jakiegoś powodu nie chcesz sięgać po leki przeciwgrzybicze, możesz spróbować zwalczyć pleśniawki u dziecka przy pomocy domowych sposobów. Nasze babcie stosowały w tym celu roztwór wody i wody utlenionej w stosunku 1:1. W takim roztworze należy zamoczyć czysty wacik i przecierać nim pleśniawki.

Inną metodą jest zastosowanie płukanki z wody i sody oczyszczonej. Jedną łyżeczkę sody należy rozpuścić w wypełnionej do połowy szklance wody i dokładnie wymieszać. Podobnie jak w poprzednim przypadku – roztworem przecieramy miejsca zmienione chorobowo. U starszych, kilkuletnich dzieci można zastosować płukankę z rumianku lub szałwii.

Czy Octenisept na pleśniawki u dziecka to dobry pomysł? Octenisept jest preparatem antyseptycznym, który jest używany do dezynfekcji ran i powierzchni skóry. Preparat wykazuje działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze i – według producenta – może być stosowany do leczenia aft i pleśniawek u dzieci i niemowląt.

Profilaktyka pleśniawek u dzieci – higiena i odpowiednia dieta to podstawa!

Jeśli chodzi o pleśniawki u niemowląt, to żeby im skutecznie zapobiegać, należy dbać o wzorową higienę wszystkich akcesoriów, których używamy do karmienia i uspokajania malucha. Butelki i smoczki należy dokładnie umyć przed podaniem dziecku, a najlepiej dezynfekować przy użyciu specjalnych preparatów.

Pamiętaj również o codziennym myciu jamy ustnej niemowlaka. To, że maluch nie ma ząbków, to żadna wymówka. Dziąsła należy czyścić gazikiem lub specjalną szczoteczką. Prawidłowa higiena jamy ustnej pomaga utrzymać florę bakteryjną jamy ustnej pod kontrolą. Jeśli karmisz naturalnie, konieczne przemyj brodawki ciepłą wodą, zanim podasz dziecku pierś.

W przypadku starszych dzieci ważna jest zarówno higiena, jak i odpowiednia dieta. Postaraj się, by w jadłospisie malucha było jak najmniej cukru i przetworzonych produktów. Zamiast tego podawaj dziecku dużą ilość świeżych warzyw, kiszonki i produkty bogate w witaminę B.

Pleśniawki a afty – jaka jest różnica?

Pleśniawki i afty to dwie różne dolegliwości w obrębie jamy ustnej. Jak już wyjaśniliśmy, pleśniawki spowodowane są przez grzyby z rodziny Candida i mają postać białych plamek pojawiających się na języku, dziąsłach i policzkach. Takie zmiany są zazwyczaj bezbolesne, choć mogą sprawiać pewien dyskomfort podczas jedzenia.

Z kolei afty to małe, bolesne owrzodzenia, które pojawiają się na błonie śluzowej jamy ustnej – przede wszystkim na wewnętrznej stronie policzków i warg, czasem również na dziąsłach. Zazwyczaj są niewielkie (ich średnica nie przekracza 1 cm), okrągłe, pokryte szaro białawą siateczką, otoczone żywoczerwoną obwódką (związaną z toczącym się stanem zapalnym). Czynnikiem różnicującym je z pleśniawkami są większe dolegliwości bólowe oraz fakt, że są one ubytkiem w śluzówce, a nie nalotem. Niekiedy występować mogą także stany podgorączkowe i powiększenie węzłów chłonnych. Afty mogą występować na skutek stresu, niedoborów żywieniowych lub drobnego urazu śluzówki. Nie mają jednak nic wspólnego z zakażeniem grzybiczym.