Pierwsza pomoc u dziecka – jak reanimować?

Dlaczego w domach zdarza się najwięcej wypadków?

Uśpiona czujność i poczucie pewności – to właśnie one działają na niekorzyść rodziców, którzy są pewni, że ich pociechy są w domu bezpieczne i że nic im nie grozi. Do tego dochodzi wyparcie i myśl, że „mnie nie dotyczą” ekstremalne sytuacje, o których słychać w telewizji. Tymczasem właśnie w domu i przydomowym obejściu, kiedy wydaje się, że nic złego nie może się wydarzyć, dochodzi do sytuacji takich, jak wylanie na siebie wrzątku, zakrztuszenie klockiem czy podtopienie w basenie.

Udzielanie pierwszej pomocy – jak powinno wyglądać?

Po wypadku, kiedy zdrowie lub życie dziecka są zagrożone, należy niezwłocznie udzielić pierwszej pomocy, telefonując jednocześnie na pogotowie ratunkowe. Dyspozytor medyczny, która odbierze telefon, udzieli rad, jak w danej sytuacji postępować, a te kilka minut przed przyjazdem służb, może zaważyć o zdrowiu i życiu dziecka.

Należy wiedzieć, że udzielanie pierwszej pomocy dziecku różni się w zależności od jego wieku. Innej pomocy wymagają niemowlęta (dzieci poniżej 1. roku życia), a innej starsze dzieci (od 1. roku do osiągnięcia dojrzałości) czy dorośli, jednak każdy krok, mający na celu pomoc, jest właściwy!

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa – jak ją przeprowadzić u dziecka?

Jeśli po sekwencji 5 wdechów nie pojawiły się oznaki życia, rozpocznij uciskanie klatki piersiowej dziecka w proporcjach 15 uciśnięć klatki piersiowej, naprzemiennie z 2 oddechami.

U osób dorosłych NZK (nagłe zatrzymanie krążenia) często ma podłoże sercowe, z kolei u dzieci najczęściej ma podłoże oddechowe i zachodzi w wyniku uduszenia, zadławienia, utonięcia itp. Pierwszym, co należy zrobić, to zapobiec niedotlenieniu i zatrzymaniu krążenia. Najważniejsze jest więc dotlenienie organizmu i zadbanie o drożność dróg oddechowych.

Zanim jednak przejdzie się do resuscytacji krążeniowo-oddechowej u dziecka, należy zadbać o własne bezpieczeństwo i stan zdrowia, jeśli sytuacja tego wymaga. Dopiero wówczas będzie można efektywnie pomóc innemu poszkodowanemu.

Aby rozpocząć wszelkie zabiegi resuscytacyjne u dziecka, najpierw udrożnij drogi oddechowe. Niemowlętom i małym dzieciom, aby zapewnić drożność dróg oddechowych, można podłożyć pod tułów zrolowany ręcznik lub koc, aby zapewnić lekkie odchylenie głowy.

Resuscytację dziecka należy rozpocząć od 5 oddechów ratowniczych, czego nie robi się w przypadku osoby dorosłej. Wynika to z faktu, że najczęściej u dzieci dochodzi do niedotlenienia związanego z zaburzeniem oddychania – konieczna jest więc wentylacja, aby resuscytacja była skuteczna.

Utrzymując odchylenie głowy, każdy wdech powietrza do ust dziecka powinien trwać około 1 sekundę – objąć ustami można tylko usta (u starszych dzieci) lub nos i usta dziecka. Jednocześnie należy zaciskać palcami płatki nosa dziecka. Należy obserwować ruchy klatki piersiowej. Jeśli po sekwencji 5 wdechów nie pojawiły się oznaki życia, rozpocznij uciskanie klatki piersiowej dziecka w proporcjach 15 uciśnięć klatki piersiowej, naprzemiennie z 2 oddechami. Można także prowadzić resuscytację opartą na systemie 30 ucisków 2 oddechów, niezależnie od wieku poszkodowanego.

Jeśli chodzi o uciski klatki piersiowej – u niemowląt wykonuje się uciski dwoma palcami – palcem wskazującym i środkowym, a u starszych dzieci całą dłonią. Należy też pilnować głębokości ucisku – 4 cm w przypadku noworodka, 5 cm u niemowlęcia oraz 5-6 cm u starszego dziecka. Powinno się wykonywać 100-120 ucisków na minutę (2 na sekundę). Według najnowszych wytycznych, można pominąć sekwencję wdechów i skupić się wyłącznie na uciskach, bez przerwy, tak jak w przypadku osób dorosłych.

Należy pamiętać, że płuca dziecka są małe, więc należy wykonywać małe wdechy tak, by uniosła się klatka piersiowa dziecka. U dzieci powyżej 1. roku życia można użyć defibrylatora AED, jeśli jest dostępny.

Zakrztuszenie – pierwsza pomoc u dziecka

Co zrobić, jeśli w drogach oddechowych małego dziecka utknęło ciało obce? Przede wszystkim najefektywniejszym sposobem na pozbycie się ciała obcego, jest zachęcenie dziecka do kaszlu, w pozycji bezpiecznej, a więc pochylonej do przodu, bez uniesionych rąk. Jeśli to nie pomoże w udrożnieniu dróg oddechowych, należy dziecko spionizować, umieścić nad jego pępkiem naszą pięść, objąć ją drugą rękę i energicznie, ale z wyczuciem, ścisnąć pięć razy jego podbrzusze. Czynność powtarzać do skutku lub przybycia ratowników.

W przypadku niemowląt, które zachłysnęły się płynem, należy dziecko spionizować i uderzać między łopatki. W przypadku zakrztuszenia ciałem stałym, niemowlę należy położyć na przedramieniu, by rączki i nóżki swobodnie mu zwisały. Należy stabilnie trzymać jego głowę tak, by opierała się na dłoni, ale ani usta, ani nos dziecka nie powinny być zatkane. Następnie pochylamy lekko rękę w dół, a drugą wykonujemy 5 mocnych uderzeń między łopatki, a następnie przekładamy na plecy i wykonujemy 5 uciśnięć na klatkę piersiową dziecka, jak podczas resuscytacji.

Jeśli dziecko straci przytomność, po wezwaniu pomocy medycznej należy niezwłocznie rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową – oddechy ratownicze oraz uciśnięcia klatki piersiowej, aby przywrócić oddech dziecka.

Oparzenie

Pierwszym, co należy zrobić w sytuacji oparzenia, jest usunięcie zagrożenia termicznego, a także odzieży z miejsca oparzenia. Następnie oparzone miejsce należy schładzać letnią, a potem zimną wodą i zastosować opatrunek hydrożelowy. Po wezwaniu pomocy medycznej, jeśli to konieczne, można podać dziecku leki przeciwbólowe.

UWAGA!

Oparzeń nie należy okładać kefirem, jogurtem czy jakimikolwiek innymi niejałowymi okładami, ponieważ może dojść do zanieczyszczenia ran bakteriami.

Uderzenia w głowę i upadki

Kluczowa jest obserwacja dziecka. Jeśli dziecko straci przytomność po upadku, bez wahania należy zadzwonić na pogotowie ratunkowe. Należy to zrobić również w przypadku pojawienia się nudności z wymiotami, ospałości, zawrotów głowy, zaburzeń równowagi, nierównych źrenic czy wycieku krwi lub przejrzystego płynu (prawdopodobnie płynu mózgowo-rdzeniowego) z uszu, oczu lub nosa.

W przypadku niewielkich ran zawsze należy pamiętać o dezynfekcji i dokładnym oczyszczeniu rany, a także o zmianie opatrunków.

Pierwsza pomoc u dziecka – o czym należy pamiętać?

Przede wszystkim – należy zapanować nad własnym strachem. Mimo iż pierwsza pomoc u dziecka różni się nieco od tej, której udziela się dorosłemu – każde działanie jest odpowiednie, jeśli chodzi o ratowanie życia. Pierwszym, co należy robić, to szybko ocenić stan dziecka – czy dziecko oddycha, czy widać ruchy jego klatki piersiowej czy ma oddech nieprawidłowy/prawidłowy. Należy zrobić wszystko, by zapobiec niedotlenieniu, przywrócić drożność dróg oddechowych, usunąć ciało obce. W przypadku, kiedy dziecko jest nieprzytomne, np. w wyniku podtopienia czy zadławienia, należy niezwłocznie przystąpić do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.

Resuscytacja krążeniowo oddechowa krok po kroku

• Sprawdzenie reakcji.
• Zawołanie pomocy.
• Udrożnienie dróg oddechowych (może zajść konieczność usunięcia ciała obcego – u niemowlaka należy to robić w pozycji neutralnej, u starszego dziecka – przez lekkie uniesienie żuchwy ku tyłowi).
• Sprawdzenie oddechu – 10 sekund obserwacji klatki piersiowej, ust i nosa dziecka.
• Brak oddechu – 5 oddechów ratowniczych.
• Brak reakcji – 30 uciśnięć klatki piersiowej.
• 2 oddechy ratownicze + 30 uciśnięć.
• Wezwanie pomocy medycznej po minucie RKO.

Kiedy pierwsze zagrożenie minęło, a dziecko reaguje na bodźce i zawołania, należy otoczyć je troską i opieką, powstrzymując się od panikowania, które również jemu może się udzielić. Niebezpieczna sytuacja na pewno wywoła w nim stres, który może pozostawić w nim trwały ślad. Warto zadbać o to, by dziecko czuło się jak najbardziej bezpieczne i zaopiekowane w trudnych dla niego chwilach i by nie czuło strachu ze strony rodziców.