Układ immunologiczny człowieka odgrywa kluczową rolę w ochronie go przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Natura wyposażyła człowieka w mechanizmy pomagające mu bronić się przed atakiem na jego organizm. Jednym z nich jest siara, czyli pierwsze mleko, jakim matka karmi noworodka po powitaniu go na świecie. Wśród licznych cennych substancji, zawiera ona niezwykle cenną multiproteinę — laktoferynę. W artykule omówiono rolę i wpływ laktoferyny naturalnej i suplementowanej na rozwój, odporność i zdrowie dziecka.
Laktoferyna – czy warto podawać ją dziecku na odporność?
Spis treści
Czym jest laktoferyna?
Laktoferyna (LF) to glikoproteina, która w swojej budowie zawiera około 689 aminokwasów. Jest zaliczana do transferyn. Jej wyjątkowość polega m.in. na umiejętności wiązania jonów żelaza, którym zawdzięcza czerwony kolor i zmianę struktury przestrzennej cząsteczki, która zyskuje nazwę hololaktoferyna. Ponadto laktoferyna ma zdolność wiązania jeszcze innych typów cząsteczek, dzięki temu, że jest białkiem kationowym.
Pierwsze doniesienia o laktoferynie pochodzą z 1939 roku, a następnie po 20 latach wyizolowano ją z mleka krowiego oraz kobiecego. Nazwa substancji pochodzi z języka łacińskiego i jest złożona z dwóch słów: lacto – mleczny i ferrum – żelazo, co wskazuje na to, gdzie można znaleźć to białko, a także to, że główna funkcja, jaką ono pełni jest związana z żelazem.
Laktoferyna to aktywne białko serwatkowe naturalnie występujące w mleku ssaków, płynach ustrojowych, łzach, ślinie, nasieniu, a także wydzielinach z oskrzeli, dróg rodnych oraz przewodu pokarmowego. W mniejszych ilościach można ją znaleźć w neutrofilach, skąd jest uwalniana do krwi. Stanowi fundamentalny element odporności wrodzonej nieswoistej wszystkich ssaków, w tym człowieka. Należy do pierwszej linii obrony organizmu.
W największym stężeniu występuje w ludzkiej siarze i mleku następującym tuż po jej wyczerpaniu. Siara to pierwszy pokarm noworodka, bogaty w składniki odżywcze, wzrostowe i aktywne immunologicznie. Można stwierdzić, że mleko, które daje dziecku matka przez pierwsze kilka dób po porodzie, jest zastrzykiem pełnym substancji odpornościowych i immunomodulujących, w tym dużych, bo aż 10-krotnie wyższych dawek laktoferyny niż w dojrzałym mleku matki. Z tego względu karmienie dziecka piersią, możliwie jak najszybciej po porodzie, jest takie korzystne.
Przeczytaj też: Neutrofile u dziecka
W jaki sposób laktoferyna wpływa na zdrowie i odporność dziecka?
Pierwsze 2-3 miesiące życia noworodka to czas szczególnie niebezpieczny dla malucha, ponieważ nie ma on jeszcze własnych przeciwciał. Bazuje on jedynie na odporności biernej, przekazywanej mu przez mleko mamy. Wynika to z niedojrzałego jeszcze układu odpornościowego niemowlaka. Laktoferyna reguluje stężenie jonów żelaza w komórkach i wpływa na uszczelnianie nabłonka jelit, przez co wykazuje działanie ochronne na jego komórki.
Podatne na infekcje są błony śluzowe malca, co skutkuje często chorobami uszu, biegunkami oraz zapaleniami płuc, z czego dwie ostatnie choroby znajdują się wśród głównych przyczyn zgonów dzieci do 5 r. ż. Substancjami, które im zapobiegają, są przeciwciała IgA oraz laktoferyna, która działa wybiórczo i atakuje wyłącznie patogenne szczepy bakterii np. E. Coli. Ponadto reguluje ona skład mikroflory jelitowej niemowląt. U noworodków jest to kluczowe, ze względu na to, że prawidłowa flora bakteryjna zwiększa odporność, usprawnia trawienie i stanowi ochronę przed patogenami.
To właśnie laktoferyna została uznana za najważniejszy związek aktywny immunologicznie siary, ponieważ przeciwdziała infekcjom, spowodowanym zarówno działalnością bakterii, pasożytów, grzybów, jak i wirusów.
Laktoferyna wywiera działanie:
- bezpośrednie, zapobiegając zakażeniom poprzez zahamowanie rozwoju i niszczenie bakterii. Jest to możliwe za sprawą destrukcji ścian komórkowych bakterii, powodującej ich obumieranie;
- pośrednie, poprzez mobilizację układu odpornościowego;
- zwiększające kilkukrotnie aktywność antybiotyków, przez co można zmniejszyć ich dawkę.
Jakie właściwości ma laktoferyna?
Laktoferyna wykazuje pozytywny wpływ na organizm dziecka. Jest odporna na działanie dość wysokich temperatur i enzymów proteolitycznych. Jej aktywność biologiczna polega m.in. na działaniu:
- transportującym i ułatwiającym przyswajanie żelaza;
- antybakteryjnym;
- probiotycznym;
- bakteriostatycznym i bakteriobójczym;
- przeciwzapalnym, co jest wykorzystywane np. w leczeniu mukowiscydozy,
- przeciwutleniającym;
- przeciwnowotworowym;
- regulacyjnym;
- ochronnym przed sepsą, bakteriemią i stresem oksydacyjnym;
- pomocniczym w ochronie przed aż 60 groźnymi chorobami, np.: astmą, stwardnieniem rozsianym, chorobą Alzheimera.
Czytaj również: Jak podawać dziecku witaminę D?
Kto powinien przyjmować laktoferynę z zewnątrz?
Dostarczanie laktoferyny z zewnątrz jest wskazane nowonarodzonym dzieciom, w szczególności wcześniakom. Laktoferyna jest im niezbędna do rozwoju, nabywania odporności i zapobiegania groźnym dla życia chorobom, takim jak sepsa, bakteriemia, upośledzony rozwój dzieci urodzonych przedwcześnie czy martwicze zapalenie jelita.
Suplementy diety z laktoferyną są także polecane większym dzieciom oraz dorosłym, którzy cierpią na problemy związane z mikroflorą jelit, np. podczas biegunki, przyjmowania antybiotyku oraz po jego wybraniu.
Laktoferyna dla dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym
Jak wynika z poprzednich akapitów, laktoferyna jest potrzebna noworodkom i to w wysokich stężeniach. Z tego względu, niemowlęta, które z różnych przyczyn nie mogą być karmione piersią, powinny dodatkowo dostawać laktoferynę. Do tej pory najlepiej przebadana pod względem bezpieczeństwa jest laktoferyna bydlęca.
Dla kogo laktoferyna nie jest wskazana?
Zarówno laktoferyna ludzka, jak i bydlęca jest bezpieczna, ponieważ usuwa się z krwiobiegu po upływie 1-2 dób. Nie jest też toksyczna, nawet w dużych ilościach. Z tego względu, nie jest ona wskazana wyłącznie w przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik preparatu i samą substancję czynną oraz u osób z nietolerancją pokarmową tego składnika. Ponadto kobiety w ciąży i podczas laktacji powinny zasięgnąć porady lekarza przed spożyciem preparatu.
Laktoferyna jako suplement diety
Laktoferyna jest suplementowana przez dzieci i dorosłych ze względu na jej dobroczynne właściwości. Ważną zasadą przy przyjmowaniu jakiegokolwiek suplementu diety jest to, że nie można stosować go jako substytut zróżnicowanej diety. Suplement powinien być dodatkiem do żywności, a nie jej zamiennikiem. Ponadto przed zastosowaniem preparatu z laktoferyną należy zapoznać się z instrukcją jej przyjmowania.
Formy podania laktoferyny
Laktoferyna występuje w postaci suplementu diety w formie tabletek, kropli oraz saszetek do rozpuszczenia, przy czym dla dzieci polecane są krople oraz saszetki.
Suplement diety z laktoferyną w formie kropli jest przeznaczony dla najmłodszych dzieci, już od 1 dnia życia. Jego stosowanie jest niezwykle proste, ponieważ wystarczy odmierzyć zalecaną ilość kropli i podać je maluchowi.
Przy stosowaniu suplementu diety z laktoferyną w postaci saszetek do rozpuszczenia, trzeba pamiętać, że laktoferyna ulega denaturacji w wysokiej temperaturze ( 80-90 stopni Celsjusza w przypadku laktoferyny wołowej) i dlatego nie należy wsypywać proszku do gorącej wody. Zawartość saszetki należy rozpuścić w letniej wodzie.
Czytaj również: Obiadki dla 8-miesięcznego dziecka – pomysły i przepisy
Bibliografia
- K. A. Rak, M. Bronkowska, "Immunologiczne znaczenie siary", Hygeia Public Health 2014, s. 249-254;
- I. Gasińska, "Laktoferyna: wielokierunkowe działanie w profilaktyce i leczeniu zakażeń u noworodków urodzonych przedwcześnie", Postępy Neonatologii 2018, s. 87-94;
- J. Artym, M. Zimecki, "Korzystne działanie laktoferyny na mikrobiotę przewodu pokarmowego", Postępy mikrobiologii 2020, s. 277-290;
- P. Gajda-Moraszewski, K. Śpiewak, "Laktoferyna-białko multipotencjalne", Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Ścisłe, nr 10, 1/2015, s. 177-186;
- https://asecurin.pl/?gclid=Cj0KCQiA0eOPBhCGARIsAFIwTs4OBQXuF1h-Vr4HIQCV48yjEkUWzFzgrP7NNtvuZHzLnPV6UEJZVdQaAvM_EALw_wcB.
Opublikowano: 02.02.2022;
Oceń:
5.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Gilewska
Kosmetolog
Licencjonowany kosmetolog (temat pracy dyplomowej: „Pielęgnacja skóry dotkniętej trądzikiem pospolitym w gabinecie kosmetologa oparta o wybrane metody aparaturowe”) i magister administracji na specjalizacji zarządzania ochroną zdrowia (temat pracy magisterskiej: „Prawne i organizacyjne uwarunkowania wykonywania zabiegów kosmetycznych”). Propagatorka zdrowego trybu życia oraz kosmetyków naturalnych. Poszerza swoją wiedzę na kongresach i targach branżowych. Interesuje się psychologią i medycyną komplementarną.
Komentarze i opinie (0)