Czy zioła dla dzieci działają?
Ziołowe napary na dolegliwości ze strony układu pokarmowego czy przeziębienie były stosowane już przez nasze prababki, babcie i matki. Obecny napływ zachodnich trendów dietetyczno-medycznych powoduje, że do niegdyś niezwykle docenianej mocy ziół odnosimy się z coraz większym sceptyzmem. Nie ma on jednak uzasadnienia. Zioła i napary dla dzieci z nich przyrządzane mogą wspomagać funkcjonowanie układu nerwowego, odpornościowego, pokarmowego. Dzieje się tak za sprawą związków czynnych, zwanych też substancjami aktywnymi. Najbardziej interesujące grupy zostały opisane poniżej.
- Alkaloidy – mają bardzo silny wpływ na organizm i mogą być niebezpieczne. Jednak wiele z nich działa pozytywnie i jest używane w produkcji leków. Należą do nich substancje o działaniu przeciwbólowym (morfina), przeciwkaszlowym (kodeina), rozkurczowym(papaweryna i atropina), mogą też przyspieszać akcję serca (atropina). Alkaloidem jest też kofeina.
- Antrachinony – drażnią błonę śluzową jelita, powodują przyspieszenie jego perstaltyki i wywołują efekt przeczyszczający. Znajdziemy je w korze kruszyny, liściach aloesu czy senesu.
- Flawonoidy – są barwnikami kwiatów i liści. Wiele z nich działa pozytywnie na naczynia i układ krwionośny. Flawonoidy zawarte w koszyczku rumianku mają działanie antyalergiczne i przeciwzapalne, te z kwiatostanu lipy także mają wpływ na zmniejszenie stanu zapalnego.
- Antocyjany – stanowią odrębną grupą, ale należą do flawonoidów. Nadają barwę czerwoną, niebieską oraz fioletową. Poprawiają ostrość widzenia.
- Garbniki – to te same substancje, które wykorzystuje się w przemyśle skórzanym. Zawarte w spożywanych przez nas ziołach działają przeciwzapalnie.
- Fenole – działają bakteriostatycznie, czyli hamują rozwój mikroorganizmów. Poza tym mogą mieć działanie przeciwgorączkowe oraz pobudzające pracę układu odpornościowego.
- Glikozydy – należą do nich na przykład kadenoidy, glikozydy nasercowe, które znajduą się w naparstnicy, głogu, konwalii.
- Saponiny – podgrupa glikozydów o działaniu wykrztuśnym (zwiększają wydzielanie śluzu i upłynniają go) i wzmagającym wydzielanie soków trawiennych. Mają zdolność wiązania toksyn.
- Śluzy – mające działanie osłaniające. Znajdują się w prawoślazie i malwie.
- Terpenoidy – nadają zapach wielu roślinom. Do tej grupy należy na przykład mentol występujący w mięcie oraz karwon z kminku i kopru. Mają działanie drażniące, wykrztuśne, moczopędne, żółciopędne, uspokajające.
Inne grupy substancji zawartych w ziołach to: cukry proste i złożone, tłuszcze roślinne, kwasy organiczne (które mają pozytywny wpływ na przewód pokarmowy i mogą mieć działanie łagodnie przeczyszczające), witaminy i sole mineralne, a także działające hamująco na rozwój chorobotwórczych drobnoustrojów fitoncydy.
Przeczytaj też: Jak działa kodeina?
Zioła dla niemowląt i noworodków – czy to bezpieczne?
Mimo wielu pozytywnych właściwości ziół, stosując je u swojej pociechy należy zachować pewne środki ostrożności. Warto skonsultować wprowadzenie herbat ziołowych z lekarzem, szczególnie jeśli chodzi o bardzo małe lub wrażliwe dziecko.
Zioła u niemowlaka mogą bowiem powodować reakcje alergiczne (choć nie jest to częste). Większość tych stosowanych w celach leczniczych można stosować od 2. roku życia, warto jednak zapytać pediatrę, jakie ma zdanie na ten temat.
Starsze i zdrowe dziecko bez skłonności do alergii powinno czerpać z picia naparów czy herbatek ziołowych tylko korzyści. Jeśli jednak proces zdrowienia przedłuża się, lub planujemy zastosować długotrwałą kurację ziołami, należy zwrócić się po poradę lekarską.
Nawet jeśli dana herbatka ziołowa jest polecana dla noworodka czy niemowlaka, wprowadzenie jej do diety maluszka należy skonsultować z lekarzem. Warto na początku stosować słabe napary w małych ilościach, aby mieć pewność, że organizm je toleruje. Kiedy już wiadomo, że można zastosować u dziecka zioła, pojawia się pytanie, skąd je pozyskać.
Najlepiej udać się w tym celu do apteki, ewentualnie sklepu ekologicznego. Dostępne są herbatki dla dzieci w torebkach, zarówno jedno-, jak i wieloskładnikowe, a także zioła, które wsypuje się bezpośrednio do kubka lub zaparzacza.
Te zazwyczaj zawierają w opakowaniu tylko jeden gatunek rośliny. Są one najbardziej sprawdzoną i często najtańszą opcją. Na pudełku czy torebce zawsze znajduje się dokładna informacja o czasie i sposobie zaparzania danego zioła. Jeśli w ogródku czy na działce sami sadzimy zioła i jesteśmy pewni, co do gatunku, można je wykorzystać w postaci świeżej lub suszonej.
Napary i herbatki ziołowe dla dzieci – jakie można stosować?
Nie wszystkie zioła można stosować u dzieci. Wiele z nich zawiera substancje bardzo silnie działające na organizm lub takie, które najadą bardzo ostry smak i mogą działać drażniąco na przewód pokarmowy.
Najlepsze zioła dla dzieci to:
- rumianek – zmniejszający stany zapalne, wzdęcia, wymioty, skurcze,
- kwiat czarnego bzu – o działaniu przeciwzapalnym to naturalny i domowy sposób na gorączkę u dziecka,
- kwiat lipy – pomoże zwalczyć kaszel, przeziębienie, czy zapalenie górnych dróg oddechowych,
- owoc kopru włoskiego – jest znanym powszechnie ziołem i sposobem na kolki u dzieci, skurcze jelit i żołądka; pomaga też w ewakuacji gazów i wspomaga trawienie,
- owoc kminku – o działaniu analogicznym do kopru włoskiego,
- owoc anyżu – poza działaniem rozkurczowym na żołądek i jelita i wspomaganiu przy wzdęciach, ma działanie wykrztuśne,
- liść szałwii – pomocny w bólach gardła, anginie u dziecka, stanach zapalnych jamy ustnej,
- liść melisy – o działaniu uspokajającym układ nerwowy; stosowany w problemach z zaśnięciem oraz przy nerwowości; bywa też pomocny przy skurczach jelit i żołądka.
Liść mięty pieprzowej wspomaga trawienie, pomaga przy mdłościach. Nie jest jednak zalecany u małych dzieci – przyjmowany w nadmiarze może powodować refluks u dzieci.
Jak przygotowywać ziołowe napary i herbatki dla dzieci?
Opakowania ziół zawierają informacje o sposobie ich przygotowania. Oczywiście należy przestrzegać tych zasad. Najczęściej mówią one o wsypaniu danej ilości do kubka, zalaniu wrzątkiem, przykryciu i odczekaniu chwili (w zależności od ziół czas ten może być różny). Po zaparzeniu powinno się odcedzić zioła. Często, aby ułatwić ten proces, używa się popularnych zaparzaczy do herbaty, zazwyczaj metalowych. Jednak według farmaceutów i osób zajmujących się zielarstwem jest to błąd, ponieważ są one zazwyczaj produkowane z metalu o niskiej jakości.
Ziołowe napary dla dzieci powinno się przygotowywać w naczyniach szklanych lub ceramicznych. Dlatego należy przestrzegać zaleceń o odcedzeniu naparu od ziół i przelaniu go do innego kubka.
Ziołowe herbatki dla dzieci można przygotowywać w garnku (może być metalowy, jeśli jest solidny, wykonany z dobrej jakości metalu) lub zakupić specjalny szklany lub ceramiczny zaparzacz.
Źródła:
- Surowce roślinne i inne wybrane składniki preparatów prozdrowotnych przeznaczone do stosowania u dzieci; Justyna Baraniak, Małgorzata Kania.
- Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej; Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Julia Gawryjołek.
- Podstawy technologii gastronomicznej, Stanisław Zalewski.
- Herbs2000.com
