Jeżeli w rozmowie twojego dziecka z kolegą lub koleżanką ze szkoły usłyszysz sformułowania „sofcik” lub „nudeska” to, parafrazując znaną reklamę – wiedz, że coś się dzieje. Te słowa to określenia polskiej młodzieży na nagie zdjęcia, które nastolatkowie robią sobie lub swoim intymnym częściom ciała i przesyłają dalej. Media donoszą, że problem związany z sekstingiem, także tym o charakterze cyberprzemocowym, jest obecny już w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Według profesjonalistów pracujących na co dzień z dziećmi i młodzieżą, zjawisko sekstingu może dotykać od kilkunastu do nawet czterdziestu procent nastolatków. W zależności od przyjętej metodologii badań, problem ten można traktować jako podłoże pornografii dziecięcej lub niebezpieczne zachowania rówieśników względem siebie. Warto wiedzieć, jak chronić dzieci przed konsekwencjami podobnych zachowań.
Seksting – co to jest? Seksting jako zagrożenie dla młodzieży
Czym jest seksting?
Większość młodych ludzi korzysta z możliwości technologicznych, które niosą ze sobą smartfony i obecność w social mediach. Nie zawsze w dobrych zamiarach. Obecnie bardzo modny jest seksting, uważany za nową formę ekspresji seksualnej osób w wieku dojrzewania. Według przyjętej definicji, seksting to zjawisko polegające na przesyłaniu sobie nawzajem drogą elektroniczną (najczęściej w postaci maila lub MMS/SMS) osobistych materiałów o charakterze erotycznym lub pornograficznym.
„Teen sexting” lub inaczej „teens and sexting” dotyczy zachowań młodych ludzi angażujących się w nagrywanie krótkich filmików lub wykonywanie zdjęć intymnych części ciała, a następnie przesyłanie ich za pośrednictwem sieci lub publikowanie w Internecie.
Nagość dla dzisiejszej młodzieży przestaje być tematem tabu, w związku z tym problem częstotliwości tego zjawiska niestety stale narasta. Najbardziej dotknięte sekstingiem są młode osoby przymuszane presją do wzięcia udziału w „łańcuszku”, niejako w dowód miłości. O ile część zachowań sekstingowych wydarza się za obopólną zgodą, zdecydowana większość osób w sytuacji upublicznienia intymnych treści zderza się z niezwykle daleko idącymi konsekwencjami. Niestety, raz wrzucone do Internetu materiały pozostaną w nim na zawsze.
Przeczytaj również: Funkcja kontroli rodzicielskiej w urządzeniach mobilnych
Zjawisko postrzegane jako sexting wśród dzieci i młodzieży nie musi dotyczyć tylko osób wykonujących sobie erotyczne fotografie, ale pośrednio także osób, które stają się, często wbrew swojej woli, odbiorcami przesyłanych treści. Wymiar prawny problemu także nie pozostaje bez znaczenia. Kodeks karny jasno wskazuje, że umieszczanie, rozpowszechnianie i kopiowanie pornograficznych zdjęć osób nieletnich jest karalne. Żeby nie narazić się na zarzut posiadania dziecięcej pornografii, nie można także ani na swoim komputerze, ani w telefonie, mieć żadnych materiałów erotycznych, na których przedstawione są osoby poniżej 18. roku życia. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego grozi za to kara od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.
Zobacz też: Dojrzałość emocjonalna u dziecka – kiedy się rozwija?
Statystyki występowania zjawiska sekstingu
Ponieważ seksting jest szerszym zjawiskiem seksualizacji młodych ludzi, ale także dość nowym zagadnieniem (z początku bieżącego stulecia – wcześniej występował pod postacią sex-telefonów), toteż psycholodzy i pedagodzy pracujący na co dzień wśród młodych ludzi oczekują od badaczy tematu dokładniejszego opracowania teoretycznego. Jednak już teraz wiadomo, że problem ten jest większy, niż nam się wydaje.
W wyniku pogłębionych badań jakościowych prowadzonych niezależnie przez Uniwersytet Gdański, Fundację Dbam o Mój Z@sięg, Fundację Dajemy Dzieciom Siłę oraz Fundację Dzieci Niczyje, wiemy, że ponad 18 % nastolatków posiada w swoim telefonie wiele materiałów o charakterze seksualnym, natomiast co czwarta młoda osoba przyznaje się do rozpowszechniania erotycznych treści i publikowania online osobistych materiałów. Jeszcze więcej, bo aż 34 % osób w wieku od 15 do 18 lat przyznaje, że sama otrzymała podobne materiały od innych osób.
Z tych wszystkich statystyk wyłania się jeszcze jedna, najsmutniejsza wiedza – blisko 60 procent pytanych nastolatków nie uważa sekstingu za coś złego i przynoszącego szkodę. Wręcz przeciwnie, jest powszechną praktyką w nastoletnich grupach rówieśniczych i służy zabawie, rozrywce, flirtowaniu, możliwości zaistnieniu wśród kolegów i koleżanek, okazywaniu zaufania, przywiązania czy nawet miłości. Dopiero w dalszej kolejności powodem udziału w sekstingu jest nawiązywanie relacji o charakterze seksualnym.
Przeczytaj również: Pierwszy telefon dla dziecka – kiedy kupić?
Jakie zagrożenia niesie ze sobą seksting?
Niezwykle dotkliwe skutki sekstingu pojawiają się wtedy, kiedy przesłane w dobrej wierze zdjęcie, które miało być w posiadaniu tylko tej jednej osoby, zostaje upublicznione. Dzieje się tak na przykład w sytuacji zemsty, kiedy chłopak, którego porzuciła dziewczyna, umieszcza jej nagie zdjęcia i filmiki w sieci. Może być te tak, że ktoś, kto otrzymał intymne, rozbierane materiały fotograficzne tylko dla siebie, dla zabawy upublicznia je, rozsyłając do kolejnych osób. Częste są również sytuacje, kiedy nagie zdjęcie przesłane zostaje w wyniku poczucia obowiązku i „odwdzięczenia się” lub w dowód miłości.
Młodzi ludzie, w momencie upubliczniania swoich nagich fotografii, najczęściej nie mają świadomości, że odtąd przestają być właścicielami obrazu i przestają mieć wpływ na ewentualne dalsze wykorzystanie materiału z ich wizerunkiem.
Sprawdź też: Dlaczego dziecko się samookalecza?
Konsekwencje sekstingu wśród dzieci i młodzieży są bardzo poważne i mogą wpływać zarówno na zdrowie fizyczne oraz psychiczne jednostki, jak i na całe jej otoczenie społeczne. Przesłaniu nagiego zdjęcia za pomocą sieci lub opublikowaniu online treści o charakterze erotycznym przez dzieci i młodzież towarzyszy brak refleksji na temat daleko idących konsekwencji, które mogą być następujące:
- wykorzystanie obecności materiałów w sieci przez pedofili;
- utrata reputacji;
- hejt, szykanowanie i prześladowanie przez grupę rówieśniczą;
- upokarzanie i zastraszanie;
- szantaż;
- wykluczenie;
- ośmieszanie poprzez poddawanie przeróbkom i fabrykowanie dostępnych materiałów o treści erotycznej;
- przemoc psychiczna, fizyczna oraz cyberprzemoc;
- stres,
- depresja,
- podejmowanie prób samobójczych oraz samobójstwo.
To też może Cię zainteresować: Kiedy udać się z dzieckiem do psychologa?
Internet działa szybko i niezawodnie. Raz wrzucone do niego materiały trudno usunąć i tak naprawdę ślad po nich pozostanie w sieci już na zawsze. Bardzo trudno jest wyegzekwować całkowite usunięcie żądanej treści przez dostawców usług internetowych. Krzywda, jaka może zostać wyrządzona młodej osobie, której nagie zdjęcia, bez jej zgody, często poddane obscenicznym przeróbkom w programach graficznych, zostają udostępnione i z premedytacją przekazywane dalej, jest niewyobrażalna. Bardzo często rodzice i nauczyciele nie zdają sobie sprawy, jakie tragedie dzieją się na ich oczach, a przecież coraz częściej słyszymy w mediach o przypadkach samobójstw lub samookaleczeń wśród ofiar sekstingu.
Przeczytaj też: Najlepsze książki o seksie i dojrzewaniu dla dzieci
Jak przestrzec dzieci i młodzież przez skutkami sekstingu?
W naturze młodych osób jest tendencja do podejmowania ryzykownych zachowań i nie branie na poważnie wszystkich zagrożeń z nich płynących. Tym bardziej więc w czasach, w których zjawisko sekstingu stale narasta, rodzice, nauczyciele oraz pedagodzy powinni postawić sobie za cel rzetelną edukację nastolatków, szczególnie w obszarze własnej seksualności, dozwolonych granic oraz konsekwencji pewnych czynów. Tylko szczera rozmowa i otwarcie się na dialog pozwolą ustrzec młode osoby, dopiero co wchodzące w dorosłe życie, przed często tragicznymi następstwami niebezpiecznych zachowań.
Przeczytaj również: Jak ustrzec dzieci przed pornografią w sieci?
W profilaktykę sekstingu wśród dzieci i młodzieży powinny zaangażować się także szkoły oraz inne ośrodki wychowawczo-edukacyjne. W ramach programów edukacyjnych nauczyciele oraz specjaliści pracujący z nastolatkami powinni pogłębiać ich świadomość na temat konsekwencji zachowań sekstingowych oraz promować asertywność w kontaktach z rówieśnikami czy osobami, z którymi kontaktują się w sieci.
Dużo dobrego mogą przynieść także media – dzięki akcjom informacyjnym i kampaniom społecznym poruszającym problem. Należy pokazywać młodym ludziom, jak odpowiednio dysponować swoim wizerunkiem i budować swoją wartość, nie zapatrując się na niekorzystne wzorce płynące z przekazów z reklam, showbiznesu czy wszechobecnej pornografii.
Bibliografia
- Sylwester Bębas, „Sexting – nowe zagrożenie wśród dzieci i młodzieży”, Labor et Educatio nr 3/2015 str. 431-444.
- Szymon Wójcik, Katarzyna Makaruk, Raport: „Seksting wśród polskiej młodzieży” - wyniki badania ilościowego, Fundacja Dzieci Niczyje 2014.
- Jacek Pyżalski, „Seksting – co z obecnych ustaleń naukowych wynika dla profilaktyki?”, Człowiek zalogowany, tom 5 Cyfrowa miłość: jak Internet zmienia bliskie związki?, Kraków 2018, str. 71-77.
Magdalena Krajewska-Sochala
pedagog
Magdalena Krajewska-Sochala – żona oraz mama dwóch córek, muzyk i pedagog z wykształcenia, animatorka kultury, copywriterka, od niedawna również, po tranformacji zawodowej, rekruterka realizująca się w dziedzinie HR. Romantyczna i kreatywna osobowość, łącząca elementy z natury trudne do połączenia. Interesuje się wychowaniem bliskościowym, zdrowiem, rozwojem osobistym oraz... grą na XIX-wiecznym drewnianym flecie irlandzkim.
Komentarze i opinie (0)