Torbiel jajnika to dość powszechna dolegliwość ginekologiczna, która może wystąpić nie tylko u dorosłej kobiety, ale także u płodu czy kilkuletniej dziewczynki. Zazwyczaj torbiel jajnika nie daje żadnych objawów somatycznych i często jest diagnozowana przypadkowo – np. podczas rutynowej kontroli u ginekologa. Dowiedz się, jakie są rodzaje torbieli jajnika i w jaki sposób się je leczy.
Torbiel jajnika – czy utrudnia zajście w ciążę?
Spis treści
- Czym jest torbiel na jajniku?
- Jakie są rodzaje torbieli jajnika?
- Torbiele jajników i przyczyny ich powstawania
- Jakie są objawy torbieli jajnika?
- W jaki sposób diagnozuje się torbiel jajnika?
- Jak szybko rośnie torbiel na jajniku?
- Czy można współżyć, mając torbiel na jajniku?
- Czy torbiel na jajniku może się sama wchłonąć?
- Czy torbiel na jajniku może pęknąć?
- Czy torbiel jajnika może utrudnić zajście w ciążę?
- Jak leczy się torbiel na jajniku? Czy torbiel jajnika trzeba usunąć?
Czym jest torbiel na jajniku?
Torbiel jajnika to owalna lub okrągła cysta o cienkich ściankach, w której znajduje się płyn. Można ją porównać do małego balonika wypełnionego różną treścią – o czym dokładniej będzie w dalszej części artykułu. Torbiele mogą występować pojedynczo lub mnogo – w obrębie tylko jednego lub obu jajników.
Jeśli chodzi o rozmiar cyst, to jest on naprawdę zróżnicowany. Lekarze ginekolodzy obserwują torbiele, których średnica nie przekracza kilku milimetrów oraz takie, które wielkością dorównują pomarańczy lub dorodnemu grejpfrutowi.
W większości przypadków torbiel na jajniku klasyfikowana jest jako zmiana łagodna. Tylko 5% cyst ma charakter złośliwy.
Jakie są rodzaje torbieli jajnika?
Najczęściej spotykanym typem torbieli jajnika jest torbiel prosta (inaczej – torbiel pęcherzykowa, czynnościowa). Jest ona wypełniona klarowną treścią surowiczą i powstaje w wyniku zaburzeń hormonalnych. W prawidłowym cyklu menstruacyjnym w jajnikach (zaraz po miesiączce) tworzą się pęcherzyki, z których jeden rośnie, staje się dominujący, pęka i uwalnia komórkę jajową pod wpływem hormonów LH i FSH.
Jeśli proces ten zostanie zaburzony, pęcherzyk nie pęknie, nie uwolni komórki jajowej i będzie dalej zwiększał swój rozmiar nawet do 4 cm. W takiej sytuacji nie mówimy już o pęcherzyku, ale o torbieli pęcherzykowej.
Kobiety, które palą papierosy, stosują tabletki antykoncepcyjne lub tamoksyfen, są bardziej narażone na występowanie tego typu torbieli jajnika.
Często diagnozowana u kobiet jest również torbiel ciałka żółtego, która tworzy się na skutek nieprawidłowego zanikania ciałka żółtego. Tego typu cysta najczęściej pojawia się w II fazie cyklu, osiąga wielkość od 4 do 6 cm i znika samoistnie w kolejnych cyklach miesiączkowych.
Niegroźna jest także torbiel krwotoczna, czyli cysta wypełniona krwią. Zwykle tworzy się ona w czasie około owulacji, kiedy pękający pęcherzyk uszkadza pobliskie naczynie krwionośne, co powoduje aspirację krwi do jego wnętrza.
Z kolei torbiel czekoladowa (torbiel endometrialna) może pojawić się w przebiegu endometriozy. Jej cechą charakterystyczną jest gęsta, czekoladowa treść. Największe przerażenie pacjentek budzi jednak torbiel skórzasta (torbiel dermoidalna), którą określa się mianem potworniaka (łagodnego nowotworu jajnika). We wnętrzu cysty mogą się znajdować: włosy, zęby i paznokcie pochodzące ze struktur zarodkowych.
Do groźniejszych zmian na jajniku zaliczamy torbielogruczolaki śluzowe oraz cysty nowotworowe, które mogą się pojawić w przebiegu raka jajnika.
Torbiele jajników i przyczyny ich powstawania
Torbiele na jajnikach mogą się tworzyć:
- na skutek zaburzeń hormonalnych,
- w przebiegu endometriozy, zespołu policystycznych jajników,
- na skutek leczenia hormonalnego,
- na skutek stosowania niektórych leków np. antykoncepcja hormonalna, klomifen,
- na skutek przebytych infekcji w obrębie miednicy mniejszej.
Za najczęstszą przyczynę powstawania torbieli jajnika uważa się zaburzenia cyklu menstruacyjnego. Szacuje się, że każda kobieta chociaż raz w życiu będzie miała do czynienia z taką zmianą.
Jakie są objawy torbieli jajnika?
W większości przypadków torbiel jajnika nie daje żadnych objawów. Najczęściej diagnozuje się ją przypadkiem, podczas rutynowego badania USG w gabinecie ginekologa. Problem zwykle ustępuje samoistnie i nie wymaga żadnej interwencji lekarskiej. Wyjątkiem są torbiele na jajnikach, które osiągnęły spory rozmiar. Duże cysty mogą objawiać się poprzez:
- zaburzenia miesiączkowania,
- bóle podbrzusza,
- powiększenie obwodu brzucha,
- silny ból jajnika,
- dyskomfort podczas stosunku,
- plamienia międzymiesiączkowe,
- uczucie parcia na pęcherz moczowy,
- pogorszenie ogólnego samopoczucia.
Jeśli obserwujesz u siebie powyższe objawy, skontaktuj się ze swoim ginekologiem.
W jaki sposób diagnozuje się torbiel jajnika?
Lekarz ginekolog stawia diagnozę na podstawie: wywiadu medycznego, stanu klinicznego pacjentki oraz badania USG, które pozwala na ocenę wielkości, kształtu i struktury torbieli jajnika. USG umożliwia także określenie: czy torbiel jest wypełniona płynem, częściowo stała, czy ma cechy sugerujące bardziej złożone zmiany. To badanie pomaga odróżnić torbiele czynnościowe od innych typów zmian, takich jak: torbiele czekoladowe, dermoidalne lub cysty nowotworowe.
Jak szybko rośnie torbiel na jajniku?
Tempo wzrostu torbieli jajnika różni się w zależności od rodzaju zmiany, stanu gospodarki hormonalnej kobiety oraz jej ogólnej sytuacji zdrowotnej. Najszybciej rosną torbiele czynnościowe, które w kilka tygodni są w stanie osiągnąć średnicę kilku centymetrów.
Warto jednak podkreślić, że torbiele czynnościowe równie szybko zanikają i zwykle nie ma potrzeby ich leczenia.
Czy można współżyć, mając torbiel na jajniku?
Współżycie seksualne przy obecności torbieli na jajniku zwykle jest możliwe, ale wiele zależy tu od charakteru samej zmiany oraz objawów, jakie ona wywołuje. W przypadku torbieli czynnościowych – które są najczęstsze i najbardziej łagodne – nie ma przeciwwskazań do współżycia, o ile nie występują silne dolegliwości bólowe. Jeżeli jednak torbiel jajnika jest duża, powoduje ból, dyskomfort lub inne dokuczliwe objawy, ginekolog może zalecać unikanie aktywności seksualnej.
Czy torbiel na jajniku może się sama wchłonąć?
Z obserwacji lekarzy wynika, że samodzielnie wchłaniają się torbiele czynnościowe. Może to trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy. W przypadku zdiagnozowania takiej zmiany zwykle zaleca się jej cykliczną kontrolę w badaniu USG. Torbiele nietypowe – takie jak np. torbiel skórzasta jajnika – nie ustępują samoistnie.
Czy torbiel na jajniku może pęknąć?
Torbiel na jajniku może ulegać różnym deformacjom – np. skrętowi. Dochodzi wówczas do zaciśnięcia naczyń krwionośnych, co może spowodować niedokrwienie jajnika, a w skrajnych przypadkach – martwicę jajnika.
W przypadku większych zmian (torbiele powyżej 5 cm) może dojść do pęknięcia cysty, co spowoduje rozlanie się jej treści w jamie brzusznej.
Jest to stan, który wymaga natychmiastowej pomocy medycznej ze względu na możliwość krwawienia wewnętrznego.
Czy torbiel jajnika może utrudnić zajście w ciążę?
Torbiele czynnościowe zwykle nie mają żadnego wpływu na płodność kobiety, natomiast torbiele, które tworzą się w przebiegu endometriozy lub PCOS – już tak. Wspólnym mianownikiem obu tych chorób są zaburzenia owulacji. Wczesna diagnoza oraz odpowiednie leczenie mogą poprawić szanse pacjentek z endometriozą lub zespołem policystycznych jajników na zajście w ciążę.
Jak leczy się torbiel na jajniku? Czy torbiel jajnika trzeba usunąć?
Leczenie torbieli jajnika jest uzależnione od wielu czynników, takich jak: typ torbieli, jej rozmiar, wiek pacjentki oraz zespół objawów, na które kobieta się skarży. W przypadku torbieli prostych, które są najczęściej spotykane, zazwyczaj nie ma potrzeby leczenia, ponieważ takie cysty często wchłaniają się samoistnie w ciągu kilku kolejnych cykli menstruacyjnych. Gdy mamy do czynienia z większymi i licznymi torbielami jajnika, które wywołują uporczywe objawy, lekarz może zlecić terapię hormonalną.
Postępowanie operacyjne zarezerwowane jest dla torbieli nietypowych, cyst, których wielkość przekracza 5–7 cm, oraz zmian o charakterze nowotworowym. Operację wycięcia torbieli przeprowadza się metodą laparoskopową lub na otwartych powłokach brzusznych – w zależności od tego, którą z tych technik lekarz uzna za lepszą dla danego przypadku.
Bibliografia
- Bręborowicz G., Położnictwo i ginekologia, PZWL, Warszawa 2017.
Opublikowano: 08.10.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Komentarze i opinie (0)