Ciąża to niezwykły, a zarazem ekstremalny czas i wyzwanie dla organizmu przyszłej mamy. Gospodarka hormonalna przejmuje dowodzenie, czyli wyznacza poszczególne zadania narządom wewnętrznym i zarządza zmianami, które stopniowo dokonują się w ciele kobiety. Wahania hormonów mają ogromny wpływ na skórę, na której pojawiają się rozmaite dermatozy. Zmiany obejmują także błony śluzowe oraz przydatki skórne, takie jak: włosy, paznokcie oraz gruczoły łojowe i potowe. W niniejszym artykule wyjaśniamy przyczyny występowania wybranych, najpopularniejszych u kobiet ciężarnych zmian skórnych, ich objawy oraz sposoby bezpiecznego leczenia.
Problemy skórne w ciąży – przyczyny, rodzaje, jak leczyć
Spis treści
Jakie są przyczyny zmian skórnych u kobiet w ciąży?
W ciąży niezwykle ważna jest dobra kondycja psychiczna, która jest wystawiana na próbę przez m.in.: wahania nastrojów, niepewność i dynamiczne przemiany ciała, w tym choroby skórne. Wpływają one negatywnie na wygląd, który jest niezwykle istotny dla samopoczucia kobiet.
Zmiany skórne w ciąży dzieli się na:
- fizjologiczne, których występowanie jest normalnym skutkiem zachodzących w całym układzie zmian hormonalnych i metabolicznych oraz predyspozycji genetycznych;
- patologiczne, które powinny być bezwzględnie konsultowane z lekarzem. W przypadku drugiego rodzaju zmian przyczyny są złożone i wynikają często z różnego rodzaju zaburzeń autoimmunologicznych.
Większość dermatoz w ciąży jest wywołana wzmożoną aktywnością oraz wahaniami poziomu hormonów, które następują w krótkim czasie. Główni winowajcy to żeńskie hormony płciowe (steroidowe), do których należą: estrogeny, progesteron oraz androgeny.
Rodzaje zmian skórnych u ciężarnych
Do najczęściej występujących zmian skórnych u kobiet w ciąży należą:
- trądzik pospolity. Zwiększona ilość androgenów powoduje powiększenie gruczołów łojowych, zwiększone wydzielanie sebum i rozwój bakterii odpowiedzialnych za powstawanie stanów zapalnych na skórze. Trądzik najczęściej pojawia się w I trymestrze ciąży;
- przebarwienia. Powstają one na skutek hiperpigmentacji wywołanej nadmierną aktywnością melanocytów, czyli komórek, w których powstaje melanina barwiąca skórę, włosy oraz tęczówkę oka. Przebarwienia należą do problemów dotykających aż 90% kobiet w ciąży. Przy czym obserwuje się większą skłonność do hiperpigmentacji u kobiet o ciemniejszych fototypach skóry. Zmiany mogą występować zarówno na twarzy, ramionach, jak pozostałych częściach ciała: najczęściej na brzuchu (kresa biała przeistaczająca się w kresę czarną, przebiegająca przez środek brzucha), wokół brodawek sutkowych, dołów pachowych okolic płciowych;
- rozstępy. Niechlubną wizytówką zmian ciążowych, wyróżniającą około 70-90% kobiet, są rozstępy. Powstają one na skutek: rozciągania skóry i niszczenia (pękania) włókien kolagenowych, zatrzymywania się wody w organizmie i szybkiego przyrostu masy ciała. Tworzą się głównie na piersiach, brzuchu, udach oraz pośladkach. Wyglądem przypominają równolegle ułożone na ciele cienkie blizny, wyróżniające się jaśniejszym niż otaczająca je zdrowa skóra kolorem;
- cellulit, czyli lipodystrofia. Poza hormonami i czynnikami genetycznymi do jego powstawania przyczynia się także: zwiększona absorpcja wody i niewystarczające dotlenienie tkanek, które powodują utrudnione usuwanie toksyn z organizmu;
- zmiany naczyniowe. Powiększające się narządy wewnętrzne wymuszają większy przepływ krwi i rozszerzenie naczyń krwionośnych. Może to skutkować uciskiem żył i pojawieniem się żylaków nóg i odbytu (hemoroidów). Zmiany w krążeniu krwi i limfy powodują także powstawanie uciążliwych obrzęków. Innymi dermatozami, które pojawiają się w ciąży, są naczyniaki gwiaździste, zwane potocznie pajączkami oraz rumienie dłoni.
Zobacz też: Jak dbać o urodę w ciąży?
Rodzaje zmian dermatologicznych u ciężarnych
Kobiety w ciąży muszą nieustannie obserwować swoje ciało, aby w razie niepokojących zmian dermatologicznych skorzystać z porady lekarza specjalisty. Szczególnie podczas pierwszej ciąży niepokój wzbudza każda zmiana skórna. Wynika to z odmienności stanu, w jakim znajduje się organizm i ilości przemian ciała, z którymi nieraz ciężko się pogodzić.
Większość dermatoz pojawia się w okolicach II trymestru ciąży. Warto nauczyć się je rozpoznawać, aby wiedzieć, kiedy należy udać się do specjalisty oraz oszczędzić sobie nadmiernego, niepożądanego stresu i uniknąć niebezpiecznych dla zdrowia powikłań.
Do częstych chorób skórnych w ciąży należą m.in.:
- ostuda ciężarnych, inaczej chloasma – to brązowe przebarwienie, które występuje w trzech odmianach: centralnej (zmiany na grzbiecie nosa, czole, brodzie i policzkach); jarzmowej i żuchwowej. Na szczęście najczęściej znika ona samoistnie w czasie do około roku po porodzie;
- hirsutyzm, czyli nadmierne owłosienie, które pojawia się w nietypowych dla kobiet miejscach: na brodzie, policzkach czy podbrzuszu;
- świąd ciężarnych: ostry, trwający do 6 tygodni i przewlekły o czasie trwania dłuższym niż 6 tygodni. Jego uciążliwe objawy występują u około 38% kobiet w ciąży, szczególnie w ciążach mnogich. Obejmuje on okolicę rozciągających się powłok skórnych brzucha oraz piersi. Utrudnia sen, który jest niezwykle ważny w prawidłowym rozwoju płodu. Świąd towarzyszy większości dermatoz ciążowych, w tym: atopowym wykwitom ciążowym (widocznych jako zmiany grudkowo-pęcherzykowe), ciążowej cholestazie wewnątrzwątrobowej i pemfigoidom ciężarnych. Może być także spowodowany wysuszeniem skóry, która potrzebuje nawilżenia;
- polimorficzne osutki ciężarnych to często spotykana dermatoza ciążowa charakteryzująca się grudkowymi, swędzącymi zmianami skórnymi oraz ogniskami pokrzywkowymi. Występują one najczęściej w przypadku ciąż mnogich;
- pokrzywka ciężarnych, która może mieć przebieg ostry i przewlekły. Charakteryzuje się pojawieniem charakterystycznych swędzących bąbli, a także równocześnie lub jako osobny objaw – obrzęku naczynioruchowego;
- liszajec opryszczkowaty to poważna choroba skóry ze zmianami rumieniowo-krostkowymi, wymuszająca leczenie szpitalne. Może on także występować jako osobny, ciężki objaw, sugerujący zaostrzenie się przebiegu łuszczycy krostkowej;
- przerost i zapalenie dziąseł, spowodowane zmianami błony śluzowej jamy ustnej, która przechodzi podobne przemiany jak błona śluzowa pochwy. Objawami są czerwone i krwawiące dziąsła.
To też może Cię zainteresować: Jak zadbać o siebie po porodzie?
W jaki sposób można leczyć zmiany skórne w ciąży?
Leczenie wszelkich zmian skórnych w ciąży musi być prowadzone przez specjalistę dermatologa ostrożnie i z uwzględnieniem potencjalnych, wynikających z niego zagrożeń. Pielęgnacja skóry u kosmetologa jest wskazana, jeśli jest ona komplementarną częścią leczenia prowadzonego przez dermatologa.
W codziennej pielęgnacji należy używać delikatnych, nawilżających i hipoalergicznych kosmetyków, które nie zawierają barwników, konserwantów, parabenów, ani żadnych substancji zakazanych w ciąży, w tym m.in.:
- teratogennych retinoidów, stosowanych często przy leczeniu trądziku;
- kwasów AHA i BHA;
- toksycznego dla dziecka amoniaku i fluoru;
- poronnego triklosanu;
- niektórych olejków eterycznych;
- ekstraktów z roślin, np. pokrzywy.
Odwiedzając gabinet kosmetologa należy każdorazowo informować o ciąży, gdyż jest ona przeciwskazaniem do wielu zabiegów pielęgnacyjnych, szczególnie w I trymestrze oraz tych, wykorzystujących specjalistyczną aparaturę do generowania:
- fal radiowych;
- promieniowania podczerwonego;
- ultradźwięków, w tym peelingu kawitacyjnego;
- laserów, w tym depilacji laserowej;
- prądów, wykorzystywanych m.in. w zabiegach: jonoforezy czy galwanizacji.
Przeczytaj również: Jak leczyć przebarwienia od słońca?
Niewskazane są również zabiegi cieplne, np. depilacja woskiem oraz przyjmowanie promieniowania UV pochodzącego z sauny, które dodatkowo rozkłada niezbędny w organizmie kobiety ciężarnej kwas foliowy. Jego brak może być przyczyną przedwczesnego rozwiązania. Powinno się także unikać zabiegów bólowych oraz iniekcyjnych, które mogą prowadzić do zakażenia, np. makijażu permanentnego. Kobiety w ciąży nie powinny poddawać się zabiegom drenującym i wyszczuplającym – ze względu na wzrost ciśnienia.
Bibliografia
- Reich, M. Heisig, J. Szczęch, „Dermatozy ciężarnych”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018, s. 11, 19, 29-33, 43-44, 91
- Bojarska-Hurnik, Kosmetologia Estetyczna: „Pielęgnacja skóry w okresie ciąży”, Nr 2/2019, vol. 8, s. 259-261
- Kaczmarzyk, Kosmetologia Estetyczna: „Pielęgnacja skóry i włosów u kobiet w czasie ciąży oraz laktacji”, Nr 3/2012, vol. 1, s. 177-181
- Jastrzębska-Więsek, J. Rychtyk, A. Partyka i in., Farmakologia kliniczna:,,Współczesne możliwości terapii rozstępów”, s. 417
- Piotrowska, O. Czerwińska-Ledwig, R. Zuziak i in., Medycyna Rodzinna: „Potrzeby i problemy kosmetyczne kobiet ciężarnych w wybranych miastach Małopolski”, Nr 1/2020, s. 4-7
- Bień, A. Turkosz, S. Stadnicka i in., European Journal of Medical Technologies: „Zabiegi pielęgnacyjne i pielęgnacja skóry kobiety ciężarnej”, 2014, s. 67-69
Opublikowano: 14.12.2021;
aktualizacja: 23.03.2022
Oceń:
5.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Anna Gilewska
Kosmetolog
Licencjonowany kosmetolog (temat pracy dyplomowej: „Pielęgnacja skóry dotkniętej trądzikiem pospolitym w gabinecie kosmetologa oparta o wybrane metody aparaturowe”) i magister administracji na specjalizacji zarządzania ochroną zdrowia (temat pracy magisterskiej: „Prawne i organizacyjne uwarunkowania wykonywania zabiegów kosmetycznych”). Propagatorka zdrowego trybu życia oraz kosmetyków naturalnych. Poszerza swoją wiedzę na kongresach i targach branżowych. Interesuje się psychologią i medycyną komplementarną.
Komentarze i opinie (0)