Żelazo w ciąży
Urozmaicona dieta, dostarczająca odpowiedniej ilości składników odżywczych, bogata w składniki mineralne i witaminy, chroni przed pojawianiem się w organizmie różnych niedoborów.
Niedobór żelaza to dolegliwość, która pojawia się dość często. Szczególnie narażone są na nią kobiety – zapotrzebowanie na ten pierwiastek dla kobiet w wieku 19–50 wynosi 18mg/dzień.
Zapotrzebowanie na żelazo w ciąży ulega znacznemu zwiększeniu i wynosi 27mg/dzień. Jest to spowodowane m.in.: potrzebami płodu, łożyska i wzrostem macicy.
Z powyższych względów kobieta ciężarna powinna zwrócić uwagę na odpowiednią dietę obfitującą w produkty bogate w omawiany mikroelement, aby nie dopuścić do niedoboru żelaza w ciąży.
Zobacz też: Czy w ciąży można pić kawę?
Anemia w ciąży – czy niedobory żelaza w ciąży są groźne?
Żelazo jest istotnym mikroelementem, ponieważ pełni w organizmie człowieka bardzo ważne funkcje. Przede wszystkim jest składnikiem hemoglobiny, która odpowiada za transport tlenu do wszystkich komórek organizmu. W szpiku kostnym natomiast odpowiada za produkcję erytrocytów, wspomaga także układ odpornościowy, prawidłową pracę serca, mięśni i gospodarkę hormonalną.
W związku ze znacznym zwiększeniem zapotrzebowania na żelazo w ciąży często trudno jest dostarczyć taką dawkę tego pierwiastka tylko z pożywienia. Zalecana jest wtedy suplementacja, która będzie dodatkowo chroniła przed anemią w ciąży.
Problem z dostarczeniem żelaza z samego żywienia może wynikać m.in. z: nudności i wymiotów, braku ochoty na niektóre produkty bogate w żelazo czy ograniczenia niektórych produktów w diecie w ciąży, które nie są zalecane.
Brak żelaza w ciąży może prowadzić do niedotlenienia organizmu matki, wad wrodzonych noworodka, niższej masy urodzeniowej dziecka, a także wyższego prawdopodobieństwa wystąpienia niedokrwistości w pierwszym roku życia. Poza tym niedokrwistość w ciąży sprzyjać może obniżeniu stężenia kwasu foliowego u dziecka, a także zwiększonego ryzyka wystąpienia nadciśnienia tętniczego w dalszym życiu.
Niedobór żelaza – objawy anemii w ciąży
Kobieta ciężarna ma regularnie badaną krew, jednak w przypadku podejrzenia niedokrwistości (anemii) w ciąży należy dodatkowo oznaczyć poziom żelaza we krwi, w celu stwierdzenia jego faktycznego poziomu.
Objawy anemii w ciąży to:
- zmęczenie, osłabienie organizmu, senność;
- bóle i zawroty głowy;
- niższa odporność, częste infekcje;
- zmniejszona koncentracja, rozdrażnienie;
- blada skóra;
- wypadanie włosów, łamliwość paznokci,
- sucha i szorstka skóra
- krwotoki z nosa.
Ponadto, wśród objawów niedokrwistości w ciąży, należy wymienić nieregularne, przyspieszone bicie serca, a także skłonność do pojawiania się zajadów.
W czym jest żelazo? Co jeść przy anemii?
Żelazo w jedzeniu jest obecne zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego (żelazo hemowe), jak i roślinnego (żelazo niehemowe), jednak zdecydowanie lepiej przyswajane jest to zawarte w produktach zwierzęcych, bo aż w 15–20 proc.
W przypadku niskiego poziomu żelaza w ciąży, należy zadbać o obecność w diecie produktów szczególnie bogatych w ten pierwiastek, ale pamiętać też o tym, że spożycie niektórych z nich w czasie ciąży jest niewskazane.
Produkty bogate w żelazo hemowe to: wątroba, żółtko jaja, sardynki, tuńczyk, makrela, wołowina, cielęcina. W czasie ciąży jednak należy wyeliminować wątrobę, ze względu na zawartość witaminy A, która, w zbyt dużej dawce, może powodować nieprawidłowy rozwój płodu. Poza tym należy zwrócić uwagę, aby nie spożywać mięs w postaci surowej, ponieważ mogą one zawierać pasożyty.
Żelazo niehemowe z kolei obecne jest głównie w produktach, takich jak: pestki dyni, otręby pszenne, zarodki pszenne, nasiona sezamu i słonecznika, suche nasiona roślin strączkowych, musli, kasza jaglana i gryczana, pieczywo chrupkie, morele suszone, figi, rodzynki, banany, orzechy, migdały, kiełki soczewicy, pełnoziarniste pieczywo, zielone warzywa, liście pietruszki, owoce (morele, śliwki, awokado).
Biodostępność żelaza zwiększa moczenie oraz kiełkowanie nasion roślin strączkowych i zbóż. Pozytywnie na przyswajalność wpływa także: witamina C, kwasy organiczne, kwas foliowy, miedź. Warto zatem łączyć potrawy mięsne z warzywami, np. ziemniaki z natką pietruszki czy surówkami z warzyw.
Przeczytaj też: Kwas foliowy przed poczęciem i w ciąży
Niedokrwistość w ciąży – dieta przy anemii – czego unikać?
Co wypłukuje żelazo? Przyswajalność żelaza zmniejszają: fityniany, polifenole, szczawiany, taniny, a także wysoka zawartość tłuszczów w diecie. Również obecność składników mineralnych, takich jak: wapń, miedź, mangan, fosfor, cynk, oraz błonnika pokarmowego, zmniejsza przyswajanie żelaza.
Przykładem będzie tutaj szpinak, który jest bogaty w żelazo, ale oprócz tego zawiera szczawiany, więc nie stanowi do końca dobrego produktu uzupełniającego niedobory opisywanego pierwiastka.
Przy niedoborach żelaza w ciąży picie sporej ilości herbaty także wpływa na zmniejszenie przyswajania żelaza ze względu na obecność tanin. Również spożywanie kawy prowadzi mniejszej biodostępność.
