Kwas foliowy (witamina B9) – jaką pełni rolę?
Kwas foliowy (folacyna), choć nazwa na to nie wskazuje, zaliczany jest do witamin z grupy B, a dokładnie określa się go jako witaminę B9. Choć potrzeba jego suplementacji kojarzona jest przede wszystkim z ciążą, związek pełni szereg istotnych funkcji w organizmie także poza tym okresem:
- zapobiega rozwojowi niektórych nowotworów, m.in. szyjki macicy,
- reguluje pracę układu nerwowego osób dorosłych, działając w ten sposób przeciwdepresyjnie,
- obniża poziom homocysteiny, a więc chroni dzięki temu przed chorobami układu sercowo- naczyniowego,
- przeciwdziała wzrostowi poziomu tzw. złego cholesterolu.
Aby nie dopuścić do niedoboru kwasu foliowego, warto zadbać o jego odpowiednią podaż z dietą. Zwłaszcza przed zajściem w ciążę oraz w okresie jej trwania.
Przeczytaj też: Alkohol w ciąży
Niedobór kwasu foliowego – przyczyny i objawy braku witaminy B9
Przyczynami niedoboru kwasu foliowego mogą być: zbyt niska jego podaż z dietą (zwłaszcza narażone są osoby stosujące bardzo restrykcyjne diety odchudzające), nadużywanie alkoholu, choroby nerek, wątroby, nadczynność tarczycy, schorzenia jelit czy przyjmowanie leków przeciwzapalnych.
Brak kwasu foliowego w organizmie obserwowany jest także u osób, które mają zwiększone zapotrzebowanie na tę witaminę. Dotyczy to nie tylko kobiet w ciąży, ale także osób zmagających się z anemią.
Objawy niedoboru kwasu foliowego w ciąży są zazwyczaj następujące: zmęczenie, osłabienie, brak energii, rozdrażnienie, problemy z pamięcią oraz koncentracją, zawroty głowy czy brak apetytu i w konsekwencji chudnięcie. Ponadto niedobór kwasu foliowego prowadzi u wielu osób do powstawania stanów zapalnych w obrębie błony śluzowej jamy ustnej. Typowymi skutkami niedoboru folacyny są także anemia megaloblastyczna, zaburzenia trawienia, miażdżyca oraz choroby serca. Stąd tak ważna jest właściwa jego podaż z dietą, a w przypadku osób mających zwiększone zapotrzebowanie na kwas foliowy również suplementacja kwasem foliowym w tabletkach.
To też może Cię zainteresować: Niedoczynność tarczycy u dziecka
Dlaczego przyjmowanie kwasu foliowego przed ciążą i w ciąży jest ważne?
Kwas foliowy to składnik niezbędny każdemu człowiekowi, jednak szczególnie potrzebny jest w okresie planowania i samej ciąży.
Przyjmowanie kwasu foliowego przed ciążą należy rozpocząć już w momencie podjęcia starań o dziecko, gdyż pierwsze 4 tygodnie życia płodowego są najbardziej istotne w kontekście profilaktyki wad cewy nerwowej.
Jaką rolę pełni kwas foliowy w ciąży? Witamina B9 współdziała w kształtowaniu się mózgu oraz struktur nerwowych płodu, uczestniczy w syntezie kwasów nukleinowych niezbędnych do tworzenia materiału genetycznego, bierze udział w procesach krwiotwórczych, odpowiada za prawidłowy rozwój oraz wzrost wszystkich komórek w organizmie.
Należy także wspomnieć o znaczeniu kwasu foliowego dla kobiet karmiących piersią. Warto pamiętać, że folacyna wspiera produkcję pokarmu, a także wpływa na właściwy rozwój noworodków.
Sprawdź również: Jak radzić sobie z osłabieniem w ciąży?
Dlaczego niedobór kwasu foliowego w ciąży jest groźny?
Jak wygląda dawkowanie kwasu foliowego? Zgodnie z zaleceniami, aby utrzymać prawidłowy poziom kwasu foliowego, każda kobieta starająca się zajść w ciążę oraz będąca w ciąży powinna przyjmować dziennie 400 mikrogramów kwasu foliowego.
Jak wspomniano kwas foliowy w ciąży potrzebny jest przede wszystkim, aby uchronić płód przed wadami cewy nerwowej, np. rozszczepem kręgosłupa czy bezmózgowiem. Folacyna jest bowiem odpowiedzialna za poprawny rozwój układu nerwowego płodu, który kształtuje się najintensywniej w pierwszych tygodniach od zapłodnienia. Niestety większość kobiet w tak wczesnym stadium ciąży nie zdaje sobie spray ze swojego stanu, narażając się na niedobory, co stwarza ryzyko wielu chorób, zarówno dziecka, jak i samej ciężarnej.
Niedobór kwasu foliowego w ciąży oprócz nieprawidłowości w budowie cewy nerwowej może doprowadzić do: poronienia, odklejenia się łożyska, przedwczesnego porodu, urodzenia dziecka z niską masą ciała oraz anemii u ciężarnej. Dlatego jeśli kobieta dowie się, że jest w ciąży, a wcześniej nie zażywała kwasu foliowego, koniecznie powinna jak najszybciej rozpocząć suplementację.
Poza tym w okresie ciąży warto również zadbać o to, by w jak największych ilościach występował kwas foliowy w diecie. Wspomoże to na pewno prawidłowy przebieg ciąży i zapewni właściwy rozwój dziecka.
Czytaj również: Niedoczynność tarczycy w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie
Kwas foliowy w diecie – w czym jest kwas foliowy?
Aby zwiększyć Będąc w ciąży lub jeśli po prostu chcemy zwiększyć podaż kwasu foliowego koniecznie powinniśmy sięgać po naturalne źródła tej witaminy w postaci żywności. Produkty dostarczające sporych ilości kwasu foliowego to:
- wątróbka,
- jaja,
- zielone warzywa takie jak: brokuły, brukselka, szpinak, szparagi, groszek, bób,
- rośliny strączkowe, np. fasola, soja,
- owoce takie jak: pomarańcze, banany, jabłka,
- sok pomarańczowy,
- nieoczyszczone produkty zbożowe, zwłaszcza chleb razowy i otręby pszenne.
Niestety kwas foliowy jest witaminą, która bardzo szybko ulega rozkładowi pod wpływem temperatury i światła. Dlatego lepiej unikać długotrwałego gotowania produktów bogatych w kwas foliowy, gdyż prawie całkowicie zostanie on utracony. Poza tym przygotowane jedzenie zawsze należy przechowywać w warunkach chłodniczych, szczelnie zamknięte oraz nie rozdrabniać nadmiernie warzyw, gdyż krojenie także przyczynia się do znacznych strat kwasu foliowego.
