L4 w ciąży – zasady, co wolno, ile płatne jest zwolnienie w ciąży?

Komu przysługuje L4 w ciąży i kto wystawia zwolnienie lekarskie w ciąży?

L4 jest zaświadczeniem lekarskim, potwierdzającym czasową niezdolność danej osoby do pracy. To dokument ZUS ZLA, wystawiany przez lekarza (w przypadku ciąży przez lekarza ginekologa) w formie elektronicznej, automatycznie przekazywany do ZUS oraz pracodawcy. L4 dla kobiety w ciąży może wystawić również lekarz rodzinny czy internista, a także lekarz każdej specjalizacji, który uzna to za stosowne.

Jak stanowi Art. 4. 1. Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, L4 w ciąży przysługuje:

• w przypadku umowy o pracę i zatrudnienia trwającego minimum 30 dni. Na L4 w ciąży można więc przejść po miesiącu od momentu rozpoczęcia opłacania składek. W przypadku zmiany pracy, jeśli przerwa w posiadaniu ubezpieczenia chorobowego nie przekroczyła 30 dni, to do tego okresu wlicza się również dni nabyte podczas poprzedniej pracy;

• przy samozatrudnieniu lub zatrudnieniu na podstawie umowy – zlecenia, jeśli kobieta samowolnie opłaca ubezpieczenie chorobowe i zatrudniona jest w takiej formie minimum 90 dni.

Warto wiedzieć!

Zgodnie z art. 177 Kodeksu pracy, pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Także umowy kobiet, które są zatrudnione na czas określony lub mają okres próbny przekraczający miesiąc, z mocy prawa podlegają przedłużeniu do dnia porodu w sytuacji, kiedy miałyby ulec rozwiązaniu po upływie 12. tygodnia ciąży.

W którym tygodniu ciąży można iść na zwolnienie lekarskie?

Nie ma określonego momentu, od którego ciężarna pracownica może być na zwolnieniu lekarskim. Co więcej, L4 w jej stanie w ogóle nie jest odgórnym nakazem! Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, kobieta czuje się doskonale, a jej praca nie wymaga wysiłku fizycznego i nie jest wyczerpująca intelektualnie – może pracować nawet do dnia porodu.

Wiele kobiet korzysta jednak z przywileju pójścia na L4 w ciąży – w zaciszu domowym czuje się pewniej i spokojniej, a do tego zyskuje czas, by odpowiednio przygotować się do nowej roli, skompletować wyprawkę i uwić gniazdko dla nowego członka rodziny.

Jak długo można mieć L4 w trakcie ciąży?

Maksymalnie ciężarna kobieta może przebywać na zwolnieniu 270 dni. Najczęściej jednak lekarz prowadzący wystawia zwolnienie lekarskie na określony czas i ewentualnie przedłuża je w trakcie trwania ciąży podczas wizyt kontrolnych – jeśli widzi ku temu powody.

Obecnie rzadko się zdarza, by ciężarna potrzebowała L4 już od momentu potwierdzenia ciąży i przebywała na nim do samego porodu, co nie oznacza, że taka sytuacja jest niemożliwa. Wszystko bowiem zależy od przebiegu ciąży oraz charakteru pracy, jaką wykonuje ciężarna. Standardowo, czas trwania zwolnienia lekarskiego w ciąży wynosi 182 dni.

L4 przysługuje do dnia poprzedzającego poród. Następny dzień jest już liczony jako urlop macierzyński.

Jakie są wskazania do L4 w ciąży?

Podstawą do wystawienia zaświadczenia lekarskiego, zwalniającego z obowiązków zawodowych, jest złe samopoczucie oraz warunki pracy, które mogą stanowić ryzyko dla ciężarnej. Bezwzględnym powodem do wystawienia L4 w ciąży jest ciąża zagrożona oraz sytuacje grożące powikłaniami ciąży, poronieniem lub porodem przedwczesnym.

Czy L4 w ciąży jest płatne? Jaka jest wysokość zasiłku chorobowego w ciąży?

L4 w ciąży przysługuje TYLKO kobietom ubezpieczonym i tylko one mają prawo do zasiłku chorobowego.

Ciężarnej pracownicy przysługuje 100% średniego miesięcznego wynagrodzenia, jeśli jej choroba przypada w trakcie ciąży, mimo że standardowo dla innych pracowników zasiłek chorobowy wypłacany jest w wysokości 80%. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego wchodzą również premie, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe czy czas urlopu.

Wypłatą zasiłku – wynagrodzenia chorobowego – przez pierwsze 33 dni niezdolności do pracy zarobkowej zajmuje się pracodawca – wypłaca on wynagrodzenie chorobowe. Po upływie tego czasu obowiązek wypłaty świadczenia przechodzi na ZUS i nabiera ono charakteru zasiłku chorobowego, wypłacanego przez cały dalszy okres przebywania na zwolnieniu.

W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia, przez cały okres trwania zwolnienia to ZUS wypłaca świadczenie.

Uwaga! Ciężarna pracownica zachowuje prawo do zasiłku w wysokości 100% wynagrodzenia, o ile na jej zwolnieniu widnieje kod literowy B – jego brak będzie skutkował obniżeniem wysokości zasiłku do 80%. Kobieta powinna być świadoma konieczności zaświadczenia potwierdzającego stan ciąży i dostarczeniu go przez sporządzeniem listy płac za okres, którego zwolnienie dotyczy. Wówczas zasiłek chorobowy powinien być naliczony w swojej pełnej wartości.

Jeśli kobieta nie dostarczy stosownego zaświadczenia potwierdzającego jej stan, na płatniku zasiłków będzie ciążył obowiązek wyrównania tego zasiłku po urodzeniu dziecka. Wypłata takiego wyrównania następuje z urzędu, jeżeli niezdolność do pracy przypadała w okresie sześciu miesięcy przed urodzeniem dziecka. Jeśli powstała wcześniej – wypłata wyrównania może nastąpić na wniosek ciężarnej, o ile będzie poparty zaświadczeniem lekarskim potwierdzającym, że nieobecność powstała w okresie ciąży.

Nie wiesz, ile możesz przebywać na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim? Sprawdź

Czy ZUS kontroluje zwolnienia w ciąży?

L4, także w ciąży, oznacza czasową niezdolność do wykonywania pracy. W teorii wystawiane jest na czas leczenia. Jeśli jedna chodzi o ciążę, do zwolnienia chorobowego niekoniecznie dochodzi w wyniku zachorowania – przyczyny mogą być różne, wynikające z samopoczucia ciężarnej czy pracy w nieodpowiednich dla niej warunkach i ciężarna ma prawdo do takiego okresu zwolnienia, bez względu na to, czy ciąża wywołuje stan chorobowy.

Jednak coraz częściej dochodzi nadużyć zwolnień lekarskich z powodu ciąży, bez wyraźnych zaleceń lekarza, a na prośbę ciężarnej, która ma możliwość pracowania, ale po prostu chce spożytkować czas ciąży inaczej, mieć wolne i spokój. Wówczas Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ale także pracodawca, ma prawo przeprowadzić niezapowiedzianą kontrolę ciężarnej w celu sprawdzenia, czy zwolnienie lekarskie jest wykorzystywane zgodnie z jego przeznaczeniem, a więc w celu odpoczynku i dbania o zdrowie, by mieć możliwość wykonywania pracy w późniejszym czasie, w dostosowanych do siebie warunkach. Prowadzone jest losowo, a największe prawdopodobieństwo kontroli zachodzi wobec długotrwałych zwolnień.

Kontrole ZUS przeprowadza się w miejscu zamieszkania pracownicy. Konieczne jest więc ustalenie konkretnego miejsca przebywania w czasie ciąży. Jeśli ciężarna posiada zwolnienie „leżące”, zobowiązana jest do przebywania w domu. Jeśli ma zwolnienie „chodzące” – ma prawo opuścić miejsce zamieszkania w celu załatwienia niezbędnych spraw (do których nie należą np. wyjścia do kosmetyczki czy wyjazd na wakacje).

Jeśli zajdą podejrzenia, że ciężarna nie stosuje się do zasad nałożonych przez zwolnienie chorobowe, wówczas ZUS ma prawo zakwestionować zasadność wypłaty zasiłku chorobowego, a nawet doprowadzić do całkowitego odebrania zasiłku chorobowego.

Czy zwolnienie w ciąży musi być ciągłe?

Zwolnienie lekarskie w ciąży nie musi być ciągłe – może przypadać na początkowe okresy ciąży, kiedy kobieta odczuwa wszelkie dolegliwości i przerwane, jeśli tylko wróci do sił, a jej praca nie stanowi zagrożenia dla ciąży. Może więc przebywać na zwolnieniu lekarskim okresowo.

Warto jednak, by ciężarna odbyła szczerą rozmowę ze swoim pracodawcą, poinformowała o swoim stanie i dalszych planach związanych z karierą zawodową.