Kwas foliowy, czyli witamina B9, kojarzony jest przede wszystkim z ciążą, ale tak naprawdę potrzebujesz go nawet wtedy, gdy nie starasz się o dziecko: to witamina, która zapobiega anemii, miażdżycy i chorobom układu krążenia, sprzyja także walce z niektórymi nowotworami.
W czasie ciąży jednak twoje zapotrzebowanie na kwas foliowy wzrasta. Warto też wiedzieć, że uzupełnienie jego zapasów jest ważne jeszcze przed zapłodnieniem. Dlaczego?
- Prawidłowy poziom kwasu foliowego u przyszłej mamy zmniejsza ryzyko wystąpienia u dziecka wad cewy nerwowej, m.in. bezmózgowia i rozszczepu kręgosłupa. Co istotne, wady te powstają na bardzo wczesnym etapie życia płodowego - podczas pierwszych 4 tygodni ciąży, a więc w czasie, w którym często kobieta nie jest jeszcze świadoma swojego odmiennego stanu.
- Kwas foliowy jest niezbędny w procesie powstawania czerwonych krwinek, jego niedobór może prowadzić do anemii, na którą ciężarne kobiety są szczególnie narażone.
- Działanie kwasu foliowego może uchronić dziecko przed wadami serca, a także innymi zaburzeniami rozwoju, jak np. rozszczep podniebienia.
- Kwas foliowy bierze udział w syntezie i naprawie materiału genetycznego komórek, zapewnia odpowiednio szybki wzrost komórek łożyska oraz płodu.
- Dzięki witaminie B9 substancje odżywcze w przewodzie pokarmowym są lepiej wchłaniane.
- Kobiety przyjmujące regularnie kwas foliowy rzadziej zapadają na tzw. zatrucie ciążowe.
Gdzie znaleźć kwas foliowy?
Nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć kwasu foliowego, dlatego tak ważne jest, by codzienna dieta obfitowała w bogate w witaminę B9 produkty. Niestety, większość tej dobroczynnej witaminy ginie podczas gotowania czy smażenia, dodatkowo organizm nie potrafi przyswoić zbyt dużych ilości naturalnych folianów - w trakcie rozkładania ich do postaci kwasu foliowego korzystne dla zdrowia składniki ulegają zniszczeniu, a zaledwie niewielka ich część zostaje wchłonięta.
Trudno zatem ułożyć dietę, która w całości pokrywałaby zapotrzebowanie na kwas foliowy, zwłaszcza w ciąży. Mimo to zawierające go, zdrowe produkty powinny stanowić podstawę codziennego jadłospisu i uzupełniać witaminy dostarczane wraz z suplementami diety. Co powinnaś jeść?
- Zielone warzywa liściaste (szpinak, sałata, natka pietruszki)
- Szparagi, brokuły, zielony groszek, buraki
- Żółtka jaj
- Wątróbka
- Jęczmień, pszenica
- Rośliny strączkowe (fasola, groch, soczewica, produkty sojowe)
- Sery
- Owoce cytrusowe, soki owocowe
Konieczne suplementy
Suplementy diety mają tę przewagę nad naturalnymi produktami bogatymi w kwas foliowy, że witamina B9 w nich zawarta jest prawie w całości przyswajana przez organizm. Lekarze zalecają przyjmowanie suplementów nie tylko ciężarnym, ale również kobietom starającym się o poczęcie (co najmniej na miesiąc przed rozpoczęciem prób), by uzupełnić braki i przygotować organizm na czas ciąży.
Najlepiej jednak, by tabletki z witaminą B9 brały wszystkie współżyjące kobiety w wieku rozrodczym - w Polsce niemal połowa ciąż jest nieplanowana, jeśli więc zajdziesz w ciążę "przypadkowo", czas, w którym nie będziesz jeszcze wiedzieć o poczęciu, może okazać się kluczowy dla zdrowia twojego dziecka. Lepiej przygotować się wcześniej na ewentualną wpadkę.
Przeczytaj też: Kwas foliowy przed poczęciem i w ciąży
Ile kwasu foliowego przyjmować?
Ryzyko rozwinięcia się wad cewy nerwowej u dziecka znacznie się zmniejszy, jeśli będziesz przyjmować 400 mcg (0,4 mg) kwasu foliowego dziennie. To optymalna dawka zalecana wszystkim kobietom, które planują bądź są już w ciąży.
Niekiedy lekarz może przepisać ciężarnej preparat zawierający więcej kwasu foliowego (od 400 mcg do 1 mg) na dobę, dawki te jednak powinny być ustalane indywidualnie. Kiedy będziesz przyjmować więcej kwasu foliowego?
- Cierpisz na anemię - suplementy z witaminą B9 będziesz dostawać także w drugim, a nawet w trzecim trymestrze ciąży.
- Chorujesz na cukrzycę.
- Leczysz się na padaczkę.
- Wcześniej urodziłaś dziecko z wadami układu nerwowego albo w twojej rodzinie zdarzały się takie przypadki - wówczas możesz przyjmować nawet 4 mg kwasu foliowego na dobę.
Uwaga! Tylko lekarz może zdecydować o przyjmowaniu zwiększonych dawek kwasu foliowego. Jego nadmiar raczej ci nie zaszkodzi, ale może utrudnić wykrycie groźnej postaci anemii - tzw. niedokrwistości złośliwej związanej z niedoborem witaminy B12.
Dokładnie czytaj ulotki i sprawdzaj skład suplementów diety, które łykasz. W żadnym wypadku nie łącz ze sobą różnych preparatów, a o każdym, jaki przyjmujesz, poinformuj lekarza.
Po czym poznać, że brakuje ci kwasu foliowego?
Niewielki niedobór kwasu foliowego ciężko jest dostrzec samodzielnie. Objawy, które mogą sugerować, że ci go brakuje, to:
- Zawroty głowy
- Zmęczenie
- Biegunka
- Utrata apetytu
- Spadek wagi
