Kiedy wykonuje się badanie KTG?
Jeśli ciąża przebiega prawidłowo, pierwsze badanie KTG (kardiotokograficzne) wykonywane jest w okolicach porodu. Potem powtarza się je co 2-3 dni. Zwykle KTG jest też robione podczas porodu. Chodzi o to, by monitorować czynność skurczową macicy i czynność serca płodu. Dzięki temu badaniu można stwierdzić, czy poród się zaczął, ocenić, jak postępuje i jak czuje się dziecko.
Czasem wykonuje się KTG także przed terminem porodu. Powodem jest zwykle ciąża mnoga, zmniejszenie intensywności i liczby ruchów dziecka, nieprawidłowości w USG lub zagrożenie przedwczesnym porodem.
Rodzaje badań KTG
Test niestresowy (akceleracyjno-ruchowy lub NST)
W prawidłowo przebiegającej ciąży robi się go po 40. tygodniu, co 2-3 dni aż do porodu. Wskazaniem do wcześniejszego wykonania są słabnące lub niewyczuwalne przez matkę ruchy dziecka, nieprawidłowości w USG, ciąża mnoga i przedwczesne skurcze porodowe.
Test stresowy (inaczej: skurczowy lub oksytocynowy)
Podaje się w nim dożylnie oksytocynę, wywołującą skurcze macicy. Wykonywanie tego testu nie jest obecnie zalecane.
Jak przygotować się do badania KTG?
Załóż wygodne ubranie, w którym będziesz mogła swobodnie odsłonić brzuch. Możesz również wziąć coś do czytania, by czas ci się nie dłużył. Przed wejściem do gabinetu skorzystaj z toalety, bo badanie powinno być robione bez przerw. KTG można wykonać nie tylko w szpitalu, ale też w poradniach ginekologicznych czy przyszpitalnych.
Co pokazuje badanie KTG?
Badanie KTG pokazuje, czy do organizmu dziecka dociera odpowiednia ilość tlenu, zwłaszcza podczas skurczów macicy. To cenna informacja. Jeśli pojawia się jakieś zagrożenie, można szybko zareagować. Podczas porodu pozwala śledzić, czy dziecko radzi sobie z przychodzeniem na świat - KTG rejestruje częstotliwość uderzeń jego serca - kiedy jest za mała, może to świadczyć o niedotlenieniu, natomiast gdy jest za duża - może świadczyć, że doszło do zakażenia wewnątrzmacicznego. Wynik badania drukuje się na pasku papieru w postaci dwóch krzywych oraz zaznaczonych ruchów.
Zapis świadczący o nieprawidłowym stanie dziecka nie musi być wiarygodny. Mogło być tak, że kobieta przybrała taką pozycję ciała, w której uciskana jest jej główna żyła lub pępowina płodu. Wtedy KTG należy zrobić ponownie.
Przebieg badania KTG
- Do badania trzeba się położyć, najlepiej na lewym boku. Na brzuch zakładane są dwa pasy, w których umieszczone są czujniki: kardiograf (rejestruje akcję serca płodu) i tokograf (rejestruje skurcze macicy). Połączone są z monitorem, więc można obserwować przebieg badania. Wynik jest drukowany lub tylko zapisywany w pamięci komputera.
- Jeśli urządzenie KTG nie ma opcji wychwytywania ruchów płodu, możesz otrzymać do ręki pilota z przyciskiem, który masz włączyć, gdy poczujesz kopnięcie czy przesunięcie się dziecka. Najnowocześniejsze aparaty KTG umożliwiają kobiecie spacerowanie podczas badania
- Podstawowe badanie trwa pół godziny, ale jeśli płód jest mało aktywny, może być wydłużone.
- W trakcie badania możesz zostać poproszona o zmianę pozycji, jeśli istnieje podejrzenie, że jest ucisk na żyłę główną (może zafałszować wynik).
- KTG jest bezbolesne.
- Od razu po nim, jeszcze w gabinecie, otrzymasz wynik (wydruk) lub podstawowy opis badania.
Wynik badania KTG
Często przedstawiony jest za pomocą dwóch wykresów w formie wydruku na papierze milimetrowym:
- jeden wykres dotyczy częstotliwości oraz siły skurczów macicy;
- drugi – częstotliwości uderzeń serca dziecka.
W tym przypadku linia pozioma wyznacza czas badania, zaś pionowa – częstość uderzeń serca.
W PRAWIDŁOWYM WYNIKU:
- zarejestrowano 110-160 uderzeń serca płodu na minutę (serce zwykle przyspiesza, kiedy dziecko jest aktywne);
- widać małe zygzaki przy liniach obrazujących częstotliwość uderzeń serca. Mogą wskazywać akcelerację, czyli niewielkie (trwające ok. 15 sekund) przyspieszenie akcji serca o 15 lub więcej uderzeń na minutę (pożądany objaw). W 30-minutowym badaniu powinny wystąpić minimum 2 akceleracje.
W NIEPRAWIDŁOWYM WYNIKU:
- jest mniej niż 100 (ciężka bradykardia) i więcej niż 180 (ciężka tachykardia) uderzeń serca płodu na minutę;
- na wykresie nie widać wyraźnych odchyleń, co może wskazywać na obecność tzw. oscylacji milczącej, która bywa objawem niedotlenienia płodu. Krótkotrwale może jednak występować także fizjologicznie w czasie snu dziecka;
- w ciągu 30 minut testu nie udaje się zauważyć dwóch akceleracji;
- występują deceleracje – okresowe (trwające przez 10 sekund lub dłużej) krótkotrwałe zwolnienia pracy serca o co najmniej 15 uderzeń na minutę.
Pamiętaj, że laikowi trudno samodzielnie odczytać wykres badania KTG. Zapis interpretuje się całościowo, a nie tylko jego pojedyncze elementy. Jeśli lekarz uzna wynik za nieprawidłowy, może spróbować pobudzić dziecko do aktywności, np. dotykając brzucha albo wykorzystując bodźce akustyczne i świetlne. Może też zlecić wykonanie USG metodą dopplera, by ocenić przepływ krwi w naczyniach krążenia płodowego.
