W organizmie kobiety ciężarnej zachodzi szereg zmian adaptacyjnych, które są konieczne, by zapewnić płodowi optymalne środowisko do prawidłowego rozwoju. Zmiany te dotyczą również układu moczowego. Na skutek powiększenia się objętości nerek, poszerzenia się układu kielichowo-miedniczkowego, moczowodów oraz pęcherza moczowego, zwiększa się również przesączanie kłębuszkowe, czego skutkiem jest spadek stężenia kreatyniny, mocznika i kwasu moczowego w surowicy. Dlaczego trzeba wykonać badanie poziomu kreatyniny w ciąży? O czym informuje ten wskaźnik?
Kreatynina w ciąży – powyżej normy, poniżej normy, co to oznacza?
Spis treści
Kreatynina – co to jest?
Kreatynina jest azotowym związkiem organicznym powstałym w wyniku przemiany materii. To swojego rodzaju odpad, który tworzy się w procesie degradacji kreatyny w mięśniach szkieletowych. Kreatyna dostarcza mięśniom energii niezbędnej do pracy, a następie ulega naturalnemu rozkładowi.
Za filtrowanie kreatyniny z krwi odpowiedzialne są nerki, a następnie kreatynina usuwana jest z organizmu wraz z moczem.
Stężenie kreatyniny w organizmie można oznaczyć zarówno z krwi żylnej, jak i z moczu, przy czym ten pierwszy sposób stosowany jest częściej.
Normy stężenia kreatyniny we krwi
Stężenie kreatyniny we krwi powinno utrzymywać się na stałym poziomie u każdego dorosłego człowieka. Zwykle jest ono nieco niższe u kobiet niż u mężczyzn, choć na poziom kreatyniny w surowicy mają wpływ też inne czynnika, takie jak np.:
- stosowanie diety bogatej w mięso – spożywając duże ilości mięsa, dostarczamy organizmowi dużą ilość białka zwierzęcego, co prowadzi do większej produkcji kreatyny, a więc w konsekwencji także kreatyniny;
- masa mięśniowa – większa masa mięśniowa zwykle prowadzi do większej produkcji kreatyniny w przebiegu procesów metabolicznych;
- ciąża – w wyniku wzrostu objętości krwi krążącej w organizmie kobiety ciężarnej oraz zwiększonej filtracji przez nerki, stężenie kreatyniny we krwi jest niższe niż przed ciążą. Jest to szczególnie widoczne w pierwszym i drugim trymestrze ciąży. Norma stężenia kreatyniny u kobiet w ciąży to poniżej 50 umol/l (0,4-0,8 mg/l);
- amputacja kończyny – zmniejsza się masa mięśniowa, a więc i stężenie kreatyniny we krwi.
Jaki jest prawidłowy poziom kreatyniny we krwi?
Wartości referencyjne różnią się w zależności od płci i wieku. Normy kreatyniny to:
- < 1 miesiąca <0,85 mg/dl,
- 1-12 miesięcy <0,42 mg/dl,
- 1-2 lata <0,41 mg/dl,
- 2-4 lata <0,47 mg/dl,
- 4-6 lat <0,59 mg/dl,
- 6-8 lat <0,60 mg/dl,
- 8-10 lat <0,73 mg/dl,
- 10-12 lat <0,79 mg/dl,
- 12-14 lat <0,87 mg/dl,
- kobiety >14 lat <0,90 mg/dl,
- mężczyźni >14 lat <1,20 mg/dl.
Powyższe wartości mogą się różnić w zależności od laboratorium, w którym wykonywane było badanie stężenia kreatyniny (pobranie próbki krwi z żyły). Oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi jest jednym z podstawowych badań laboratoryjnych i dostarcza lekarzom informacji o pracy nerek i ogólnym stanie zdrowia.
Klirens kreatyniny – czym jest?
Klirens kreatyniny (GRF) to wskaźnik służący do oceny filtracji kłębuszkowej w nerkach. Jest to miara, która pozwala określić, jak efektywnie nerki usuwają kreatyninę z krwi i wydalają ją z moczem. Klirens kreatyniny jest więc jednym z narzędzi diagnostycznych wykorzystywanych do oceny funkcji nerek.
Podstawowym celem klirensu kreatyniny jest oszacowanie wskaźnika przesączania kłębuszkowego, czyli ilości krwi filtrowanej przez nerki w ciągu określonej jednostki czasu. Klirens kreatyniny oblicza się na podstawie pomiaru stężenia kreatyniny we krwi i moczu oraz innych zmiennych, takich jak np. waga pacjenta i płeć.
Do obliczenia klirensu kreatyniny można wykorzystać wzór:
klirens kreatyniny = ilość kreatyniny wydalanej z moczem : stężenie kreatyniny w surowicy krwi x objętość moczu w ml/min
Jednostką klirensu kreatyniny jest ml/min, co oznacza ilość krwi, którą nerki byłyby w stanie oczyszczać z kreatyniny w ciągu jednej minuty. Norma to 80-120 ml/min.
Podwyższone stężenie kreatyniny – co to oznacza?
Wyższe stężenie kreatyniny we krwi, czyli kreatynina powyżej normy, zazwyczaj wskazuje na problemy związane z pracą nerek. Oznacza to, że nerki mogą mieć trudności z efektywnym usuwaniem kreatyniny i innych toksyn z organizmu, co może mieć różne, negatywne konsekwencje dla zdrowia.
Do wzrostu stężenia kreatyniny prowadzą takie choroby, jak:
- ostra niewydolność nerek,
- przewlekłe choroby nerek,
- kwasica ketonowa,
- cukrzyca,
- nadczynność tarczycy.
Podwyższony poziom kreatyniny we krwi może również świadczyć o odwodnieniu, zaburzeniach pracy mięśni i dużym stresie fizycznym (np. stan po bardzo intensywnym wysiłku fizycznym).
Kreatynina w ciąży powyżej normy – co to oznacza?
Podwyższony poziom kreatyniny u kobiet w ciąży zazwyczaj budzi niepokój, ponieważ wskazuje na problemy z nerkami. Bardzo groźne dla zdrowia matki i płodu jest ostre uszkodzenie nerek, które objawia się właśnie podwyższonym poziomem kreatyniny w surowicy i zmniejszeniem objętości wydalanego moczu.
Specjaliści wyróżniają trzy postaci ostrego uszkodzenia nerek u kobiet ciężarnych: przednerkowe, nerkowe i zanerkowe. Wspomniane wyżej schorzenie może przynieść komplikacje w postaci:
- stanu przedrzucawkowego,
- zespołu HELLP,
- zespołu hemolityczno-mocznicowego,
- ostrej martwicy kory nerek.
Niska kreatynina – co to oznacza?
Niski poziom kreatyniny we krwi, czyli kreatynina poniżej normy lub obniżony poziom kreatyniny we krwi, jest znacznie mniej powszechny niż podwyższony poziom kreatyniny w surowicy, ale może wskazywać na pewne problemy zdrowotne/stany fizjologiczne. Co mamy na myśli?
- Niedożywienie,
- niską masę mięśniową lub zanik mięśni,
- starzenie się,
- wyniszczenie organizmu na skutek długotrwałej, poważnej choroby.
Badanie poziomu kreatyniny w surowicy krwi
Oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy krwi jest rutynowym testem laboratoryjnym, który ma na celu ocenę funkcji nerek. Polega on na pobraniu krwi z żyły na przedramieniu i poddaniu jej szczegółowej analizie w warunkach laboratoryjnych. Pacjent powinien zgłosić się na badanie na czczo.
Oznaczenia stężenia kreatyniny we krwi wykonuje się:
- w celu oceny funkcji filtracyjnej nerek,
- w diagnostyce chorób nerek,
- w celu monitorowania chorób przewlekłych, takich jak np. cukrzyca, nadciśnienie tętnicze,
- w celu przygotowania pacjenta do bardziej zaawansowanych badań, takich jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa,
- przed rozległymi zabiegami chirurgicznymi.
Badanie poziomu kreatyniny u kobiet ciężarnych wykonuje się jako część rutynowych badań krwi, zaraz po rozpoznaniu ciąży. W miarę rozwoju ciąży lekarz prowadzący może zalecić kolejne badania krwi, w tym badanie kreatyniny, aby monitorować stan nerek i ogólny stan zdrowia matki.
Bibliografia
- Lichodziejewska-Niemierko M. i współautorzy, Wpływ ciąży na funkcję i strukturę nerek, Forum Nefrologiczne, tom 2, nr 4, strony 250-253, 2009
- Rytlewski K.,Zmiany fizjologiczne w organizmie kobiety ciężarnej i ich znaczenie w praktyce lekarza ogólnego, Przegląd Lekarski, 65/4, 2008
Opublikowano: 14.08.2023;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Komentarze i opinie (0)