Statystyki GUS wyraźnie pokazują, że Polki coraz później decydują się na pierwsze dziecko – zazwyczaj w wieku około 28 lat. Nie brakuje też pań, które postanawiają po raz pierwszy lub kolejny zostać mamą po swoich 30., a nawet 40. urodzinach. Czy z biologicznego punktu widzenia jest to dobra decyzja? W dzisiejszym wpisie porozmawiamy o ciąży geriatrycznej i późnym macierzyństwie. Zapraszamy do lektury!
Ciąża geriatryczna – od jakiego wieku, co oznacza, badania, zagrożenia
Spis treści
- Czym jest ciąża geriatryczna? Kiedy mówimy o późnej ciąży?
- Jakie zagrożenia dla płodu wiążą się z ciążą geriatryczną?
- Ciąża po 35. roku życia. Jakie zagrożenia dla ciężarnej niesie późne macierzyństwo?
- Ciąża geriatryczna. Jakie badania powinna wykonać ciężarna w dojrzałym wieku?
- Późna ciąża. Jak przygotować się do ciąży geriatrycznej?
- Ciąża geriatryczna i późne macierzyństwo. Jakie są jego zalety?
Czym jest ciąża geriatryczna? Kiedy mówimy o późnej ciąży?
Terminem „ciąża geriatryczna” określa się ciążę u kobiety dojrzałej, czyli powyżej 35. roku życia. Choć ten termin medyczny brzmi nieco przestarzale, wciąż jest używany przez lekarzy i położne, by wskazać na pewne potencjalne wyzwania zdrowotne, jakie mogą wystąpić u przyszłej mamy, która przekroczyła 30-stkę.
Ciążę geriatryczną, mimo postępu medycyny, wciąż uważa się za ciążę zwiększonego ryzyka. Zaawansowany wiek ciężarnej nie jest bez znaczenia ani dla zdrowia płodu, ani dla zdrowia jej samej.
Ginekolodzy, którzy są pytani o to, jaki jest najlepszy czas na urodzenie dziecka, nie bez powodu wskazują na okres między 20. a 25 rokiem życia. Wówczas organizm zdrowej kobiety jest w optymalnej kondycji fizycznej, co ułatwia zajście w ciążę, jej utrzymanie oraz rozwiązanie. Tak czy inaczej, późne czy też dojrzałe macierzyństwo jest coraz bardziej popularne w naszym społeczeństwie i warto znać ryzyka, jakie się z nim wiążą.
Jakie zagrożenia dla płodu wiążą się z ciążą geriatryczną?
W przypadku ciąży geriatrycznej wzrasta ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u płodu. Bardzo dobrze widać to na przykładzie zespołu Downa. Dla kobiet w wieku 25 lat ryzyko urodzenia dziecka z zespołem Downa wynosi około 1 na 1 250,
- dla kobiet w wieku 30 lat – 1 na 1000,
- dla kobiet w wieku 35 lat – 1 na 350,
- a dla pań w wieku 40 lat – 1 na 30.
Trisomia 21 nie jest jedyną wadą, która może rozwinąć się u dziecka. Inne wady genetyczne płodu, które mogą wystąpić w wyniku późnego macierzyństwa to: zespół Edwardsa, zespół Pataua, zespół Turnera, zespół łamliwego chromosomu X i wady cewy nerwowej (np. bezmózgowie, rozszczep kręgosłupa). Częstym problemem jest także niska masa urodzeniowa dziecka, która może być wynikiem zaburzeń w krążeniu łożyskowym lub chorób, które zostały zdiagnozowane u matki przed ciążą lub w trakcie jej trwania.
Ciąża po 35. roku życia. Jakie zagrożenia dla ciężarnej niesie późne macierzyństwo?
Jak już wspomnieliśmy, posiadanie potomstwa w późniejszym wieku nie jest bez znaczenia dla organizmu kobiety. Wraz z wiekiem fizjologiczne zdolności naszego ciała zmniejszają się, a osoby po 35. roku życia nierzadko doświadczają już pierwszych poważniejszych problemów zdrowotnych (np. problemy z kręgosłupem, choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca).
Ciąża geriatryczna stanowi dodatkowe obciążenie dla organizmu kobiety. W jej wyniku u ciężarnej mogą wystąpić następujące powikłania:
- nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą,
- cukrzyca ciążowa,
- żylaki kończyn dolnych,
- problemy z tarczycą,
- choroby serca,
- komplikacje okołoporodowe (dlatego większy odsetek ciąż u kobiet dojrzałych kończy się przez cesarskie cięcie),
- większe ryzyko porodu przedwczesnego.
Ryzyko powikłań zdrowotnych u ciężarnych po 35. roku życia jest większe niż u ich młodszych koleżanek. Nie oznacza to jednak, że takie komplikacje muszą się pojawić. Jeżeli dojrzała kobieta jest dobrze przygotowana do ciąży i jest prawidłowo prowadzona przez swojego ginekologa, to ciąża geriatryczna może przebiegać bez większych problemów zdrowotnych, a większość dojrzałych mam rodzi zdrowe dzieci.
Ciąża geriatryczna. Jakie badania powinna wykonać ciężarna w dojrzałym wieku?
W przypadku ciąży geriatrycznej bardzo ważna jest pogłębiona diagnostyka i otoczenie ciężarnej jak najlepszą opieką medyczną. Od 2024 roku wszystkie Polki – bez względu na wiek – mają możliwość bezpłatnego wykonania badań prenatalnych, które jeszcze do niedawna były zarezerwowane tylko dla pacjentek powyżej 35 lat. Badania prenatalne pozwalają na wczesne wykrycie wad płodu i rozpoczęcie leczenia – często jeszcze w łonie matki. Skierowanie na badania prenatalne wystawia lekarz ginekolog prowadzący ciążę. Obejmują one:
- badania biochemiczne (nieinwazyjne, z krwi),
- USG w kierunku diagnostyki wad wrodzonych płodu (pierwsze – między 11. a 14. tygodniem ciąży, drugie – między 18. a 22. tygodniem ciąży),
- amniopunkcja, biopsja trofoblastu, kordocenteza (zaliczane do badań inwazyjnych), w przypadku gdy wcześniejsze badania wykażą, że istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia wad genetycznych u płodu.
Niektóre dojrzałe mamy decydują się też na wykonanie odpłatnego badania NIPT, które uznawane jest za jedno z najnowocześniejszych badań genetycznych. Nie jest ono objęte refundacją NFZ.
Poza badaniami prenatalnymi, pacjentka w ciąży geriatrycznej, powinna wykonań szereg badań diagnostycznych, które pozwolą rzetelnie ocenić stan zdrowia kobiety. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników obejmują m.in.: morfologię krwi, badanie ogólne moczu, test obciążenia glukozą, badanie poziomu hormonów tarczycy, itp.
Późna ciąża. Jak przygotować się do ciąży geriatrycznej?
Zdarza się, że ciąża geriatryczna jest dla kobiety zaskoczeniem, ale z obserwacji lekarzy wynika, że najczęściej jest ona planowana. Jakie działania powinna podjąć dojrzała kobieta, by ułatwić sobie zajście i donoszenie ciąży w późnym wieku? Bardzo ważna jest:
- wnikliwa ocena stanu zdrowia przed zajściem w ciążę,
- suplementacja kwasu foliowego przez co najmniej 3 miesiące przed planowanym poczęciem (aby zminimalizować ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u dziecka),
- dbałość o zróżnicowaną, odżywczą i odpowiednio zbilansowaną dietę.
Warto postawić także na regularną aktywność fizyczną dostosowaną do preferencji i możliwości fizycznych kobiety. Można więc śmiało powiedzieć, że zdrowy tryb życia sprzyja lepszej kondycji fizycznej i psychicznej, co ma bezpośredni wpływ na przebieg ciąży oraz zdrowie matki i dziecka.
Ciąża geriatryczna i późne macierzyństwo. Jakie są jego zalety?
Choć ciąża geriatryczna czasami budzi wątpliwości zarówno wśród lekarzy, jak i bliskich kobiety, która jej doświadcza, nie sposób nie dostrzec jej zalet. Kobiety, które decydują się na macierzyństwo w późniejszym wieku, często są bardziej świadome swoich wyborów i bardziej zaangażowane w wychowanie dziecka. Zazwyczaj mają też ustabilizowaną sytuację finansową, zawodową i osobistą, co pozwala im w spokoju i z radością realizować rolę matki.
Bibliografia
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/badania-prenatalne
- Gadomska H. i współautorzy, Prokreacja w wieku przedmenopauzalnym, Przegląd Menopauzalny 2/2010
- Olszak-Wąsik K. i współautorzy, Późne macierzyństwo, GinPolMedProjekt 1 (23) 2012
- Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 14 maja 2024 (Dz.U.2024 poz.767)
Opublikowano: 11.10.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Komentarze i opinie (0)