Ból brzucha w ciąży – przyczyny, objawy, leczenie

Ból brzucha na początku ciąży

Ból podbrzusza, która pojawia się na początku ciąży, zwykle jest związany z procesem zagnieżdżania się zarodka w ścianie macicy. Często jest on też powiązany z rozciąganiem się więzadeł, które macicę podtrzymują. Tego rodzaju dolegliwości bólowe odczuwane są przez kobietę w ciąży jako kłucie lub ciągnięcie w podbrzuszu, bądź przypominają bóle miesiączkowe. Czasem ból podbrzusza może promieniować na pachwiny. Nie jest to jednak nic zagrażającego życiu dziecka.

W pierwszych tygodniach ciąży przyczyną bólu brzucha może być też ciąża pozamaciczna. To stan, w którym zapłodnione jajo zagnieżdża się i rośnie poza jamą macicy, najczęściej w jajowodzie. Z racji tego, że nie ma tam odpowiednich warunków do rozwoju zarodka, ciąża ektopowa może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych u pacjentki.

Jej charakterystycznymi objawami są:

• silny ból brzucha po jednej stronie i tkliwość w obrębie układu rozrodczego,
• plamienia lub krwawienia z pochwy,
• zatrzymanie miesiączki,
• zmęczenie,
• ból piersi,
• mdłości.

Ciąża pozamaciczna dotyczy około 2% kobiet, co oznacza, że zaledwie 1-2 na 100 ciąż to ciąże ektopowe. Podsumowując, brzuch brzucha w pierwszym trymestrze ciąży jest wynikiem zmian fizjologicznych i morfologicznych zachodzących w organizmie przyszłej mamy.

Ból brzucha w ciąży wskazujący na poronienie

Ból brzucha w ciąży może być niepokojącym objawem i jednym z sygnałów wskazujących na poronienie, czyli spontaniczną utratę ciąży przed 22. tygodniem. Do największej liczby poronień dochodzi w pierwszym trymestrze ciąży. Poronienie jest związane z silnym bólem brzucha, który może mieć różne nasilenie i charakter. Ból ten może być skurczowy i przypominać silne bóle menstruacyjne, ale może być też stały i tępy. Zdarza się, że ból brzuch przy utracie ciąży promieniuje do dolnej części pleców i pachwin.

Inne objawy poronienia to:

• krwawienie z dróg rodnych,
• ból pleców,
• ustąpienie objawów ciąży, takich jak np. poranne nudności,
• gorączka, dreszcze, złe samopoczucie, jeśli doszło do infekcji w drogach rodnych.

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z tych objawów, ważne jest, aby kobieta bezzwłocznie skonsultowała się ze swoim lekarzem. Wczesna interwencja medyczna potwierdzi lub wykluczy poronienie i zagwarantuje pacjentce odpowiednią opiekę zdrowotną i wsparcie psychologiczne.

Inne przyczyny bólu brzucha w ciąży

Kobieta w ciąży może cierpieć na szereg różnych schorzeń, które objawiają się bólem brzucha. Dobrym przykładem jest chociażby ostre zapalenie wyrostka robaczkowego. W większości przypadków jest to stan nagły, który objawia się:

• narastającym bólem brzucha zlokalizowanym w okolicy pępka, a w miarę postępowania stanu zapalnego – w prawej, dolnej części brzucha,
• nudnościami i wymiotami,
• utratą apetytu,
• gorączką,
• wrażliwością tkanek na dotyk.

Pęknięcie wyrostka robaczkowego może prowadzić do poważnego powikłania – zapalenia otrzewnej, dlatego pacjenta niemal natychmiast poddaje się operacji chirurgicznej.

Bóle brzucha mogą być także spowodowane przez:

• zapalenie pęcherzyka żółciowego,
• niedrożność jelit,
• zapalenie trzustki,
• zatrucie pokarmowe,
• zakażenie pęcherza moczowego,
• zapalenie błony śluzowej żołądka,
• kamicę nerkową.

Wszystkim wymienionym wyżej jednostkom chorobowym towarzyszą jednak jeszcze inne, niepokojące objawy, które powinny zaalarmować kobietę w ciąży i jej najbliższe otoczenie.

Ból brzucha w trzecim trymestrze ciąży a przedwczesny poród

Ból brzucha w trzecim trymestrze ciąży może być jednym z objawów przedwczesnego porodu, który definiowany jest jako poród przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży. Ból ten może mieć różnorodny charakter – od łagodnych skurczów przypominających bóle menstruacyjne, po intensywne skurcze, które pojawiają się regularnie i z narastającą częstotliwością.

Poród przedwczesny może być wywołany różnymi czynnikami, w tym infekcjami, problemami z łożyskiem, niewydolnością szyjki macicy czy nadmiernym stresem. Dlatego też, gdy w trzecim trymestrze ciąży, przed przewidywanym terminem porodu, pojawiają się silne bóle brzucha lub regularne skurcze, niezbędna jest natychmiastowa konsultacja z lekarzem prowadzącym ciążę.

Skurcze brzucha w ciąży – skurcze Braxtona-Hicksa

Skurcze Braxtona-Hicksa, zwane również skurczami przepowiadającymi, to nieregularne i zazwyczaj bezbolesne skurcze macicy, które występują w trakcie ciąży. Bardzo często niepokoją one przyszłe mamy, zwłaszcza te, które są w ciąży po raz pierwszy.

Skurcze przepowiadające pojawiają się już w drugim trymestrze i nasilają się w trzecim. Ich głównym celem jest przygotowanie macicy do porodu. Ciężarne odczuwają je jako dość nieprzyjemne sztywnienie/twardnienie brzucha lub „stawianie się” brzucha. Skurcze Braxtona-Hicksa pomagają również w poprawie przepływu krwi do macicy i łożyska, co jest korzystne zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się płodu. Zwykle zanikają one przy zmianie pozycji ciała lub po odpoczynku.

Jak złagodzić ból brzucha w ciąży?

Postępowanie z bólem brzucha w ciąży zależy od przyczyny tej dolegliwości. Jeśli chodzi o ból podbrzusza charakterystyczny dla początku ciąży, to wystarczy ograniczyć nadmierny wysiłek i dużo wypoczywać. W rozluźnieniu mięśni pomogą też ciepłe okłady i delikatne ćwiczenia rozciągające.

Jeśli ból brzucha jest silny, nie ustępuje lub towarzyszą mu inne objawy, takie jak krwawienie, gorączka czy skurcze, konieczna jest natychmiastowa konsultacja z lekarzem, aby wykluczyć poważniejsze przyczyny i zaordynować odpowiednie leczenie.