Biegunka na początku ciąży – przyczyny biegunki w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu

Biegunka – objaw ciąży?

Początki ciąży nie zawsze słusznie wiązane są przez kobiety z różnymi dolegliwościami. Jedną z nich są luźne stolce. Czy biegunka na początku ciąży jest normalna?

Biegunka w pierwszych tygodniach ciąży czy też biegunka po zapłodnieniu może – choć nie musi – być pierwszym objawem ciąży. Zatrzymanie miesiączki, poranne nudności, biegunka i wymioty, niechęć do niektórych pokarmów, zmęczenie i drażliwość, częste oddawanie moczu, powiększenie, bolesność i tkliwość piersi należą do tak zwanych przypuszczalnych oznak ciąży. Przypuszczalne objawy ciąży to także: podwyższona temperatura ciała, powiększenie obwodu brzucha, kresa brunatna, wzmożona wydzielina z pochwy i test ciążowy.

Natomiast za pewne objawy ciąży uznaje się badalną czynność serca płodu (10–14 tydzień ciąży), stwierdzenie obecności płodu w badaniu USG oraz badalne ruchy płodu.

Zatem biegunka jako jedyny występujący objaw nie nasuwa podejrzenia o ciąży. Dopiero korelacja jej z powyższymi objawami może zwiastować ciążę. Rozwolnienie w pierwszych dniach po zapłodnieniu jest wówczas reakcją organizmu na działające hormony.

Jakie są przyczyny biegunki na początku ciąży?

Biegunka we wczesnej ciąży może być spowodowana przez:

• zakażenia przewodu pokarmowego o etiologii bakteryjnej (może być nawet symptomem poważniejszej infekcji bakteryjnej);
• zakażenie przewodu pokarmowego o etiologii wirusowej (tzw. jelitówka, grypa jelitowa);
• antybiotyki (biegunka po antybiotyku to dość częste działanie niepożądane);
• toksyny (np. zatrucie grzybami);
• leki przeczyszczające;
• choroby przewlekłe, takie jak nadczynność tarczycy, nieswoiste choroby zapalne jelit, celiakia, nietolerancje pokarmowe.

Przyczyną bólu brzucha i biegunki w ciąży w pierwszych tygodniach najczęściej są pierwsze 3 wymienione czynniki (zakażenia przewodu pokarmowego i biegunka poantybiotykowa).

Biegunka w pierwszym trymestrze ciąży a odwodnienie

Objawy biegunki to przede wszystkim występowanie luźnych stolców w liczbie co najmniej 3 na dobę. Mogą występować skurcze i bóle brzucha. Gorączka świadczy o biegunce infekcyjnej. Nierzadko z biegunką współistnieją nudności i wymioty. Jako powikłanie biegunki może wystąpić odwonienie – w ciąży jest ono szczególnie niebezpieczne.

Stopień odwodnienia można łatwo określić, porównując masę ciała sprzed choroby z obecną wagą (przestawiając ubytek masy ciała w procentach). Łagodnemu odwodnieniu towarzyszy wzmożone pragnienie i uczucie suchości w jamie ustnej. Nie stanowi ono większego zagrożenia.

Odwonienie średniego stopnia powinno nas już jednak zaniepokoić. Poza powyższymi objawami przejawia się: skąpomoczem (znacznie zmniejszone oddawanie moczu), obniżonym ciśnieniem tętniczym, wydłużonym czasem powrotu włośniczkowego (po uciśnięciu płytki paznokciowej, a następnie zwolnieniu ucisku powrót do barwy różowej wynoszący więcej niż 2 sekundy), dodatnim testem fałdu skórnego (złapany palcami fałd skórny, np. na grzbietowej powierzchni dłoni, rozprostowuje się wolno).

Groźnymi powikłaniami biegunki w ciąży są także zaburzenia elektrolitowe i kwasica metaboliczna, które mogą towarzyszyć biegunkom o średnim i ciężkim stopniu odwodnienia.

Biegunka przed porodem

Biegunka może być objawem porodu. Organizm niejako przygotowuje się, oczyszcza w ten sposób. Luźnym stolcom mogą także towarzyszyć nudności i wymioty. Do innych oznak porodu i tego, że nadszedł koniec ciąży, zaliczamy m.in.:

• obniżenie dna macicy,
• skurcze przepowiadające,
• gęstszą wydzielina z pochwy,
• odejście wód płodowych.

Wraz z rozwolnieniem przed porodem mogą wystąpić dodatkowo dreszcze i uczucie roztrzęsienia.

Czy biegunka w ciąży jest niebezpieczna?

W trzecim trymestrze ciąży biegunka może stanowić objaw bardzo poważnego stanu, jakim jest przedwczesne oddzielenie łożyska. Objawia się ono krwawieniem z dróg rodnych, nagłym ostrym bólem podbrzusza i okolicy krzyżowej, nudnościami i wymiotami, a także biegunką.

Odklejenie łożyska może doprowadzić do niedotlenienia płodu oraz masywnego krwotoku u kobiety, dlatego po zaobserwowaniu powyższych objawów konieczne jest natychmiastowe wezwanie pomocy lekarskiej. Najczęściej wskazane jest wówczas rozwiązanie ciąży drogą cesarskiego cięcia.

Tego typu powikłanie występuje dość rzadko i wymaga potwierdzenia w badaniu USG.

Sposoby na biegunkę w ciąży – co robić?

Bardzo ważne w przypadku rozwolnienia na początku ciąży i na kolejnych jej etapach, jest nawadnianie. To podstawa leczenia objawowego wszystkich biegunek, zarówno u dzieci, dorosłych, osób starszych, jak i u kobiet w ciąży. Należy uzupełniać płyny, pijąc dużo wody, herbaty, napojów izotonicznych. Poza tym leczenie biegunki jest uzależnione od tego, jakie są przyczyny jej wystąpienia.

Elektrolity w ciąży, w przypadku biegunki również są zalecane. Można je dostać w aptece np. w formie proszku do sporządzenia zawiesiny doustnej lub przygotować samodzielnie w domu. Celem sporządzenia tzw. roztworu cukrowo-elektrolitowego należy rozpuścić w litrze wody:

• ½–1 łyżeczki soli kuchennej,
• 4–8 łyżeczek cukru,
• ½ łyżeczki sody oczyszczonej,
• filiżankę soku pomarańczowego.

Przy biegunce dieta powinna być lekkostrawna – zaleca się gotowane warzywa, ryż, kaszę mannę, ziemniaki, jogurty naturalne, delikatne zupy, sucharki, biszkopty. Porcje powinny być małe (godnie z zasadą „mało, ale często”).

Jakie leki pomogą na rozwolnienie w ciąży?

W przypadku etiologii bakteryjnej lekarz dobiera odpowiedni antybiotyk na biegunkę. Jako leki wspomagające w trakcie antybiotykoterapii zaleca się stosowanie probiotyków.

Leki te mają działanie adsorbujące i ściągające, nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, a więc są bezpieczne w leczeniu luźnych stolców w ciąży.

Do lekarza powinna się udać kobieta w ciąży, u której biegunka się przedłuża i nie ustaje mimo leczenia zachowawczego prowadzonego w domu. Jeśli nudności i wymioty towarzyszące biegunce nie pozwalają na przyjmowanie posiłków i płynów doustnie, jest to wskazanie do hospitalizacji. Do szpitala powinny się również udać kobiety ciężarne, które są mocno odwodnione. Także ostry ból brzucha i biegunka powinny skłonić do konsultacji lekarskiej.