Badanie moczu w ciąży – kiedy badać mocz w ciąży? Jak odczytać wyniki badań moczu w ciąży?

Badanie moczu w ciąży – kiedy wykonać?

Badanie moczu w ciąży dostarcza lekarzowi ważnych informacji nie tylko o układzie moczowym (np. ewentualnym zakażeniu dróg moczowych czy zapaleniu nerek), ale o całym organizmie (może np. sygnalizować cukrzycę albo problemy z wątrobą). Jest jednym z podstawowych testów laboratoryjnych, na które kierowane są kobiety ciężarne i badań, które pozwalają wykryć stan przedrzucawkowy . Dlatego trzeba je robić co miesiąc. Zwykle lekarz zleca tylko ogólne badanie moczu, ale przy podejrzeniu zakażenia dróg moczowych, często trzeba wykonać także badania bakteriologiczne, czyli posiew.

Jak odczytywać wyniki badań moczu w ciąży?

Jak przygotować się do badania moczu?

1. Zaopatrz się w specjalny pojemnik – otrzymasz go w gabinecie zabiegowym lub kupisz w aptece (jeśli będziesz oddawać mocz na posiew, nie zapomnij tego zaznaczyć).

2. Unikaj jedzenia produktów, które mogą zabarwić mocz:

• buraków, jeżyn i jagód (sprawiają, że mocz jest ciemnoczerwony);
• marchwi (zmienia kolor moczu na ciemnożółty);
• rabarbaru (może sprawić, że mocz zbrązowieje).

3. Dzień przed badaniem nie uprawiaj seksu.

4. Tuż przed pobraniem próbki, nie ćwicz intensywnie i nie bierz zimnej kąpieli.

Jak pobrać mocz do badania?

1. Pobierz próbkę moczu od razu po przebudzeniu, na czczo.
2. Dokładnie umyj ręce oraz okolice ujścia cewki moczowej i obficie przemyj je ciepłą wodą.
3. Wytrzyj się jednorazowym ręcznikiem.
4. Do badania pobierz mocz ze środkowego strumienia. Żeby to zrobić, zacznij oddawać mocz do ubikacji (by wypłukać cewkę moczową z bakterii i nabłonków, które nagromadziły się przez noc). Po około 2 sekundach przerwij i środkowy strumień skieruj już do pojemnika. Napełnij go mniej więcej do połowy, a resztę moczu oddaj do toalety.
5. Jeżeli obserwujesz u siebie dużą ilość wydzieliny pochwowej, przed oddaniem moczu zatkaj wejście do pochwy jałowym gazikiem lub tamponem.
6. Dostarcz mocz do laboratorium w ciągu dwóch godzin od pobrania. Jeśli nie możesz tego zrobić, przechowaj go w lodówce, w temperaturze ok. 4°C, ale nie dłużej niż dobę.

Jak interpretować wyniki badania moczu?

Sprawdzając wyniki, pamiętaj, że nie każde odstępstwo od normy świadczy o problemach zdrowotnych. Bywa wynikiem diety bogatej w produkty z określonej grupy lub nieodpowiedniej toalety. Warto też wiedzieć, że w ciąży możliwości filtracyjne nerek są słabsze, dlatego pojawienie się śladowych ilości niepożądanych substancji (z wyjątkiem bakterii, pasożytów i grzybów), często nie budzi u lekarzy niepokoju.

Parametry oceniane w badaniu moczu

1. Przejrzystość: powinna być zupełna. Mętny mocz może wskazywać m.in. na zapalenie dróg moczowych, kamicę nerkową, ale też dietę, w której jest dużo tłuszczów i fosforanów. Traci przejrzystość także wtedy, gdy jest dłużej przechowywany w lodówce.
   
   
2. Barwa: powinna być jasnożółta. Ciemnożółty mocz może świadczyć o obecności bilirubiny, czerwony – krwi, a zielony – bakterii Pseudomonas. Kolor moczu mogą też zmieniać niektóre spożyte dzień wcześniej produkty, np. buraki czy jagody oraz niektóre leki.
   
   
3. Gęstość, czyli ciężar właściwy moczu: powinien wynosić 1,005-1,030 g/cm3.
   – Niższa – może oznaczać rozcieńczenie moczu, wynikające z wypicia dużej ilości płynów, ale też z zaburzeń w funkcjonowaniu nerek.
   – Wyższa – bywa objawem odwodnienia (np. w wyniku biegunki lub wymiotów), jednak może też wskazywać na niewydolność nerek.
   
   
4. Woń: o problemach może świadczyć wyjątkowo nieprzyjemny czy intensywny zapach.
   
   
5. Odczyn pH: powinien mieścić się w przedziale 4,5-7,8, czyli być lekko kwaśny. Odczyn bardziej kwaśny lub zasadowy może świadczyć m.in. o problemach związanych z układem moczowym, zaburzeniach metabolicznych, albo być wynikiem diety (wpływ ma ilość spożywanego mięsa, warzyw i owoców cytrusowych) czy przyjmowania niektórych leków.

Poznaj również: Kalendarz ciąży

Czego nie powinno być w moczu?

1. Bakterii, grzybów i pasożytów. Jeśli są, koniecznie zrób posiew moczu. Czasem lekarz może zlecić także wymaz z szyjki, by sprawdzić, czy nie doszło do zakażenia dróg rodnych.
2. Białka. Wykrycie go u ciężarnej może oznaczać zatrucie ciążowe albo infekcję dróg moczowych. Poza tym białkomocz może pojawić się po dużym wysiłku fizycznym lub pod wpływem silnego stresu.
3. Więcej niż 5 leukocytów w polu widzenia. Większa liczba może być objawem bakteryjnego zakażenia dróg moczowych lub nerek albo wynikiem zanieczyszczenia moczu wydzieliną z pochwy.
4. Więcej niż 3 erytrocytów w polu widzenia. Jeśli jest ich więcej, mówimy o krwinkomoczu lub krwiomoczu, które są objawem chorób układu moczowego.
5. Glukozy. Jej obecność w moczu nasuwa podejrzenie cukrzycy, ale może być też rezultatem silnego stresu, urazu fizycznego, problemów z nerkami lub użycia niewłaściwego naczynia do przechowania próbki moczu (np. buteleczki po syropie).
6. Azotynów. Często bywają objawem chorób układu moczowego.
7. Ciał ketonowych. Ich obecność może świadczyć o rozwoju cukrzycy ciążowej.
8. Bilirubiny i większych ilości urobilinogenu. Mogą wskazywać na cholestazę, cholestazę ciążową lub uszkodzenie wątroby.
9. Wałeczków, nabłonków i kryształów. Najczęściej świadczą o chorobach układu moczowego.

Jeśli okaże się, że wyniki badania moczu będą odbiegać od normy, analizując je z ginekologiem, koniecznie porozmawiaj o:

• lekach, jakie przyjmowałaś, robiąc badanie moczu;
• składzie swojej diety;
• ewentualnym silnym stresie;
• sposobie pobrania próbki do badania.

Te czynniki mogą zafałszować obraz.

Białko w moczu w ciąży (norma) – co oznacza białkomocz w ciąży?

W moczu zdrowego człowieka mogą pojawić się śladowe ilości białka, w ilości do 150 mg/dobę. Takie ilości nie są wykrywane powszechnie dostępnymi metodami, stąd wynik moczu w takiej sytuacji to: białko w moczu nieobecne.

U ponad 70 proc. kobiet w ciąży stwierdzany jest białkomocz, czyli podwyższone białko w moczu. Białko w moczu w ciąży powyżej 260 mg/dobę wymaga regularnej kontroli.

O czym może świadczyć białkomocz w ciąży? Należy tu wymienić m.in.:

• infekcje dróg moczowych w ciąży; wtedy białkomoczowi zazwyczaj świadczy obecność bakterii w moczu oraz leukocytów;
• schorzenia nerek: odmiedniczkowe zapalenie nerek, nefropatia cukrzycowa, choroby kłębuszków nerkowych;
• gestoza, czyli zatrucie ciążowe, której schyłkową postacią jest stan przedrzucawkowy.

Każdy z tych stanów wymaga kontroli lekarskiej i terapii, gdyż nieleczony może niekorzystnie rzutować na zdrowie mamy i dziecka.

Erytrocyty w moczu w ciąży – co to znaczy?

Krwinki czerwone, czyli erytrocyty w moczu, nie powinny być obecne w ilości większej niż 3 wpw. Podwyższone erytrocyty w moczu w ciąży to wskaźnik wielu schorzeń.

Świeże erytrocyty w moczu wskazują na krwawienie z dolnych dróg moczowych: zakażenie układu moczowego, nowotwory, kamicę czy urazy. Z kolei erytrocyty wyługowane w moczu wskazują na nerkowe pochodzenie krwinkomoczu, głównie kłębuszkowe zapalenie nerek.

Leukocyty w moczu w ciąży – o czym świadczy leukocyturia w ciąży?

Norma leukocytów w moczu wynosi do 5 w polu widzenia (wpw). Podwyższone leukocyty (białe krwinki) w ciąży powyżej 10 wpw określane są mianem leukocyturii.

Przyczyny podwyższonych leukocytów w moczu w ciąży to m.in.:

• infekcje układu moczowo-płciowego; wtedy leukocytom towarzyszą bakterie w moczu;
• kamica nerkowa w ciąży, śródmiąższowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek; wtedy występuje tzw. leukocyturia izolowana, czyli bez obecności bakterii.

Niekiedy leukocyturia w ciąży wynika z nieprawidłowej techniki pobrania moczu do badania, dlatego też należy dokładnie podmyć okolice płciowe przed oddaniem moczu (ze środkowego strumienia) do czystego pojemniczka.

Bakterie w moczu w ciąży – czy bakteriuria w ciąży jest groźna?

Bakterie w moczu nie powinny być w ogóle obecne. Bakteriuria w ciąży to stan wymagający natychmiastowej dalszej diagnostyki, szczególnie wykonania posiewu moczu.

Bakterie w moczu w ciąży wskazują na obecność infekcji układu moczowo-płciowego (np. zapalenie pęcherza w ciąży), przy czym do właściwej interpretacji wyniku moczu wymagany jest odpowiedni sposób pobrania moczu do badania, wspomniany w przypadku leukocyturii.

Gdy infekcji towarzyszą charakterystyczne objawy (ból podbrzusza, pieczenie podczas oddawania moczu i uczucie parcia na mocz), mowa o bakteriurii objawowej w ciąży. Natomiast bezobjawowa bakteriuria w ciąży to obecność bakterii w moczu bez żadnych objawów klinicznych. Bez względu na obecność lub nieobecność objawów, bakterie w moczu w ciąży wymagają wdrożenia leczenia antybiotykami, gdyż nieleczona infekcja stanowi realne zagrożenie dla zdrowia kobiety i dziecka.

Glukoza w moczu w ciąży – na co wskazuje cukier w moczu w ciąży?

Prawidłowo glukoza w moczu nie powinna występować. Stwierdzenie jej obecności w moczu określane jest mianem glukozurii. Cukier w moczu w ciąży może wskazywać na obecność cukrzycy, wtedy stwierdzana jest także podwyższona glukoza we krwi oraz ciała ketonowe w moczu.

Cukrzyca w ciąży, czyli tzw. cukrzyca ciężarnych, to schorzenie dotykające 3–5 proc. kobiet ciężarnych. Diagnozowane jest w oparciu o poziom glukozy na czczo oraz doustny test tolerancji glukozy w ciąży, wykonywany w 24.–28. tygodniu ciąży.

Niekiedy glukozie w moczu w ciąży nie towarzyszy podwyższona glukoza we krwi – wtedy przyczyną glukozurii w ciąży mogą być schorzenia cewek nerkowych. Podwyższony cukier w moczu w ciąży zawsze wymaga obserwacji i dalszej diagnostyki.