Grupa krwi dziecka – po kim dziecko dziedziczy grupę krwi?

Czym jest krew i jaka jest jej rola w organizmie?

Krew jest płynną tkanką, składającą się z czerwonych krwinek, białych krwinek, płytek krwi i osocza, które pełnią wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka.

Erytrocyty (czerwone krwinki) cechują się dużą zawartością hemoglobiny. Umożliwiają one skuteczny transport tlenu, niezbędny do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek i tkanek.

Leukocyty (białe krwinki) pełnią kluczową rolę w systemie odpornościowym, odpowiadając za zwalczanie infekcji i chorób.

Z kolei trombocyty (płytki krwi) są niezbędne w procesie krzepnięcia. Zapobiegają nadmiernemu krwawieniu ran oraz wspomagając proces ich gojenia.

Osocze, czyli płynna część krwi, w której dominuje woda, odgrywa ważną rolę transportową, umożliwiając rozpuszczanie substancji odżywczych, hormonów, enzymów oraz metabolitów.

Wszystkie wymienione wyżej składniki krwi współdziałają ze sobą i utrzymują organizm przy życiu poprzez dostarczanie tlenu i substancji odżywczych, usuwanie odpadów metabolicznych, walkę z infekcjami oraz utrzymanie właściwej homeostazy i temperatury ciała.

Czym są grupy krwi?

Określenie „grupa krwi” odnosi się do klasyfikacji krwi na podstawie obecności określonych antygenów na powierzchni czerwonych krwinek oraz przeciwciał w osoczu. System grup krwi opiera się na różnicach w antygenach A i B obecnych na powierzchni erytrocytów. Najczęściej stosowany system grup krwi to system AB0. W ramach tego systemu wyróżnia się cztery podstawowe grupy krwi: A, B, AB i 0.

Warto wiedzieć, że:

• osoby z grupą krwi A mają antygen A na powierzchni czerwonych krwinek i przeciwciała przeciwko antygenowi B w osoczu,
• osoby z grupą krwi B mają antygen B na powierzchni erytrocytów i przeciwciała przeciwko antygenowi A w osoczu,
• osoby z grupą AB mają zarówno antygen A, jak i antygen B na powierzchni krwinek czerwonych, ale nie mają przeciwciał przeciwko antygenom A i B w osoczu,
• osoby z grupą 0 nie mają ani antygenu A, ani antygenu B na powierzchni krwinek czerwonych, ale mają zarówno przeciwciała przeciwko antygenowi A, jak i przeciwciała przeciwko antygenowi B w osoczu.

Kolejnym istotnym czynnikiem w klasyfikacji grup krwi jest czynnik Rh. Osoby, które mają antygen Rh na powierzchni krwinek czerwonych, są Rh+ (Rh dodatnie), podczas gdy osoby, które nie mają tego antygenu, są Rh- (Rh ujemne). Kombinacja grupy krwi z systemu AB0 i czynnika Rh daje pełną klasyfikację grupy krwi, np. A+, B-, AB+ itd.

Jak określić, jaką grupę krwi będzie miało dziecko?

Grupa krwi dziecka jest wynikiem kombinacji genów, które płód dziedziczy od obojga rodziców. Można wymienić trzy allele (wersje genów), które odpowiadają za ostateczny wynik grupy krwi w klasyfikacji AB0: Ia, Ib oraz i0. Allele Ia oraz Ib są dominujące, natomiast allel i0 jest recesywny.

Każdy z nas otrzymał po dwa allele warunkujące grupę krwi – jeden od ojca, drugi od matki. Allele dominujące przeważają nad recesywnymi, co oznacza, że jeśli np. ojciec przekazał dziecku allel Ia, a matka i0, to grupa krwi płodu będzie zgodna z allelem dominującym, czyli w tym przypadku Ia.

Allele dominujące natomiast są względem siebie równorzędne, dlatego też:

• osoby, które mają allele Ia i i0 bądź Ia i Ia, mają grupę krwi A,
• osoby, które mają allele Ib i i0 bądź Ib i Ib, mają grupę krwi B,
• osoby, które mają allele Ia i Ib, mają grupę krwi AB,
• osoby, które mają allele i0 i i0, mają grupę krwi 0

Na tej podstawie można przewidzieć możliwe kombinacje alleli u dziecka, czyli:

• jeśli matka ma grupę krwi A (Ia i0) i ojciec ma grupę krwi B (Ib i0), możliwe kombinacje alleli to: Ia i0 (A) od matki i Ib i0 (B) od ojca. W takim przypadku dziecko odziedziczy jeden allel Ia od matki i jeden allel Ib od ojca, co skutkuje grupą krwi AB;
• jeśli matka ma grupę krwi A (Ia i0) i ojciec ma grupę krwi A (Ia i0), możliwe kombinacje alleli to: Ia i0 (A) od matki i Ia i0 (A) od ojca. W tym przypadku dziecko odziedziczy oba allele Ia, co skutkuje grupą krwi A;
• jeśli matka ma grupę krwi B (Ib i0) i ojciec ma grupę krwi 0 (i0 i0), możliwe kombinacje alleli to: Ib i0 (B) od matki i i0 i0 (0) od ojca. W takim przypadku dziecko odziedziczy allel Ib od matki i allel i0 od ojca, co skutkuje grupą krwi B;
• allele recesywne otrzymane od obojga rodziców skutkują grupą krwi 0.

Dziedziczenie czynnika Rh (Rh+ lub Rh-) również jest zależne od alleli przekazanych dziecku przez rodziców. Czynnik Rh jest kontrolowany przez jeden z dwóch alleli: Rh+ (dominujący) lub Rh- (recesywny). Jeśli jeden lub oboje rodziców są Rh-, ich dziecko również będzie Rh-. Natomiast jeśli przynajmniej jeden z rodziców jest Rh+, istnieje szansa, że dziecko odziedziczy allel Rh+.

Powyższe zasady mogą wydawać się skomplikowane. Aby prześledzić dziedziczenie grupy krwi dla konkretnego przypadku, można wykorzystać internetowy kalkulator grupy krwi dziecka.

Czym jest konflikt serologiczny?

Konflikt serologiczny między matką a płodem, nazywany również konfliktem serologicznym w ciąży, jest sytuacją, w której występuje niezgodność między antygenami na powierzchni czerwonych krwinek płodu a przeciwciałami matki, które są skierowane przeciwko tym antygenom.

Najczęstszym przypadkiem konfliktu serologicznego w ciąży jest konflikt Rh, gdy matka ma czynnik Rh-ujemny (Rh-) a ojciec ma czynnik Rh-dodatni (Rh+). Jeśli płód odziedziczy czynnik Rh-dodatni po ojcu, a matka ma przeciwciała przeciwko antygenowi Rh, może dojść do reakcji immunologicznej, w wyniku której przeciwciała matki atakują czerwone krwinki płodu, prowadząc do ich uszkodzenia i poważnych powikłań, takich jak niedokrwistość hemolityczna czy uszkodzenie narządów.

W celu zapobieżenia konfliktowi serologicznemu w ciąży matki Rh- otrzymują preparaty zawierające przeciwciała anty-D, które zapobiegają wytwarzaniu przeciwciał przeciwko antygenowi Rh w przypadku niewielkiego przedostania się krwi płodowej do krwiobiegu matki. Regularne monitorowanie i opieka medyczna są niezbędne w przypadku konfliktu serologicznego na linii matka – płód, aby zapewnić bezpieczeństwo i odpowiednie leczenie dla każdej ze stron.

Jak określić swoją grupę krwi?

Aby określić swoją grupę krwi, należy wykonać test laboratoryjny znany jako badanie grupy krwi lub grupa krwi AB0/Rh. W ramach tego testu pobiera się krew żylną od pacjenta i poddaje wnikliwej analizie. W tym celu krew mieszana jest z substancjami chemicznymi, które zawierają przeciwciała skierowane przeciwko antygenom A i B oraz czynnikowi Rh. Jeśli w badanej krwi występują odpowiednie antygeny, zachodzi określona reakcja immunologiczna, na podstawie której można ustalić grupę krwi.

Opisane wyżej, standardowe badanie laboratoryjne kosztuje kilka – kilkanaście złotych i możemy je wykonać w każdej przychodni, zarówno prywatnie, jak i na NFZ.