Ketony w moczu u dziecka – co oznaczają ciała ketonowe w moczu dziecka?

Ciała ketonowe w moczu dziecka – co to znaczy?

Ciała ketonowe to produkty metabolizmu tłuszczów, które powstają w wątrobie. Do ciał ketonowych zaliczmy kwas acetylooctowy, aceton oraz kwas beta-hydroksymasłowy. Najwięcej powstaje ostatniego związku, znacznie mniej – kwasu acetylooctowego, natomiast acetonu wytwarzają się jedynie bardzo małe ilości.

Powstawanie ciał ketonowych określane jest mianem ketogenezy i dochodzi do niego w stanach zaburzonego wykorzystania węglowodanów jako źródła energii. Najpierw ciała ketonowe pojawiają się we krwi, a dopiero potem w mamy do czynienia z ketonami moczu (ketonurią).

Obecność ciał ketonowych w moczu u dziecka świadczy o zaawansowaniu zmian metabolicznych. W warunkach prawidłowych stężenie ciał ketonowych we krwi nie przekracza 0,2 mmol/ l, a w moczu ciała ketonowe są nieobecne.

Zobacz również: Białko w moczu w ciąży – co oznacza?

Ketonuria – przyczyny ketonów w moczu u dziecka

Jeśli w wyniku badania ogólnego moczu u dziecka pojawi się: „ciała ketonowe obecne”, najczęściej jest to efektem wymiotów czy biegunki. Ponadto niemowlęta i małe dzieci narażone są w szczególny sposób na tzw. ketozę w stanie głodzenia i wcale nie chodzi tu o długotrwałą przerwę w spożywaniu posiłków. Już kilkugodzinna przerwa w jedzeniu, np. podczas odpoczynku nocnego, może spowodować nasiloną produkcję i obecność ketonów w moczu. U niemowląt i małych dzieci ze stosunkowo niskimi rezerwami glikogenu, czyli zapasowej formy glukozy, takie zmiany biochemiczne stanowią normę. Podobna sytuacja ma miejsce w przebiegu infekcji z towarzyszącą gorączką. Niekiedy ciała ketonowe w moczu u dziecka występują w stanie całkowitego zdrowia.

Szczególnym przypadkiem są tzw. wymioty acetonemiczne, charakterystyczne dla małych dzieci i ustępujące samoistnie w okresie dojrzewania. Ten zespół chorobowy towarzyszy infekcjom górnych dróg oddechowych i polega na zahamowaniu przemian glikogenu w glukozę, co powoduje niski poziom glukozy we krwi i rozwój ketozy. Pojawiają się wtedy samoistne wymioty, które ustępują po wyleczeniu infekcji.

Ketony i glukoza w moczu – wynik badania moczu przy cukrzycy

Rzadziej spotykaną przyczyną ketonów w moczu u dziecka jest cukrzyca. Wtedy najczęściej oprócz ciał ketonowych w stwierdza się obecność glukozy w moczu. Ponadto często takiemu patologicznemu wynikowi badania moczu u dziecka towarzyszą charakterystyczne objawy:

• wzmożone pragnienie,
• wielomocz, utrata masy ciała
• brak łaknienia lub przeciwnie – nadmierny apetyt.

Ponadto dziecko może być rozdrażnione i stale zmęczone, można ponadto zauważyć pogorszenie się wzroku czy suchość skóry i zajady w kącikach ust.

Ketony w moczu dziecka – co robić?

Obecność ketonów w moczu stwierdzana jest badaniem moczu przy pomocy testów paskowych. Istnieją także paski do domowego użytku. Nieobecność ketonów oznaczana jest jako ketony ujemne czy oznaczenie (-). Natomiast jeśli ketony są obecne, na wyniku badania moczu może pojawić się adnotacja: ketony – ślad lub oznaczenie (+), (++) lub (+++). Co wtedy zrobić?

Jeśli pobranie próbki moczu nastąpiło podczas wymiotów, biegunki czy gorączki, wtedy należy poczekać do powrotu do zdrowia, odpowiednio nawodnić dziecko i ponownie oddać próbkę moczu do badania. Jeśli w powtórnym badaniu moczu w kierunku ketonów wynik wyjdzie ujemny – wyjaśnienie obecności ketonów w moczu u dziecka jest oczywiste. Jeśli jednak ketony nadal są obecne – potrzebna jest dalsza diagnostyka.

Gdy ketonurii u dziecka towarzyszy glukozuria, czyli obecność glukozy w moczu lub występują objawy charakterystyczne dla cukrzycy, konieczne jest oznaczenie poziomu glukozy we krwi na czczo. Norma glikemii na czczo u dziecka to 3,4–5,5 mmol/ l. Niekiedy konieczne jest także oznaczenie poziomu insuliny we krwi u dziecka.