Gorączka i wymioty u dziecka – jakie są przyczyny, kiedy lekarz, co robić i co podać?

Gorączka i wymioty u dziecka –co to oznacza?

Wymioty i gorączka to objawy występujące u dzieci stosunkowo często. Najczęściej u podłoża tych symptomów leżą nieżyty żołądkowo-jelitowe (np. wywołane przez rotawirusy) lub choroby infekcyjne innych układów (np. ostre zapalenie ucha środkowego lub zakażenie układu moczowego).

W niektórych, rzadszych, przypadkach gorączka i wymioty mogą mieć przyczyny chirurgiczne (np. ostre zapalenie wyrostka robaczkowego) lub neurologiczne (w tym neuroinfekcje).

Przeczytaj też: Czy grypa żołądkowa w ciąży może zagrozić dziecku?

Wymioty i gorączka u dziecka – przyczyny

Obecność wymiotów i gorączki u dziecka najczęściej związana jest z nieżytem żołądkowo-jelitowym zwanym potocznie „grypą jelitową”. Najczęściej jest on wywoływany przez wirusy (rotawirusy u dziecka, adenowirusy, norowirusy itd.), rzadziej przez bakterie. Poza wymiotami i gorączką (czasem, zamiast gorączki, występuje stan podgorączkowy) mogą wystąpić bóle brzucha, biegunka. Wymioty wywołane przez nieżyt żołądkowo-jelitowy zwykle są wymiotami treścią pokarmową, jednak, w przypadku opróżnionego żołądka, zdarza się, że dziecko wymiotuje żółcią.

Wymioty i gorączka mogą być także objawami infekcji innych układów. Często składają się na obraz ostrego zapalenia ucha środkowego (potocznie mówi się czasem o zespole „ucho-brzucho”), mogą być także objawami zakażenia układu moczowego czy też infekcji dróg oddechowych (np. zapalenia gardła i migdałków). Jeżeli z kolei dziecko wymiotuje po jedzeniu, możemy mieć do czynienia z zatruciem pokarmowym.

Wymioty, gorączka i ból brzucha u dziecka mogą być także objawami chorób ze spektrum tzw. „ostrego brzucha”, takie jak np. ostre zapalenie wyrostka robaczkowego lub ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego.

Sprawdź, w którym dniu cyklu miesiączkowego jesteś

Gorączka i wymioty u dziecka – czy to groźne?

Wysoka gorączka i wymioty w rzadkich wypadkach mogą być objawami zakażeń ośrodkowego układu nerwowego: zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu.

Na neuroinfekcję u dziecka może wskazywać obecność takich symptomów, jak: silne bóle głowy, zły stan ogólny, zaburzenia świadomości, drgawki, przymusowa pozycja ciała, dodatnie objawy oponowe (np. sztywność karku).

Nudności i wymioty będące wynikiem wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, któremu w niektórych przypadkach może towarzyszyć gorączka, mogą świadczyć o guzie ośrodkowego układu nerwowego. Szczególnie niepokojące są powtarzające się wymioty występujące głównie nad ranem (czasem dziecko wymiotuje w nocy).

Dziecko ma gorączkę i wymiotuje – kiedy lekarz?

Postępowanie w przypadku gorączki i wymiotów u dziecka dzieli się na postępowanie przyczynowe oraz objawowe. Aby ustalić przyczynę powyższych objawów, dziecko musi zostać zbadane przez lekarza.

Wskazaniem do pilnej konsultacji lekarskiej są: zły stan ogólny, cechy ciężkiego odwodnienia (dziecko jest bardzo osłabione, oddaje bardzo małe ilości moczu itd.), uporczywe wymioty uniemożliwiające nawadnianie doustne, wysoka gorączka oporna na działanie leków przeciwgorączkowych, bardzo silny ból brzucha, bardzo silne bóle głowy, zaburzenia świadomości, podejrzenie dodatnich objawów oponowych (np. sztywności karku).

Dziecko wymiotuje – co podać?

Jeżeli stan małego pacjenta jest stabilny, konieczne jest odpowiednie nawadnianie dziecka. Zaleca się podawanie chłodnych płynów małymi łykami. Najlepiej sprawdzą się dostępne w aptekach doustne płyny nawadniające, ewentualnie, woda. Nie zaleca się nawadniania za pomocą soków i innych słodkich napojów, ponieważ zawarty w nich cukier ściąga wodę do przewodu pokarmowego, nasilając dolegliwości żołądkowo-jelitowe.

Kolejnym ważnym aspektem leczenia jest zbijanie gorączki u dziecka. W przypadku występowania wymiotów bez biegunki zaleca się podawanie leków w formie czopków doodbytniczych.

Zobacz też: Drgawki gorączkowe u dziecka – co robić?

Wysoka gorączka i wymioty u dziecka – co robić?

Przy uporczywych wymiotach, w rzadkich sytuacjach, podaje się leki przeciwwymiotne. Jeżeli wymioty są uporczywe, nawadnianie doustne nie jest efektywne, stan ogólny dziecka się pogarsza, konieczna może okazać się hospitalizacja i nawadnianie drogą dożylną.

Postępowanie przyczynowe zależne jest od postawionego rozpoznania. Jeżeli stwierdzono ostre zapalenie ucha środkowego, zakażenie układu moczowego itd., włączana jest antybiotykoterapia. W niektórych przypadkach, gdy wymioty są sporadyczne, istnieje szansa na skuteczne leczenie drogą doustną, w warunkach domowych. W przypadku wymiotów uniemożliwiających podawanie leków drogą doustną konieczne jest przyjęcie do szpitala i leczenie drogą dożylną.

Choroby wirusowe, w tym wirusowe nieżyty żołądkowo-jelitowe (grypa żołądkowa u dziecka), wymagają wyłącznie postępowania objawowego. Jeżeli przyczyną wymiotów i gorączki są choroby ze spektrum „ostrego brzucha”, takie jak ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, podstawą leczenia jest operacja.

Powodem do niepokoju jest nawracający ból głowy i wymiotowanie u dziecka, z tendencją do narastania objawów. W tym przypadku niezbędne jest wykonanie badań obrazowych ośrodkowego układu nerwowego w celu wykluczenia lub rozpoznania ewentualnego procesu rozrostowego.

Podsumowując, gorączka i wymioty lub gorączka i nudności u dziecka najczęściej wiążą się z chorobami infekcyjnymi – nieżytami żołądkowo-jelitowymi lub zakażeniami innych układów (np. ucha, układu moczowego). W rzadkich przypadkach objawy te mają poważne przyczyny, takie jak neuroinfekcje. Postępowanie w przypadku gorączki i wymiotów w dużej mierze zależy od choroby wywołującej objawy, jednak zawsze ważnym aspektem jest odpowiednie nawadnianie.

Czytaj również: Gorączka bez innych objawów u dziecka – jak postępować?