Zatrucie pokarmowe w ciąży – objawy, wpływ na dziecko, leczenie, zapobieganie

Zatrucie pokarmowe – po czym i po ilu godzinach występuje?

Zatrucie pokarmowe to przebiegające ostro objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego, spowodowane najczęściej spożyciem pokarmu zawierającego bakterie, toksyny bakteryjne, (rzadziej) pasożyty lub substancje chemiczne. Zatrucia pokarmowe są dość powszechne, toteż mogą dotknąć także kobiet w ciąży.

To, po jakim czasie pojawiają się objawy zatrucia pokarmowego od momentu spożycia skażonego produktu zależy od czynnika etiologicznego. Może on wynosić od kilku godzin (np. Listeria monocytogenes) do kilku dni (Campylobacter). Do nadmiernego rozwoju bakterii i produkcji toksyn bakteryjnych dochodzi w sprzyjających dla nich warunkach, najczęściej w przypadku braku higieny lub nieodpowiedniego przechowywania żywności, częściej latem.

Objawy po spożyciu nieświeżego, zepsutego jedzenia mogą się nieco różnić w zależności od konkretnego czynnika etiologicznego, poszczególne gatunki bakterii mają tendencje do rozwoju w konkretnych produktach spożywczych. I tak np. za zatrucie lodami, kremami jest często odpowiedzialna bakteria Streptococcus aureus; zatrucie drobiem Salmonella, Campylobacter; za zatrucie mięsem czy surowymi warzywami Listeria monocytogenes, a za zatrucie wołowiną bakteria Escherichia coli.

Przeczytaj też: Czy grypa żołądkowa w ciąży może zagrozić dziecku?

Zatrucie pokarmowe w ciąży – objawy – ile trwa?

Zatrucie pokarmowe w ciąży rozwija się nagle, najczęściej po kilku- kilkunastu godzinach od spożycia zakażonego pokarmu. Często dotyczy więcej niż jednej osoby – dotyka tych, którzy jedli skażoną żywność.

Objawy zatrucia pokarmowego to:

• nudności,
• wymioty,
• ból brzucha,
• biegunka (w zależności od przyczyny, biegunka wodnista, czasami biegunka z krwią, mniej lub bardziej nasilona),
• gorączka,
• czasem dreszcze,
• bóle mięśniowe,
• osłabienie.

Najczęściej zatrucie pokarmowe jest chorobą o lekkim przebiegu i trwa kilka dni, po czym choroba ustępuje, nawet bez leczenia.

Sprawdź również: Jak radzić sobie z osłabieniem w ciąży?

Zatrucie pokarmowe w ciąży – kiedy do szpitala?

Zatrucie w ciąży może mieć jednak cięższy przebieg i dlatego kobiety ciężarne powinny skonsultować się z lekarzem. Do szpitala należy się zgłosić się w przypadku wystąpienia:

• dużego odwodnienia (suchy język, spojówki),
• objawów wstrząsu (przyspieszenie akcji serca, wzrost lub spadek temperatury ciała, zaburzenia świadomości),
• senności, dezorientacji,
• objawów neurologicznych,
• uporczywych wymiotów,
• silnych bólów brzucha,
• pojawienia się krwistej biegunki,
• zaburzeń oddawania moczu.

Czy zatrucie pokarmowe w ciąży szkodzi dziecku?

Chorobą, która częściej występuje u kobiet ciężarnych, niż w populacji ogólnej jest listerioza. Do zakażenia dochodzi w wyniku spożycia skażonego mleka, miękkich serów, mięsa lub warzyw. Bakterie Listeria monocytogenes mogą namnażać się nawet w lodówce.

Objawy zatrucia listerią w ciąży mogą przypominać grypę (np. zmęczenie, bóle mięśniowe) lub objawy zapalenia nerek, często choroba przebiega bezobjawowo. Czy zatrucie pokarmowe w ciąży szkodzi dziecku? W przypadku listeriozy, niestety, nawet w przypadku bezobjawowego przebiegu u kobiety ciężarnej, istnieje ryzyko przeniesienia zakażenia na płód. Wpływ na dziecko może być bardzo negatywny.

Konsekwencją zakażenia jest czasami poród przedwczesny lub nawet obumarcie wewnątrzmaciczne. Może dojść także do zapalenia płuc, mikroropni czy zajęcia układu nerwowego. W leczeniu choroby stosuje się antybiotyki.

W związku z większym ryzykiem zakażenia, kobiety w ciąży powinny unikać spożywania serów pleśniowych i tzw. dań gotowych do spożycia.

Czytaj również: Ból ucha w ciąży – przyczyny, leczenie i domowe sposoby na bolące ucho

Zatrucie w ciąży – co robić? Co jeść? Jakie leki?

Większość zakażeń mija samoistnie po kilku dniach. Szczególną uwagę kobiety w ciąży powinny zwrócić na zapewnienie odpowiedniego nawodnienia (z biegunką traci się płyny). Co na zatrucie pokarmowe w ciąży? Podstawowe znaczenie ma nawadnianie doustne, w cięższych przypadkach przeprowadzane w szpitalu nawadnianie dożylne. Zastosowanie znajdują doustne płyny nawadniające. Przyjmowanie niewielkich ilości płynów zmniejsza nasilenie nudności/wymiotów.

Duże znaczenie ma również właściwa dieta. Dieta przy zatruciu pokarmowym w ciąży powinna być oparta o produkty zawierające skrobię. Można spożywać ryż, makaron, ziemniaki, biszkopty, herbatniki oraz chude mięso i warzywa. Nie należy natomiast spożywać produktów ciężkostrawnych. Wraz z ustępowaniem objawów można stopniowo rozszerzać dietę.

Zazwyczaj leczenie zatrucia pokarmowego nie wymaga zastosowania antybiotyków, choć zdarza się, że w niektórych przypadkach antybiotykoterapia jest konieczna. W każdym przypadku rozważa się indywidualnie korzyści oraz ryzyko terapii dla matki i dziecka.

Czytaj również: Terapia ręki dla dzieci – co to jest i na czym polega? Ćwiczenia

Jak zapobiegać zatruciu pokarmowemu?

Kobiety w ciąży ze względu na spadek odporności mają zwiększone ryzyko rozwoju infekcji, stąd też ważne w ich przypadku jest przestrzeganie podstawowych zasad, które pozwolą uniknąć zachorowania.

Duże znaczenie w profilaktyce zatrucia pokarmowego ma stosowanie się do zasad bezpiecznego przygotowywania i przechowywania żywności. Należy dokładnie zadbać o czystość – ręce należy dokładnie myć przed każdym kontaktem i po kontakcie z żywnością. Szczególną ostrożność należy zachować podczas kontaktu z surowym mięsem – po przyrządzeniu posiłku należy dokładnie myc sprzęty kuchenne, a także nie dotykać błon śluzowych.

Trzeba również zadbać o to, aby potrawy były przygotowane w odpowiedniej temperaturze. Należy unikać spożywania surowych lub niedogotowanych mięs, niepasteryzowanego mleka czy soków, nie otwierać wypukłych puszek, oraz unikać spożywania pokarmów z niepewnych źródeł. Nie wolno pozostawiać jedzenia poza lodówką na dłużej niż 1–2 h. Mięso i warzywa należy przechowywać oddzielnie.