Diagnoza w szkole – co to jest, czy jest konieczna?

Diagnozowanie dzieci w przedszkolu i szkole – kiedy i w jakim celu?

Ocena gotowości szkolnej jest wydawana w kwietniu wszystkim rodzicom dzieci uczęszczających do zerówek. Dokument ten zawiera informacje odnośnie tego, czy dziecko jest gotowe na podjęcie nauki w szkole, pozyskiwane na podstawie całego ostatniego roku nauki. Informacje te dotyczą zarówno wiedzy dziecka, jak i jego umiejętności oraz przystosowania społecznego. Jeśli dziecko nie osiągnęło odpowiedniego poziomu gotowości – czy to w sferze poznawczej, czy emocjonalnej – wydaje się opinię o odroczeniu rozpoczęcia nauki szkolnej, a maluch w nowym roku szkolnym ponownie uczęszcza do zerówki.

Przygotowanie diagnozy przedszkolnej jest obowiązkiem każdego wychowawcy w zerówce. Rodzice również mogą wystąpić o sporządzenie takiej oceny, kiedy mają wątpliwości związane z rozwojem dziecka.

W szkołach przeprowadzana jest diagnoza uczniów. Uczniowie klas I-III poddawani są diagnozie z zakresu pisania, czytania i liczenia. Badane są zarówno wyniki nauczania, jak i przystosowanie do życia szkolnego. Uzyskane informacje mogą wskazywać zarówno na specyficzne problemy, np. dysleksję, dysgrafię, dyskalkulię, dysortografię, jak i na szczególne uzdolnienia ucznia. Badaniu podlegają także uczniowie starszych klas – ma ono już charakter bardziej kontrolny, jeśli diagnozy były przeprowadzane wcześniej.

Przeczytaj też: Trudności szkolne w klasach 1-3

Co zawiera diagnoza szkolna?

Diagnoza w szkole ma przede wszystkim za zadanie wskazać na trudności dziecka np. w nauce czytania czy liczenia lub też na jego wybitne uzdolnienia. Pozwala ona na odkrycie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych, jak i podkreślenie talentów ucznia. Ocena pedagoga i nauczyciela może pomóc rodzicom odpowiednio wspierać rozwój swojej pociechy i zapobiec pogłębianiu się problemów. Dzięki diagnostyce w szkole otrzymuje się także informacje na temat funkcjonowania dziecka jako jednostki oraz jako członka społeczności szkolnej. Wówczas można zwiększyć efektywność nauczania i wdrożyć odpowiednie metody opiekuńcze i wychowawcze. Słowem – diagnoza pozwala lepiej poznać ucznia i dostosować się do jego indywidualnych potrzeb rozwojowych.

Ocena pedagogiczna dziecka zawiera zalecenia dla rodziców i pedagogów odnośnie dalszego postępowania z uczniem. Wskazuje na to, co dziecko potrafi, a nad czym należy z nim popracować, często z przykładami konkretnych ćwiczeń, które pomogą przezwyciężyć dziecku trudności, a rodzicom podjąć odpowiednie działania. Ocena szkolna może również dotyczyć pracy z dzieckiem zdolnym i zawierać sugestie, jak rozwijać jego pasje i na czym się skupić.

Ważne!

Diagnoza dziecka, szczególnie wskazująca na problemy, spotyka się z różnymi reakcjami rodziców. Często nie od razu się z nią zgadzają, uważają, że „jak to, bez przesady, przecież wszystko jest ok”. Warto uświadomić sobie, że zadaniem szkoły w tym zakresie nie jest osąd, a diagnoza szkolna nie służy krytyce. Ma jedynie pomóc w pokazaniu słabych i mocnych stron dziecka, być sugestią do wsparcia go w odpowiednich kierunkach, by zapiec rozwijaniu się problemów i ułatwić dziecku życie szkolne, zarówno w zakresie nauki, jak i stosunków z rówieśnikami. Obowiązkiem nauczyciela jest zwracać uwagę na wszelkie odchylenia od przyjętych norm społecznych, na wszelkie trudności oraz talenty dziecka oraz przekazywać te informacje rodzicom. Współpraca ze szkołą, otwarcie na jej sugestie i prowadzenie dialogu mogą być w tym bardzo pomocne i warto do nich podejść jak do wyciągniętej dłoni.

To też może Cię zainteresować: Uważny rodzic – czyli jaki?

Diagnoza pedagogiczna a diagnoza psychologiczna – różnice

Diagnozę pedagogiczną można nazwać procesem wstępnym do diagnozy psychologicznej. Zawiera informacje o umiejętnościach dziecka, o tym, co potrafi, a czego nie, jak przebiegają jego postępy w nauczaniu. Zawiera też zalecenia zarówno dla nauczycieli, jak i rodziców.

Przeprowadzana jest również diagnoza przedmiotowa, służąca ocenie dziecka w zakresie przedmiotów humanistycznych – umiejętności czytania, pisania, słuchania i rozumienia treści – jak i ścisłych – liczenia czy rozpoznawania znaków matematycznych.

Z kolei diagnoza psychologiczna zawiera informacje odnośnie stanu emocjonalnego dziecka, jego przystosowania do życia w szkolnej społeczności, analizę jego zachowania i stosunków międzyludzkich.

Często diagnostyka szkolna jest łączona – ocena pedagogiczna połączona jest z od razu z oceną psychologiczną, może się również łączyć z diagnozą logopedyczną.

Zobacz też: Jak pomóc dziecku pokonać lęk przed szkołą?

Kto i gdzie przeprowadza diagnozę szkolną?

Diagnostykę szkolną przeprowadza się na terenie szkoły. Odpowiedzialni są za to nauczyciele danego przedmiotu – zajmujący się diagnozą przedmiotową oraz wychowawcy i szkolni pedagodzy. W każdej szkole proces ten może wyglądać inaczej – zazwyczaj uczniowie są proszeni o pozostanie po lekcjach – indywidualnie lub w małych grupach – i wówczas przygotowywane są dla nich zadania.

Pogłębioną diagnozę psychologiczną można przeprowadzić w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Rodzice mogą zwrócić się do poradni indywidualnie. Bez porozumienia z rodzicami szkoła nie ma możliwości skierowania ucznia na przymusowe badania dodatkowe, ale może zasugerować konieczność skorzystania z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w większym i bardziej specjalistycznym zakresie, niż może to zrobić szkoła.

To też może Cię zainteresować: Kiedy udać się z dzieckiem do psychologa?

Co zrobić z diagnozą szkolną?

Diagnozę otrzymują zarówno rodzice, jak i pozostaje jako dokument w szkole. Szkoła może zalecić objęcie dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną, która ma pomóc w pracy nad trudnościami i nieprawidłowymi nawykami dziecka. Mogą to być zajęcia korekcyjne lub wyrównawcze. W przypadku zdolnych dzieci, szkoła również może zalecić sposoby na wsparcie jego talentów.

To, jakie kroki podejmie rodzic, jest kwestią indywidualną. Jeśli jednak będzie unikał rozwiązywania problemów – w przypadku dzieci o niższych niż oczekiwane możliwościach poznawczych i społecznych – diagnoza może posłużyć jako dokument dla sądu, opieki społecznej czy innych instytucji, w których interesie leży dobro dziecka.