Zapłodniona komórka jajowa potrzebuje odpowiedniego środowiska, aby mogła się dalej rozwijać. Idealne warunki do wzrostu zapewnia jej jama macicy, która podczas każdego cyklu menstruacyjnego przygotowuje się do zagnieżdżenia zarodka. Niestety czasem zdarza się tak, że zapłodnione jajo zagnieżdża się poza macicą. Mówimy wówczas o ciąży pozamacicznej, czyli ektopowej. Jak objawia się ta patologia?
Ciąża pozamaciczna – przyczyny, objawy, postępowanie
Spis treści
Czym jest ciąża pozamaciczna?
Ciąża pozamaciczna to stan, w którym zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się poza błoną śluzową jamy macicy. Najczęściej lokalizuje się ona w bańce jajowodu, cieśni jajowodu lub w strzępkach jajowodu. Znacznie rzadziej do zagnieżdżenia się blastocysty dochodzi w jamie brzusznej lub w rogu bądź szyjce macicy.
Częstość występowania ciąży pozamacicznej szacuje się na około 2% wszystkich ciąż. Szczególnym przypadkiem ciąży ektopowej jest ciąża heterotopowa. Mówimy o niej w przypadku, gdy zachodzi współistnienie ciąży prawidłowej (zarodek jest zagnieżdżony w ścianie macicy) oraz ciąży pozamacicznej.
Ciąża ektopowa nie daje żadnych szans do dalszego rozwoju płodu. Zazwyczaj kończy się poronieniem samoistnym lub interwencją lekarza ginekologa.
Jakie są przyczyny ciąży pozamacicznej?
Za powstanie ciąży pozamacicznej odpowiada zaburzony pasaż zapłodnionej komórki jajowej. W prawidłowych warunkach do zapłodnienia dochodzi w jajowodzie, a następnie jajo zostaje przetransportowane do jamy macicy, gdzie następuje jego implantacja i dalszy rozwój zarodka.
W przypadku ciąży pozamacicznej najczęściej mamy do czynienia z nieprawidłową perystaltyką jajowodu, co zaburza proces pasażu jaja do macicy. Wspomniany wyżej proces może również zostać zaburzony przez nieprawidłowy rozwój ciałka żółtego i związany z nim nieadekwatny poziom progesteronu w krwiobiegu kobiety. Ponadto nieprawidłowy transport zarodka może być także spowodowany przez wady anatomiczne dróg rodnych – np. zwężenie jajowodu, zrosty, uchyłki.
Ciąża ektopowa – ryzyko wystąpienia ciąży pozamacicznej
Głównym czynnikiem zwiększającym ryzyko ciąży pozamacicznej są przebyte infekcje w obrębie miednicy mniejszej oraz jamy brzusznej. Zaobserwowano także zwiększony odsetek ciąż ektopowych u kobiet, które starały się o dziecko przy zastosowaniu metody in vitro. Wśród innych czynników ryzyka można wymienić także:
- palenie tytoniu;
- ciążę pozamaciczną w wywiadzie;
- zaburzenia funkcji jajowodów;
- wcześniejsze poronienia;
- stosowanie wkładki wewnątrzmacicznej zawierającej lewonorgestrel;
- stosowanie jednoskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych z progestagenem;
- infekcje przenoszone drogą płciową.
Przebyte zakażenie Chlamydią trochomatis może podwyższać ryzyko ciąży ektopowej.
Ciąża pozamaciczna – objawy
Jeśli chodzi o objawy ciąży pozamacicznej, ciąża pozamaciczna może przebiegać bezobjawowo, zwłaszcza na bardzo wczesnym etapie. Dopiero kiedy zaczyna ona obumierać, kobieta może zaobserwować u siebie pewne niepokojące symptomy, które mogą przywodzić na myśl:poronienie, zapalenie wyrostka robaczkowego, pęknięcie torbieli jajnika czy zapalenie przydatków. Jeżeli jednak ciąża pozamaciczna przetrwa do 6.-10.tygodnia, objawia się poprzez:
- zatrzymanie miesiączki,
- pozytywny test ciążowy,
- bóle podbrzusza,
- krwawienie z dróg rodnych,
- tkliwość powłok brzusznych,
- obecność guzka wyczuwalnego w okolicy przydatków.
Ciąża pozamaciczna może też dawać objawy charakterystyczne dla zdrowo rozwijającej się ciąży (poranne mdłości, osłabienie, zawroty głowy). Z racji tego, że objawy są nieswoiste, trudno jest rozpoznać ciążę ektopową tylko na podstawie obrazu klinicznego pacjentki. Konieczna jest pogłębiona diagnostyka.
Jak diagnozuje się ciążę ektopową?
Elementarnym założeniem w rozpoznaniu ciąży pozamacicznej jest wykluczenie ciąży wewnątrzmacicznej, czyli prawidłowej. W tym celu wykonuje się:
- badanie USG przezpochwowe;
- oznaczenie poziomu beta-hCG we krwi;
- seryjne oznaczenie poziomu progesteronu w surowicy krwi.
W ciąży pozamacicznej poziom beta-hCH będzie utrzymywać się na mniej więcej tym samym poziomie, podczas gdy w przypadku ciąży prawidłowej stężenie tego hormonu sukcesywnie wrasta. Niski poziom progesteronu (poniżej 5 ng/ml) również wskazuje na ciążę pozamaciczną. Z kolei dzięki badaniu USG lekarz ginekolog może określić lokalizację zapłodnionego jaja, jeśli wiek ciąży wynosi co najmniej 5 tygodni. Ponadto w badaniu USG specjalista może zobaczyć płyn w jamie macicy, co również jest objawem ciąży ektopowej.
Postępowanie w przypadku ciąży ektopowej – leczenie ciąży pozamacicznej
Jeśli chodzi o leczenie ciąży pozamacicznej, to obecnie stosuje się trzy metody: leczenie chirurgiczne, farmakologiczne lub postawę wyczekującą, w zależności od stopnia zaawansowania ciąży oraz jej lokalizacji.
Leczenie operacyjne polega na laparoskopowym usunięciu ciąży ektopowej, przy czym jeśli jest taka możliwość, jajowód pozostawia się do naturalnego wygojenia. Usunięcie ciąży pozamacicznej wspomnianą wyżej metodą przeprowadza się, gdy istnieje ryzyko pęknięcia jajowodu, co może mieć poważne powikłania zdrowotne dla pacjentki.
Leczenie farmakologiczne polega na zastosowaniu metotreksatu, który jest antagonistą kwasu foliowego. Lek ten w gwałtowny sposób hamuje rozwój zapłodnionej komórki jajowej. Lekarz przepisuje metotreksat pacjentkom z ciążą pozamaciczną w dobrym stanie ogólnym, u których nie stwierdzono przerwania ciągłości jajowodu, ale ze stwierdzoną akcją serca zarodka.
Nie każda ciąża pozamaciczna wymaga interwencji lekarskiej. Ze statystyk wynika, że 47-82% takich ciąż wchłania się samoistnie. Jeśli parametry wyjściowe pacjentki (stężenie beta-hCG poniżej 1000 mjm/ml, objętość płynu w jamie macicy nie przekracza 100 ml, a rozmiar zarodka – 4 cm), a kobieta czuje się dobrze, przyjmuje się wobec niej postawę wyczekującą. Stan pacjentki jest oczywiście systematycznie monitorowany.
Bibliografia
- Jakiel G. i współautorzy, Ciąża ektopowa, Przegląd Menopauzalny, 2006, 1, 61-64;
- Sowa M. i współautorzy, Ciąża ektopowa – czynniki ryzyka, diagnostyka i leczenie, Journal of Education Health and Sport 5(11), 2015.
Opublikowano: 20.06.2024;
Oceń:
0.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Komentarze i opinie (0)