Zabieg Credego polega na podaniu noworodkom dospojówkowo tuż po porodzie kropli bądź maści zawierających azotan srebra. Zamiennie można stosować maść zawierającą antybiotyk (erytromycynę bądź tetracyklinę). Zabieg Credego jest profilaktyką mającą na celu ochronę noworodka przed rzeżączkowym zapaleniem spojówek. Odmowa procedury może wiązać się z groźnymi powikłaniami.
Zabieg Credego – co to jest, czy jest konieczny, czy ma skutki uboczne?
Spis treści
Co to jest zabieg Credego?
Zabieg Credego to okołoporodowa procedura, która ma na celu profilaktykę rzeżączkowego zapalenia spojówek u noworodków. Polega na zakraplaniu oczu roztworem azotanu srebra. Można podać dospojówkowo maść tetracyklinową lub maść etrytromycynową.
Zabieg Credego jest stosowany od blisko 200 lat. Pierwotnie polegał na jednorazowym zakraplaniu oczu noworodkom 2 proc. lub 1 proc. roztworem azotanu srebra. Obecnie, jak podaliśmy wyżej, zabieg ten można stosować z pewną modyfikacją – zamiast azotanu srebra można podać dospojówkowo 1 proc. maść tetracyklinową lub 0,5 proc. maść etrytromycynową. Badania wykazały jednakową skuteczność każdego z tych trzech preparatów w zapobieganiu rzeżączkowemu zapaleniu spojówek u noworodków.
Zabieg Credego powinien wykonywany u wszystkich noworodków urodzonych siłami natury i należy do standardów opieki okołoporodowej. Do podstawowych działań mających na celu opiekę nad noworodkiem i ocenę jego stanu po porodzie oprócz zabiego Credego należą także: odpępnienie, ocena stanu ogólnego w skali Apgar w 1. i 5. minucie życia, pomiary ciała oraz umacnianie więzi między matką a dzieckiem.
Zabieg Credego – powikłania. Czy jest szkodliwy?
Zapalenie spojówek u dziecka spowodowane przez zakażenie dwoinką rzeżączki jest zapaleniem rzadkim, ale związanym z bardzo dużym ryzykiem ciężkiego przebiegu i poważnych powikłań – zaburzeń widzenia lub ślepoty. Ryzyko wystąpienia skutków ubocznych zabieg Credego i działań niepożądanych jest bardzo niskie.
Powikłania zabiegu Credego są rzadkie i bardzo szybko przemijają. Należą do nich:
- odczynowe zapalenie spojówek czy chemiczne zapalenie spojówek, polegające na podrażnieniu spojówek, które mija do 24 godzin od wystąpienia i nie powoduje żadnych poważnych następstw;
- zapalenie spojówek inne niż rzeżączkowe, wynikające z nieprzestrzegania zasad aseptyki podczas zabiegu.
Odmowa zabiegu Credego może mieć o wiele gorsze skutki niż jego przeprowadzenie.
Dlaczego zabieg Credego po cc i porodzie naturalnym jest wskazany?
Przy zapaleniu spojówek u noworodków największe ryzyko zdrowotne wiąże się z wystąpieniem potencjalnych powikłań. Zapalenie spojówek spowodowane przez dwoinkę rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae) występuje rzadko, jednak jest ono najbardziej niebezpieczne i poważne w skutkach ze wszystkich zapaleń spojówek (na przykład o etiologii wirusowej czy chlamydiowej). Nieleczone rzeżączkowe zapalenie spojówek lub zapalenie o ciężkim przebiegu może prowadzić do poważnych zmian w rogówce – owrzodzenia, zapalenia gałki ocznej czy perforacji rogówki – z jej następczym bliznowaceniem i pogorszeniem widzenia, a nawet do ślepoty. Do zakażenia dwoinką rzeżączki dochodzi podczas porodu naturalnego, gdy matka jest nosicielką.
To też może Cię zainteresować: Rzeżączka – przyczyny, objawy i leczenie
Objawy rzeżączkowego zapalenie spojówek u dziecka to znaczny obrzęk powiek (nierzadko uniemożliwiający otwieranie oczu) oraz obfita wydzielina ropna w kolorze żółtawym lub żółto-zielonym. Dodatkowo występuje przekrwienie spojówek. Progres zmian i objawów jest bardzo szybki. Ponadto rzeżączkowemu zapaleniu spojówek u noworodków mogą towarzyszyć objawy ogólne, takie jak zapalenie płuc, zapalenie ucha, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych czy infekcyjne zapalenie stawów.
Przy podejrzeniu zapalenia spojówek o etiologii rzeżączkowej bezwzględnie wskazany jest posiew z worka spojówkowego oraz antybiogram. W każdym przypadku należy również wykonać badanie drożności dróg łzowych, celem wykluczenia wynikającego z powyższego, zapalenia woreczka łzowego.
Leczenie wymaga hospitalizacji – polega na antybiotykoterapii dożylnej i miejscowej oraz na odpowiednim usuwaniu wydzieliny ropnej z worka spojówkowego. Odpowiednio wczesne wykrycie zakażenia rzeżączką u matki będącej w ciąży oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia pozwala zapobiec rozwojowi infekcji u dziecka.
Drugą linią profilaktyki jest zabieg Credego u noworodka. Po cięciu cesarskim ryzyko zapalenia spojówek jest mniejsze niż w przypadku porodu naturalnego, jednak uznaje się, iż nie zwalnia ono z konieczności przeprowadzania zabiegu Credego.
Inne rodzaje zapalenia spojówek u noworodków
U noworodków mogą występować inne rodzaje zapaleń spojówek, które trzeba wziąć pod uwagę przy diagnostyce różnicowej rzeżączkowego zapalenia spojówek.
- Opryszczkowe zapalenie spojówek – obecnie występuje coraz rzadziej. Manifestuje się pęcherzykami na wewnętrznej stronie powiek, surowiczą wydzieliną, przekrwieniem spojówek oraz znacznym obrzękiem powiek. Objawy pojawiają się między 5 a 12 dniem po porodzie. Wskazana jest wizyta u okulisty w celu wykluczenia owrzodzenia rogówki. W leczeniu stosuje się leki przeciwwirusowe w postaci kropli lub maści.
- Bakteryjne zapalenie spojówek (inne niż rzeżączkowe) jest łagodniejsze w przebiegu. Często ulega samowyleczeniu, a objawy z reguły nie trwają dłużej niż 5–7 dni. Włączenie antybiotyku w postaci maści lub kropli skraca okres objawowy.
- Chlamydiowe zapalenie spojówek u noworodków występuje zazwyczaj od 5 dnia po porodzie. Objawami przypomina infekcję bakteryjną, jednak w tym przypadku ma ono charakter przewlekły i wymaga konsultacji okulistycznej, a włączenie miejscowych antybiotyków jest niezbędne. Dość często współwystępują objawy ogólne, takie jak zapalenie gardła, krtani czy uszu.
Bibliografia
- http://www.ptmp.com.pl/rekomendacje/rek11.htm
- „Pediatria” W. Kawalec, R. Grenda, H. Ziółkowska
- Jacek J. Kański, Anna Turno-Kręcicka, Anna Barć, Choroby oczu u dzieci, Wrocław 2002, wyd.1.
Opublikowano: 14.12.2021;
aktualizacja: 19.05.2023
Oceń:
5.0
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Mamazone.pl dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Mamazone.pl opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Agnieszka Foryś
lekarz
Tworzy teksty dotyczące kwestii zdrowia i pielęgnacji dziecka. Jej opracowania są przystępne i pomagają młodej mamie uporać się z codziennymi trudami macierzyństwa.
Komentarze i opinie (0)