Wysoka gorączka u dziecka – jak zbić wysoką temperaturę?

Gorączka – sposób walki ciała z infekcją

Gorączka jest oznaką, że organizm próbuje poradzić sobie z infekcją, więc nie ma potrzeby zbijać stanu podgorączkowego czy też niezbyt wysokiej gorączki, jednakże wysoka gorączka jest stanem, który może zagrażać zdrowiu, a nawet życiu, szczególnie wtedy, gdy pojawiają się towarzyszące jej drgawki i utrata przytomności.

Prawidłowa temperatura ciała wynosi ok. 36,6 stopnia C. Podwyższona temperatura ciała, do 37,5 stopnia, może pojawić się u niemowlęcia nawet po intensywnym płaczu czy śnie lub też towarzyszyć ząbkowaniu. Częściej jednak oznacza rozpoczynającą się chorobę. Jeżeli dziecko czuje się dość dobrze, wystarczy, że po prostu położy się i nie będzie się forsować, by ciało mogło walczyć z infekcją.

W przypadku nieco starszych dzieci stan powyżej 37,2 stopni jest już oznaczany jako podgorączkowy. Nadal jednak nie ma konieczności, by go zbijać. Dopiero kiedy pojawia się gorączka umiarkowana lub wysoka, przekraczająca 38 stopni, należy podjąć działania mające na celu jej obniżenie, szczególnie kiedy wciąż rośnie. Temperatura powyżej 39 i 40 stopni wymaga interwencji lekarza.

Temperatura u dziecka – jak sprawdzić, czy dziecko gorączkuje?

Mierzenie temperatury ciała dziecka jest możliwe na kilka sposobów. Nie każdy z nich gwarantuje jednak prawidłowy odczyt i powtarzalność wyniku. Temperaturę u dziecka można mierzyć:

• w uchu,
• w odbycie,
• pod pachą,
• w jamie ustnej,
• na czole.

Ogólną zasadą pomiaru temperatury u dzieci jest uznanie, że prawdziwa jest najwyższa zmierzona temperatura.

Najbardziej wymierne wyniki da termometr douszny na podczerwień, ponieważ mierzy on temperaturę błony bębenkowej, która ma taką samą temperaturę jak ośrodek regulacji ciepłoty ciała malucha. Dokładny jest też termometr elektroniczny przy zastosowaniu w odbycie. Najbardziej popularny sposób mierzenia temperatury pod pachą może nie pokazać dokładnych wyników. Czy mierzyć temperaturę w ustach? Można wykorzystać ten sposób, ale tylko jeżeli dziecko w ciągu ostatnich 30 minut przed pomiarem niczego nie jadło i nie piło.

Kiedy dziecko ma gorączkę, a kiedy stan podgorączkowy?

Od ilu stopni jest gorączka? Gdy temperatura ciała malucha przekracza 38 stopni Celsjusza (lub 38,5, jeżeli pomiar temperatury ciała dokonywany jest w odbycie), możemy mówić, że dziecko ma gorączkę. Taka temperatura wymaga obniżenia przy pomocy leków przeciwgorączkowych.

Podwyższona temperatura u dziecka nie zawsze uważana jest za gorączkę. Przykładowo gorączka 37 stopni to nieprawidłowe określenie, można mówić wówczas tylko o stanie podgorączkowym. Bywa to czasem skutkiem zbyt ciepłego ubrania czy wysokiej temperatury otoczenia.

Wysoka gorączka u dziecka – co robić?

Każde gorączkujące niemowlę poniżej 3. miesiąca życia, powinien obejrzeć lekarz. Przebieg zakażeń u tak małych dzieci może być gwałtowny i nieprzewidywalny. Nie ma jednak powodów, by czekać z podaniem środków zbijających gorączkę do momentu wizyty.

Gorączka 38 stopni wymaga obniżenia za pomocą leków przeciwgorączkowych dla dzieci. Starsze maluchy wymagają kontroli lekarskiej, jeśli wysokiej temperaturze towarzyszą inne niepokojące objawy (zaburzenia świadomości, wysypka skórna, nieprawidłowe oddychanie) lub gdy podane dziecku leki na gorączkę nie działają.

Przeczytaj też: Paracetamol w ciąży

Wysoka gorączka u dziecka bez innych objawów często towarzyszy ząbkowaniu. Może wówczas utrzymywać się kilka dni.

O tym, jak szybko zbić gorączkę powinni wiedzieć zwłaszcza rodzice dzieci, u których w przeszłości wystąpiły drgawki gorączkowe (lub stan taki pojawiał się u rodzeństwa). W takich przypadkach można podać leki na obniżenie gorączki wcześniej, zaraz po wykryciu wzrostu temperatury ciała, a nawet zapobiegawczo w fazie przedgorączkowej ostrej choroby infekcyjnej. Rodzice mogą również otrzymać od lekarza receptę na leki przeciwdrgawkowe w postaci wlewki doodbytniczej, którą podaje się samodzielnie celem przerwania napadu.

Leki przeciwgorączkowe dla dzieci – jak zbić dużą gorączkę?

Do najczęściej stosowanych leków na gorączkę zalicza się paracetamol i ibuprofen dla dzieci . Obydwa preparaty dostępne są w aptece bez recepty w postaci syropu oraz czopków przeciwgorączkowych.

Do 3. miesiąca życia wybór leczenie gorączki u dziecka jest ograniczone – należy stosować tylko paracetamol. Od 4. miesiąca życia można stosować też drugi lek – ibuprofen, który działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe łączy z działaniem przeciwzapalnym. Nie powinien on być jednak stosowany dłużej niż 3–5 dni z uwagi na drażniące działanie na przewód pokarmowy (nawet jeśli jest podawany w postaci czopków).

Jak zbić gorączkę u dziecka, które nie chce przyjmować płynów i pokarmów? Nie udaje się zwykle w tej sytuacji podać syropu na gorączkę, stąd wygodniej zastosować lek w postaci doodbytniczej. Jeśli jednak maluch nie chce przyjmować żadnych płynów, konieczne jest nawadnianie płynami dożylnymi w warunkach szpitalnych – utrata wody jest znacznie większa w gorączce i szybko może dojść do groźnego w skutkach odwodnienia.

Ibuprofen i paracetamol dla dzieci – na wysoką temperaturę ciała

Wysoka temperatura (gorączka 39 stopni, gorączka 40 stopni) może być obniżana przy użyciu obydwu leków podawanych naprzemiennie. Zaletą tej metoda jest nieco wyższa skuteczność w zbijaniu gorączki u dziecka, większe bezpieczeństwo poprzez wydłużenie odstępu między kolejnymi dawkami oraz mniejsza dawka dobowa dla każdego leku.

Obniżanie gorączki u dziecka tym sposobem to podawanie zmniejszonych dawek (5 mg/kg masy ciała dziecka dla ibuprofenu, 10 mg/kg mc. dla paracetamolu) i podawanie leków na zmianę co 4 godziny – tym samym jeden rodzaj leku będzie podawany co 8 godzin. Przed podaniem leku zawsze należy sprawdzić w ulotce, ile leku można podać (jest to uzależnione od masy ciała dziecka i wieku dziecka).

Do 16. roku życia nie należy podawać preparatów kwasu acetylosalicylowego (popularne nazwy handlowe: Polopiryna, Aspiryna). W bardzo rzadkich przypadkach może on wywoływać groźny zespół Reye’a, związany głównie z ciężkimi objawami neurologicznymi.

Wyjątkiem, o którym powinni pamiętać wszyscy rodzice, jest ospa wietrzna. W obniżaniu wysokiej gorączki u dziecka chorującego na ospę wietrzną najbezpieczniej zastosować paracetamol. Istnieją doniesienia o zwiększonym ryzyku zakażeń bakteryjnych zmienionej chorobowo skóry po zastosowaniu ibuprofenu. Jeśli jednak nie udaje się zbić temperatury paracetamolem, dopuszczalne jest użycie ibuprofenu, jako leku drugiego rzutu.

Domowe sposoby na gorączkę u dziecka

Poza lekami na obniżenie gorączki można stosować również pomocnicze sposoby na gorączkę, które są proste i łatwo dostępne. Należą do nich zimne okłady oraz kąpiele ochładzające. Woda do nich stosowana powinna jednak mieć temperaturę tylko 1–2 stopnie niższą niż temperatura ciała dziecka. Zaleca się także częste dopajanie letnimi płynami oraz założenie lekkich, przewiewnych ubrań.

Do domowych sposobów na gorączkę zalicza się również stosowanie naparów z lipy. Delikatne ziołowe herbatki z dodatkiem lipy, malin czy bzu działają łagodnie przeciwgorączkowo oraz napotnie, a także uzupełniają utracone płyny. Powinny być podawane lekko ciepłe lub w temperaturze pokojowej. Ekstrakt z lipy może być podawany także w postaci gotowych syropów na gorączkę dla dzieci, dostępnych bez recepty w aptece (Lipomal, Pyrosal).

współpraca: Marta Niegierewicz