Szczekający kaszel u dziecka (kaszel krtaniowy, tchawiczy) – jak brzmi i jakie ma przyczyny?

Szczekający kaszel u dziecka – jak brzmi?

Kaszel szczekający u dziecka to kaszel, który, jak sama nazwa wskazuje, odgłosem przypomina szczekanie psa. Inne spotykane określenia to kaszel tchawiczy, kaszel krtaniowy czy dudniący kaszel. Jest to głośny typ kaszlu suchego, który ma charakter chropowaty i szorstki.

Przyczyną kaszlu szczekającego jest najczęściej zapalenie krtani. Kaszel szczekający jest wynikiem zaburzenia przepływu powietrza w drogach oddechowych przez zwężenie ich światła. Najczęściej zwężenie to dotyczy krtani – w wyniku obrzęku błony śluzowej krtani.

Szczekający kaszel u niemowląt i dzieci starszych należy skonsultować z lekarzem, zwłaszcza kiedy utrzymuje się długotrwale pomimo zastosowania domowego leczenia.

Przeczytaj również: Krztusiec – przyczyny, objawy, leczenie

Podgłośniowe zapalenie krtani – przyczyna kaszlu szczekającego

Podgłośniowe zapalenie krtani zwane jest potocznie krupem wirusowym. W wyniku zakażenia wirusami dochodzi do podrażnienia i obrzęku błony śluzowej krtani, co prowadzi do jej obrzęku. Objawy zapalenia krtani tego typu to duszność wdechowa (trudności podczas nabierania powietrza) oraz stridor, czyli świst oddechowy. Często dołącza się kaszel krtaniowy. Nasilenie objawów bywa różne – od miernie nasilonego suchego szczekającego kaszlu po bardzo ciężki przebieg z dużą dusznością, sinicą i zaburzeniami świadomości.

Przebieg podgłośniowego zapalenia krtani jest najczęściej łagodny. Mimo to często wzbudza panikę wśród rodziców, szczególnie jeśli mają do czynienia ze szczekającym kaszlem u dziecka w nocy . Dziecko z atakiem kaszlu w podgłośniowym zapaleniu krtani należy wziąć na ręce, przytulić, próbować uspokoić – zapobiega to nasileniu się duszności z przyczyn emocjonalnych.

Domowe sposoby na kaszel krtaniowy wciąż budzą kontrowersje wśród lekarzy i naukowców. Nie udowodniono wpływu inhalacji zimnego lub ciepłego nawilżonego powietrza na przebieg choroby. Działania te mogą jednak przynieść dziecku chwilową ulgę. Kiedy dziecko ma napad szczekającego kaszlu, zdecydowanie jednak należy unikać inhalacji gorącej pary wodnej, gdyż może to doprowadzić do oparzenia błony śluzowej dróg oddechowych i nasilenia duszności. Przy łagodnej postaci choroby należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu dziecka. Dodatkowo stosuje się inhalacje ze steroidów.

Co oznacza szczekający kaszel bez gorączki u dziecka?

Kiedy dziecko ma szczekający kaszel bez gorączki pod uwagę warto wziąć astmę.

Astma to najczęstsza choroba przewlekła układu oddechowego wieku dziecięcego. Jej istotą jest nadreaktywność oskrzeli oraz obturacja (zwężenie światła) o zmiennym nasileniu. U dzieci poniżej 5. roku życia astma manifestuje się głównie kaszlem i świszczącym oddechem z towarzyszącą dusznością i uciskiem w klatce piersiowej.

Istnieje też tak zwany kaszlowy wariant astmy – czyli astma, w której pojawia się szczekający kaszel bez innych objawów. Kaszel w astmie jest z reguły suchy, napadowy, występuje po kontakcie z alergenami (np. roztocze, sierść kota) lub po wysiłku fizycznym.

Leczenie zależy od stopnia nasilenia astmy. Podstawą leczenia jest unikanie kontaktu z alergenami, stosowanie wziewnych steroidów i innych leków rozkurczających mięśniówkę gładką oskrzeli. Około 50 proc. dzieci do okresu pokwitania samoistnie wyrasta z astmy. Ważna jest jednak kontrola i przestrzeganie zaleceń specjalisty.

Kaszel krtaniowy u dziecka – ostre zapalenie oskrzeli

W 90 proc. przypadków za ostre zapalenie oskrzeli odpowiadają wirusy. Zaczyna się ono 2–3-dniowym okresem nieżytu (stan podgorączkowy, ogólne rozbicie, osłabienie, katar, ból gardła). Następnie pojawia się suchy i uporczywy kaszel krtaniowy, przechodzący z czasem w kaszel wilgotny.

Szczekający kaszel u niemowlaka występuje rzadko, gdyż najmłodsze dzieci nie mają wykształconego w pełni obronnego odruchu kaszlu. Dlatego też zamiast odkrztuszać zalegającą wydzieliną, połykają ją a następnie wymiotują i ulewają. Ponadto u niemowląt ze względu na węższe światło dróg oddechowych, częściej dochodzi do ich zwężenia (obturacji), co prowadzi do słyszalnych świstów oddechowych i duszności dziecka.

W większości przypadków ostre zapalenie oskrzeli mija samoistnie w ciągu 2 tygodni. Wspomagająco można nawilżać powietrze w pomieszczeniu, w którym dziecko przebywa oraz unikać jego przegrzewania. Ważne jest również odpowiednie nawadnianie dziecka.

Kaszel jak szczekanie psa – ciało obce w drogach oddechowych

Objawy ciała obcego w drogach oddechowych dziecka zależą od wielkości tego ciała oraz poziomu dróg oddechowych, do którego zdołało się przedostać. Klasyczny obraz to: głośny szmer oddechowy (świst), któremu towarzyszy ostry szczekający kaszel (kaszel jak szczekanie psa). Przy zatkaniu dużego oskrzela czy też tchawicy występuje silna duszność oraz sinica.

Jest to stan zagrażający życiu dziecka. W zależności od stanu dziecka i nasilenia objawów należy udać się do szpitala. W sytuacjach zagrażających życiu bezzwłocznie wezwać pogotowie. Warto zapoznać się z BLS (schemat podstawowych zabiegów resuscytacyjnych), który może uratować życie dziecka, w sytuacji gdy kwalifikowana pomoc medyczna nie jest dostępna.

Co jeszcze może wywoływać kaszel krtaniowy u dziecka?

Długotrwały kaszel szczekający u dziecka może wskazywać na krztusiec. To choroba zakaźna wywoływana przez pałeczkę krztuśca, której przebieg jest trójfazowy. Najpierw występuje faza nieżytu – przekrwienie śluzówki gardła, nosa, spojówek, ogólne złe samopoczucie. Następnie pojawia się faza napadowego kaszlu – uporczywy kaszel krtaniowy (trwający od początku do końca wydechu) z wyraźnym wysiłkiem fizycznym, zasinieniem skóry twarzy, wytrzeszczem gałek ocznych. Wdech nabierany pomiędzy seriami kaszlu słyszany jest jako świst wdechowy przypominający pianie koguta. Ostatnia faza to faza zdrowienia – napady kaszlu zmniejszają swoją częstość i intensywność. Leczenie krztuśca wymaga hospitalizacji oraz włączenia odpowiedniego antybiotyku.

Przyczyną kaszlu jak szczekanie psa bywa również zapalenie nagłośni – choroba bakteryjna wywołana głównie przez bakterię Haemophilus influenzae typu b (70–97 proc.). Dzięki obowiązkowym szczepieniom przeciw temu patogenowi, zapalenie nagłośni jest bardzo rzadko spotykane. Do objawów należą dolegliwości takie jak: duszność, ból gardła, gorączka, zaburzenia połykania, ślinotok, świst oddechowy, stłumienie barwy głosu przez zmniejszenie przepływu powietrza – nazywane buczeniem baranim. W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię. Często konieczna jest hospitalizacja, ponieważ jest to stan zagrożenia dziecka życia. Stąd obowiązkowe szczepienia przeciwko H. influenzae typu b.

Co podać dziecku na szczekający kaszel?

Nie ma złotego środka, jednego niezawodnego syropu na kaszel dla dziecka. Wybór leczenia zależy od przyczyny szczekającego kaszlu.

Jeżeli lekarz nie zdecyduje inaczej, można stosować łagodzący syrop na kaszel krtaniowy, który jest z reguły suchym kaszlem. Syropy takie zawierają m.in. tymianek, prawoślaz. Syrop zawierający substancje przeciwkaszlowe ma zastosowanie w suchym, męczącym kaszlu krtaniowym. Nie wolno go natomiast stosować w kaszlu mokrym.

Domowym sposobem na szczekający kaszel u dzieci mogą okazać się inhalacje z soli fizjologicznej. Pamiętajmy także o bezwzględnym unikaniu ekspozycji dziecka na dym papierosowy i inne zanieczyszczenia.

Czytaj również: Gorączka bez innych objawów u dziecka – jak postępować?