Ból gardła u dziecka – jakie są przyczyny i jak leczyć?

Ból gardła u dziecka – jakie są przyczyny?

Objawy, takie jak bolesne, podrażnione i zaczerwienione gardło, towarzyszą wielu infekcjom w obrębie górnych dróg oddechowych, zarówno o podłożu wirusowym, jak i bakteryjnym – może wystąpić tzw. bakteryjne (ropne) zapalenie gardła.

Dolegliwości mogą być opisywane przez dziecko jako ból gardła przy przełykaniu płynów lub pokarmów. Ból może mieć różny stopień nasilenia, może być stały lub kłujący, może być też odczuwany jako pieczenie lub drapanie w gardle.

Obok bólu gardła przy infekcjach często pojawia się gorączka, nudności i wymioty, dochodzi do powiększenia migdałków podniebiennych lub węzłów chłonnych podżuchwowych czy szyjnych.

Kiedy z bólem gardła u dziecka należy udać się do lekarza? Wizyta u lekarza jest wskazana, kiedy:

• obecny jest białoszary lub biały nalot na migdałkach u dziecka;
• mimo leczenia objawowego objawy utrzymują się powyżej 4 dni;
• silnemu bólowi gardła u dziecka towarzyszy duszność lub trudności z wzięciem oddechu.

Wskazaniem do wizyty u pediatry jest także ból, który umiejscawia się nietypowo nisko, a oddychaniu dziecka towarzyszy niepokojący świst.

Ból gardła u dziecka – czy to wirusowe zapalenie gardła?

Najczęstszą przyczyną bólu gardła u dziecka jest stan zapalny gardła, który w 90 procentach przypadków spowodowany jest infekcją wirusową. Gardło jest wtedy zaczerwienione i obrzęknięte. Zapaleniu może towarzyszyć chrypka, gorączka, bóle mięśni i stawów, a także powiększenie węzłów chłonnych podżuchwowych.

W takiej sytuacji leczenie objawowe i wypoczynek powinny prowadzić do szybkiej poprawy. Niekiedy wirusowe zapalenie gardła u dziecka może ulec nadkażeniu bakteryjnemu, dlatego w przypadku dolegliwości, które nie ustępują pomimo leczenia objawowego, należy zgłosić się do lekarza.

Bolące gardło u dziecka – mononukleoza i angina paciorkowcowa

Czynnikiem zakaźnym, który (chociaż występuje dużo rzadziej) także powoduje zmiany w obrębie gardła i migdałków, jest wirus Ebsteina-Barr (EBV) powodujący mononukleozę. Mononukleoza jest chorobą zakaźną (nazywaną kiedyś chorobą pocałunków), która przenosi się drogą bezpośrednich kontaktów ze śliną osoby chorej, bezobjawowego nosiciela lub osoby zdrowiejącej po przechorowaniu mononukleozy.

Choć choroba ta jest dość rzadka w populacji ogólnej, to niekiedy mamy do czynienia z mononukleozą u dzieci i młodzieży w wieku szkolnym.

Zapaleniu migdałków podniebiennych ze zlewającymi się, białymi nalotami towarzyszą: ból gardła, wysoka gorączka, zmęczenie, powiększenie (czasem bolesne) węzłów chłonnych oraz czasami ból głowy. Może dojść także do powiększenia wątroby i śledziony.

Obraz choroby, bardzo podobny do bakteryjnej paciorkowcowej anginy u dziecka, jest dużym utrudnieniem w diagnostyce. Choć leczenie jest objawowe, to chory wymaga częstego monitorowania i obserwacji lekarskiej.

Paciorkowce – przyczyna bólu gardła u dziecka

Kolejną przyczyną bólu gardła może być angina, czyli ostre bakteryjne zapalenie gardła i migdałków podniebiennych spowodowane najczęściej bakteriami z grupy paciorkowców (najczęściej z grupy A). Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub poprzez kontakt z wydzielinami dróg oddechowych chorego.

Początek choroby jest nagły i gwałtowny, pojawia się ostry, silny ból gardła u dziecka, który nasila się przy przełykaniu. Gardło jest czerwone, pojawia się charakterystyczny biało-szary lub biały nalot na migdałkach podniebiennych. Węzły chłonne na szyi są powiększone. Często wspomnianym objawom anginy towarzyszy także: uczucie ogólnego rozbicia, złe samopoczucie, bóle brzucha, nudności, a także wysoka gorączka. W razie wystąpienia takich dolegliwości konieczna jest wizyta u lekarza, który będzie mógł przepisać odpowiedni antybiotyk na anginę dla dziecka. Równolegle można stosować preparaty przeciwbólowe, które uśmierzą ból gardła.

Jakie leczenie i leki na ból gardła u dziecka?

Na ból gardła u dziecka sprawdzą się leki bez recepty zawierające substancje śluzowe (np. prawoślaz, wyciąg z malwy, babka lancetowata) dostępne w postaci syropów i aerozoli, których zadaniem jest nawilżanie błony śluzowej gardła i łagodzenie podrażnień tej okolicy.

Dobrym sposobem są także tabletki na gardło do ssania dla dziecka i aerozole zawierające substancje o miejscowym działaniu przeciwbólowym (np. lignokaina, cholina) i odkażającym (np. chlorheksydyna, ambazon, chlorek bezalkoniowy). Należy pamiętać, że stosowanie preparatów w postaci pastylek czy tabletek do ssania u małych pacjentów niesie ryzyko zakrztuszenia. Starszym dzieciom można podać także lizaki na ból gardła, które nawilżają podrażnioną błonę śluzową, łagodząc dolegliwości bólowe.

Leki przeciwbólowe (paracetamol oraz ibuprofen) w postaci tabletek, kapsułek, syropów i zawiesin, które mają działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, są stosowane zwykle w przypadku gorączki, jednak bardzo dobrze sprawdzą się także w przypadku kłującego, ostrego i silnego bólu gardła, kiedy w leczenie miejscowe nie przynosi efektu.

Przed zastosowaniem leku na ból gardła u dziecka należy zawsze zapoznać się z ulotką produktu lub skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.

Ból gardła u dziecka – domowe sposoby

Wśród domowych sposobów na ból gardła u dziecka należy wymienić przede wszystkim nawilżanie gardła. Dziecko powinno wypijać odpowiednią ilość płynów (szczególnie jeśli pojawia się gorączka) – może to być woda, herbata lub sok – ważne, aby miały pokojową temperaturę i nie były zbyt słodkie.

U dziecka ból gardła skutecznie leczy się również syropem z cebuli. Należy pamiętać, aby jedzenie podawane dziecku było delikatne i miękkie, aby dodatkowo nie podrażniało śluzówki gardła.

Co na ból gardła u dziecka? Konieczne jest również zadbanie o prawidłową wilgotność w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko. Szczególnie w okresie grzewczym powietrze w mieszkaniach jest bardzo suche. Można je dodatkowo nawilżyć, kładąc na kaloryferach wilgotne ręczniki lub korzystając z nawilżacza powietrza.

U dzieci ból gardła skutecznie łagodzi płukanie gardła wodą z solą (1 łyżeczka soli na szklankę letniej wody). Choć jest to metoda szeroko praktykowana wśród dorosłych, należy pamiętać, że dzieci mogą łatwo zakrztusić się podczas płukania i stanowczo nie jest to rekomendowana metoda postępowania u małych pacjentów. Również za długie płukanie lub używanie zbyt stężonego roztworu mogą spowodować dodatkowe podrażnienie. Do płukania można wykorzystać również napary z ziół na gardło, takich jak np.: lipa, kora dębu, szałwia, rumianek czy bez.